Sinoć je u Dodestu u okviru FIAT-a odigrana iranska predstava “Tiha kuća” koju je, produkciji Iran Saye Teatar, režirao Mehdi Mashhour.
U kamernosti scene dočekuje nas minimalistička scenografija. Dvije stare stolice, jedna naspram druge, između njih sto, takođe rabljen.
Na jednoj od stolica okačen muški sako, a ispod nje par Converse All Star patika. Kasnije ćemo ustanoviti da su patike pod stolicom različite boje. Po jedna iz para naći će se na nogama Mine, trudne žene koja će nakon njenog bosog muža zakoračiti u prostor.
Osim međusobne isprepletanosti, privrženostii poznavanja para na koji simbolično ukazuju različite “starke”, one su takođe simbol Zapada, asocijacija na bolji život. Osim toga kroz filmografiju, od Formana pa do danas, ove patike su simbol bunta i različitosti.
Kad naš par Mina i Benjamin (Mina Zaman i Benyamin Esbati) zauzmu mjesta za stolom otpočinje mučna, spora i teška saga njihovog života, ispričana gotovo bez riječi. Njihov život počiva na ritualima, precizno obavljanim na isti način svakog dana, praćeni istim emocijama, pokretima i doživljajima.
On anksiozan, a ona sa daškom nezavisnosti. Oboje nose slušalice na ušima. Njene slušalice nisu priključene, dok su njegove prikačene na telefon, što ga čini zatočenim u sopstvenom svijetu, otuđenim, kao da ta soba na koju su osuđeni nije dovoljan izolator od spoljašnjeg svijeta.
Dok u sporim ritualnim radnjama teče njihova svakodnevica, bez komunikacije i istinske konekcije, robotizovana, Benjamin s vremena na vrijeme izvadi slušalice iz telefona, sa kojeg se uvijek čuje pjesma Modern Talking “You’re my heart, you’re my soul”, koju do samog kraja uvijek prekida ona.
Na pitanje zašto je prekida, Mina odgovara da ako je budu često slušali, ona neće više biti nova. Međutim i to postaje dio dnevnog rituala u kome se oboje guše. Svedena glumačka sredstva i jedna prava skulptura predmeta oslikavaju problem ljudi začaurenih u svakodnevicu i dosadnu monotoniju smjenjivanja ponavljajućih događaja.
U finišu dobijamo kontekst koji predstavu zaokružuje u cjelinu, kad shvatamo da se radi o paru koji je u izbjegličkom kampu već pet godina, a izvjesni gospodin Golbahari, advokat, pomaže supružnicima da dobiju boravišnu dozvolu.
Tek kad nam se otkriju te činjenice dobijamo pravu sliku. Shvatamo da je tempo simbolično spor, mučno spor, jer je to realnost života sa voljenom osobom koja se degeneriše pred našim očima zbog zatvorenosti i nemogućnosti uživanja u stvarima koje mnogi od nas uzimaju zdravo za gotovo.
Shvatamo strahote posljedica rata i uklapanja u novu sredinu. Problem identiteta kao prepreke u prihvatanju migranata. Strašno, gotovo romantično nastojanje da se u degradirajućim okolnostima zadrži dignitet i ljudskost.
U jednom trenutku nakon metaforičnog ubistva, Mina ustaje, skida periku, stavlja nove slušalice i uključuje ih na telefon. Učmalost je pobijedila, tim činom ona je izgubila i taj bljesak nezavisnosti sa početka.
Ovaj suptilno izvedeni triler redefiniše pozorišnu formu dok istražuje destruktivni uticaj neizgovorenih riječi i pogubnu nemilosrdnost dosade – te govori o jeziku samog pozorišta kao o radikalnom sredstvu za identifikaciju ljudskih problema.
