Neposredan povod gostovanja uglednog pozorišnog stvaraoca u emisiji autora Đorđa Šćepovića je podgorička premijera predstave “Bez portfelja”, koprodukcijskog projekta Gradskog pozorišta Podgorica i festivala Barski ljetopis.
Koprivica kaže da očekuje pozitivne reakcije publike, poput onih ljetos u Baru, gdje je predstava pozdravljena burnim i zdušnim aplauzima.
Predstava tek počinje pozorišni život, nakon podgoričke premijere slijede redovna igranja a već su pristigli brojni pozivi za regionalne pozorišne festivale. Sve to će, kaže, pokazati koliko su bili u pravu reditelj Branislav Mićunović, Dušan Kovačević umjetnički direktor i on kao pisac teksta i direktor pozorišta odlučili da naprave jedan takav projekat.
“Ovo je čudno vrijeme. Vrijeme u kom ne možemo da ustanovimo ni načine percepcije predstave ni književnog djela, bilo čega. Kriterijumi nisu čisto estetički i pozorišni i vrlo su nivelisani socijalnim i političkim mjerilima. Ali ono u što jesam siguran je da su estetički i teatarski parametri relevantni”, rekao je Koprivica.
Činjenica da je podgorička publika specifična i izbirljiva, da pozorišnu publiku ne možete prevariti, je nešto što u njemu stoji kao enigma.
“U našem poslu nema zihera, kao ni u sportu. Možete imati najspremniju ekipu na svijetu ali se desi da ne dobijete utakmicu. Sportski način mišljenja mi je blizak, volim da se takmičim, da ono što sam uradio bude vrednovano a isto tako sam spreman i na argumentovanu kritiku i osvrte”, kaže Koprivica.
Tekst “Bez portfelja” je, pojašnjava, inicijalno naslonjen na Nušića i “Gospođu ministarku”. U središtu priče je običan, mali čovjek gurnut u politiku. To je, zapravo, predstava o gladi i ambiciji prema vlasti.
“Vrijednost Nušića je u tome što se bavio fenomenom vlasti. Nismo htjeli da ga citiramo, jer je on ipak čovjek koji je pisao pred kraj 19. i u prvoj polovini 20. vijeka, u okolnostima srbijanske palanke koji nisu baš primjenjivljivi na današnje okolnosti. Ali fenomen vlasti, maligniteti vlasti i sve ono što ona proizvodi kod malog i običnog čovjeka i danas je aktuelno”, smatra Koprivica.
Predstava ne targetira, ističe, određenu vrstu vladanja, već su njeni junaci ljudi slični nama, obični ljudi kojima je usud sudbine dodijelio priliku da se domognu vlasti.
“S jedne strane, to je komično i smiješno, potom se pretvara u grotesku a iz groteske prelazi u ‘horor’. Mi živimo situaciju između groteske i horora i ova predstava to pokušava da registruje. Reditelj i ja smo se trudili da ne uđemo u dnevnopolitičku zbilju zato što ste u tada u opasnosti da uplovite u feljtonizam, u tabloidnost, dnevni komentar političke situacije”, objašnjava Koprivica dodajući da glavnu junakinju u komadu maestralno tumači glumica Dubravka Drakić.
“Ona u liku nosi komičnost ali je i neko prema kome i te kako imamo empatiju, neko ko preživljava sve tragične elemente dok ulazi u politiku. Ne kaže se tek tako ako se vi ne bavite politikom baviće se politika vama. Nema nikoga od nas ko je izuzet od onoga što živimo, a sve je uzrokovano politikom. Tako ishodi ovog komada jesu negdje u domenu dramskog i tragičnog ili tragikomičnog a sredstva su na momente komična i to je ono što publika voli”, kaže Koprivica.
Na pitanje da li se može staviti znak jednakosti između vremena Karađorđevića o kojem piše Nušić i današnjeg Koprivica kaže da je tačno da su oba doba mraka i progona.
“Ali sa druge strane ta Jugoslavija je imala i svoje uzlete i avangarde. Ono u čemu danas živimo ide dalje i od početka 20.vijeka, još dublje u istorijske mrakove. Naše političke koordinate se kreću ka Srednjem vijeku. U vremenu kraljevine SHS ideje su bile emancipovanije nego danas. Ne zaboravimo Svetozara Markovića, tadašnju jaku ljevicu i nadrealizam, dešavale su se u to doba i dobre stvari. Danas imamo mrak, koji nije samo naš nego je i regionalni”, kaže Koprivica.
Posao pisaca je dodaje, prije svega, da sagledavaju posljedice a ne uzroke događaja.
“Ali to jeste predmet nečeg što bismo nazvali tragička komedija kako je definiše Dušan Kovačević, jedan od najvažnijih pisaca novog doba. To jesu povodi za komade koji se graniče sa nevjerovatnim. Kada pogledate zdravim razumom vidite da se vraćamo na koordinate bronzanog doba u civilizacijskom smislu. To je taj apsurd. Danas imamo dominatno militantnu i retrogradnu misao koja se zasniva na nečemu što je mit, bajka, proizvoljnost i manipulacija. To se pretvara u ideološku platformu, u civilizacijski kod koji postaje opšteprihvatljiv.
Problem je još veći zbog činjenice da ne postoji kontrapunkt takvom mišljenju, smatra Koprivica.
“Vi nemate danas nešto što je angažovana ljevica. Sveli smo se na rasprave i sukobljavanja po nacionalnoj osnovi. Uglavnom je to usko razmišljanje povezano sa religijskim motivima. To je ‘divno i široko polje’ za opsenare, manipulante, hohštaplere, koji na tom hohštapleraju stiču političke poene. I na kraju kad bi se to svelo na intelektualne rasprave ne bi bilo toliko strašno ali je strašno da nas hoštapleraj možda vodi i u krvave sukobe”, zaključio je Koprivica.
