Moji lordovi, prošlog marta ja sam pokušao da Vam predstavim nemilosrdno tretiranje crnogorskog naroda od strane srpskih vojnih vlasti. Srpske trupe su počinile mnoge vrste zločinstava po Crnoj Gori. Tamo su sela bila bombardovana srpskom poljskom artiljerijom, dok su žene i đeca bila poubijana. Hiljade crnogorskih domova su bili uništeni, a stotine Crnogoraca pozatvarani u svojoj zemlji od strane Srba, bez ikakve krivice ili osude – riječi su lorda Sidenhema u Gornjem domu Britanskiog parlamenta početkom 1920. godine.
To je samo mali dio zvjerstava čije su žrtve bili svi oni koji nakon decembra 1918. nijesu prihvatili mirno nestanak svoje države i svoje viševjekovne dinastije Petrovića. Osiromašena zemlja i surova bijeda koju je trpjelo crnogorsko stanovništvo nakon rata nijesu pokolebali srpske trupe, podržane od domaćih petokolonaša, da svom žestinom se obruše na nepokorni dio Crne Gore, čak paleći ljetinu i uskraćujući pomoć međunarodnog Crvenog krsta gladnome narodu. Nesporne su činjenice o Golgoti, kako to vrijeme opisuje beogradski novinar, dopisnik beogradskih Tribune i Balkana iz Crne Gore, Pantelija Jovović, adresirajući da je ona „najgrozniji spomen srama i stida zvaničnoga Beograda“. Iako su u zločinima učestvovali, ponekad i prednjačili domaći potuđenici, oni se mogu smatrati kao dio odgovornosti Beograda u tada okupiranoj Crnoj Gori. „Pitao sam se zašto su Srbi svojoj braći najgori neprijatelji, jer je druga invazija Srbije na Crnu Goru bila gora od invazije Austrije, a primirje gore od rata?“ - piše Čarls Velington Furlong, vojni posmatrač američkog predśednika Vudroa Vilsona u Crnoj Gori 1919. godine.
Bez obzira što su činjenice o tim vremenima nesporne i ne mogu se nijekati, one su vješto sakrivane od svih kasnijih generacija Crnogoraca. Ni u vremenima socijalizma, kada je Crna Gora povratila svoje ime i državnost, a Crnogorci sami sebe, istina je zatomljavana, a rijetki radovi sa tom tematikom proglašavani su crnogorskim nacionalizmom. Taj refleks o crnogorskom nacionalizmu kada se insistira na rasvjetljavanju prošlosti, ostao je do današnjih vremena. Da je uvijek blagotvornije govoriti o istorijskim istinama i ne skrivati ih pokazala su događanja na prostorima bivše Jugoslavije tokom potonjih nešto više od tri decenije. Umjesto da se kontroverznim vremenima bave naučne institucije, forumi, to polje je prepušteno popovima, nadriistoričarima i manipulatorima opšte prakse.
Marksova teza da se istorija ponavlja kao farsa upravo se pokazala u novijim vremenima, kada je vrijeme od prije jednog stoljeća oživljeno kao farsa, sa mijenjanjem nacionalne svijesti Crnogoraca i njihovo pretvaranje u nasljednike potuđenika od prije sto godina. Sve sa oštrim i nepomirljivim podjelama. Slično okolnostima u krvavim vremenima Velikog rata, devedesetih godina prošlog stoljeća miris krvi namah je probudio stari poriv žrtvovanja za tuđe interese i želje za obnavljanjem davnošnjih ideoloških matrica o velikim carstvima, panslavizmu i „pravoslavnom svijetu“. Tih godina je bilo opasno po život ne biti dio te pomame i ostati vjeran svojim korijenima i nasljeđu. Ne smije se zaboraviti mržnja i progon LSCG i strah i žrtve među stanovništvom islamske vjeroispovijesti na śeveru Crne Gore.
Mnogi autori i savremenici su o KSHS pisali kao o „tamnici naroda“. Nesrpski narodi su se ośećali potčinjenim srpskoj naciji i srpskoj centralnoj upravi, a srpski narod, kao najbrojniji, smatrao je da mu pripadaju veće zasluge i prava, pretvarajući to u svoju ,,ugroženost“. Taj narativ se produkovao od tada do danas, smatrajući da na svim prostorima van matične zemlje koji su naseljeni Srbima moraju imati posebno definisana prava, ne prihvatajući ni građanske opcije, ni status manjinskog naroda. Otkad je Crna Gora napravila, krajem prošlog stoljeća, otklon od velikosrpske politike, taj šablon je postao mač nad glavom njene suverenosti i prava da sama odlučuje o sebi, bez pokroviteljstva suśedne Srbije. Rezultat su više nasrtaja, čak i oružanih, na državne institucije sa namjerom promjene vlasti i vraćanja ideologijama koja su Crnu Goru smatrala dijelom srpskih i ruskih interesa.
Konačno, ono što nije uspjelo nasiljem, uspjelo je većinskom voljom građana Crne Gore prošle godine, stvorenom dominantnim uticajem SPC, oficijelne i neoficijelne Srbije i uz pomoć ruskih nacionalističkih organizacija, kao paradržavnih propagandnih i finansijskih operativnih štabova. Pobjeda je proslavljena trijumfalnim okupljanjima, obilježenim mizanscenom i opskurantnim porukama pod uticajem izmaštanog istorijskog srpstva i ogoljenim nasiljem prema Crnogorcima i manjinskim narodima, posebno islamske vjeroispovijesti. Prema arhetipskim neprijateljima, kao ono nesretno hrvatsko selo kraj mostarskog aerodroma prije 30 godina, kad se svaki nemir poludivlje bratije iz rezevnih jedinica JNA iz Crne Gore završavao rafalima po zidovima njihovih kuća.
Unatoč zaklinjanju pobjedničkog trojnog pakta, ponavlja se, očekivano, istorijska matrica u kojoj se svaka vlast u kojoj dominiraju Srbi i svetosavlje na najvulgarniji način razračunava sa onima koji su ih navodno decenijama ugnjetavali, vazda vadeći sa bunjišta otrcane fraze o tobožnjoj ugroženosti i torturi nad njima samo zbog toga što su tražili da se poštuje njihovo viđenje istorijskih istina i prava da uređuju drugima životni prostor. Nasilno, ne poštujući ni politička načela, ni zakone ili ustavna načela, bez tolerancije, podstičući društvenu isključivost na osnovu ideologije, nacionalnog ili etničkog porijekla, potpuno se mijenja krvna slika crnogorske administracije i uvode perjanice velikosrpstva i anticrnogorstva u institucije „po dubini“ na sva rukovodeća mjesta.
Sve one laži koje su obilježavale njihovu borbu za rušenje prethodne vlasti doživjeće svoje oživotvorenje sa njihove strane, ali sa suprotnim nacionalnim predznakom. Nihilizam, poricanje univerzalnih vrijednosti, nepoštovanje demokratije, uništenje multikulturalizma, vjerske tolerancije, duhovnosti, kolektivno putovanje u propast, ratnohuškački jezik, zloupotreba prošlosti, povratak u varvarstvo, banalizacija i brutalizacija javnog života, zaštitni su znak nosioca nove vlasti.
