Ponekad se u kolokvijalnom govoru može čuti stav da je prostitucija „najstariji zanat na svijetu“. Međutim, ima nekih duhovitijih tvrdnji da je najstariji zanat politika, to jest političari. Vrlo često u realnom životu dolazi do preplijetanja ovih djelatnosti u stvarnom i figurativnom značenju. Uz ovo se mora prenijeti tvrdnja da je prostitucija (bez obzira na način koji je doveo neku osobu da se time bavi, a najčešće je u krajnjem riječ o zlostavljanju) u mnogim segmentima moralnija od jednog broja onih kojima je politika profesija.
Stvarno ukrštanje prostitucije i politike dovodi do raznih lomova, ličnih drama i pada vlade. Ima pojmova i formulacija koje se vrlo lapidarno iskazuju narodskim izrazima, pa onda nijesu potrebna izvinjenja za pojedine riječi. Tako je sa izrekom „politika je kurva“. Na ovo bismo dodali da se svako kurvanje u politici ipak na kraju plati. Možda najbolji primjer za to, bez imalo eufemizma, imamo u dugogodišnjoj simbiozi ranije crnogorske vlasti sa ispostavom strane crkve, koja nastupa pod firmom SPC. Posljedice tih relacija, koje opasno udaraju u temelje Crne Gore, danas svi plaćamo. Što se tiče odnosa trenutne, namjesničke vlasti sa SPC, riječ je o protivprirodnom bludu i time se za sada nećemo detaljnije baviti. Razmotrićemo neke stvarne i političke primjere iz oblasti koja je tema ovoga priloga.
Jedna od svjetski poznatih afera vezana je za Prvi svjetski rat i ime Mate Hari, plesačice i kurtizane, koja je strijeljana od strane Francuza kao njemačka špijunka. Postoje neke tvrdnje da je ona u stvari bila dvostruki agent, jer je radila za Francuze, a da su Njemci poslali šifrovanu poruku da bi mogli da je se otarase. Mata Hari bila je Holanđanka, rođena kao Margareta Zele. Izmislila je svoju biografiju i navodno porijeklo od indijske plemenite loze, što je pomoglo da se od malih nogu bavi svetim plesom. Uzela je novo ime Mata Hari, koje na indonezijskom i malajskom znači „sunce“ ili bukvalno „oko dana“. Početkom XX vijeka izazivala je senzaciju svojim orijentalnim, erotskim plesom i spremnošću da naga pozira. Njen život je bio inspiracija mnogim umjetnicima, od filmskih stvaralaca do pisaca trilera. Lik fatalne žene i zavodnice, koja je koristeći svoje čari (iako nije bila zanosna ljepotica), uspijevala da dođe do raznih tajni i utiče na ratna djejstva i uspjehe i danas intrigira svojom sudbinom i tragičnim krajem.
Za nas je posebno zanimljiva jer imamo saznanja (istraživanja još uvijek nijesu završena) da je Mata Hari bila velika ljubav jednog našeg zemljaka i avanturiste Radula Došovog Backovića, koji je do kraja svog života u džepu nosio njenu fotografiju. Mata Hari je strijeljana 1917. godine, iako do kraja nije dokazana njena krivica. Engleske tajne službe su povodom njenog slučaja konstatovale da seksu nije mjesto u ozbiljnom poslu špijunaže. O posljednjim trenucima njenog života isplele su se nekolike priče, od toga da je poslala poljubac streljačkom stroju, do toga da je raskrila ogrtač i pokazala svoje nago tijelo, odbijajući da joj vežu ruke i stave povez preko očiju itd.
CIJENA AFERE
Drugi slučaj sa svjetskim odjekom, ali manje tragičnim posljedicama po aktere, bila je tzv. „Afera Profjumo“, koja je dovela i do pada britanske vlade 1963. godine. Ime je dobila po tadašnjem britanskom ministru odbrane Džonu Profjumu. Kao član konzervativne vlade imao je kratku seksi aferu sa striptizetom Kristinom Kiler. Kada je to isplivalo u javnost, otkriveno je da je striptizeta u isto vrijeme imala aferu sa ruskim vojnim atašeom u Engleskoj. U parlamentu se smatralo da je striptizeta angažovana od Sovjeta da izvuče podatke od ministra odbrane, čime je bila ugrožena nacionalna bezbjednost. U početku je Profjumo negirao vezu, ali je kasnije priznao da je odnos sa Kristinom Kiler bio nepriličan i podnio je ostavku. Nedugo zatim pod pritiskom javnosti ostavku je podnio i predśednik vlade. Kristina Kiler je zbog drugih prekršaja bila osuđena na devet mjeseci zatvora.
Ni kod nas, mislimo na bivšu zajedničku državu, nije prošlo bez afera, ali su se organizatori – čitaj UDBA, potrudili da se o tome što manje zna i piše. Štitili su svoju tajnovitost i agenta provokatora, kojega su držali na uzici. On i dan-danas, kada se ukaže potreba da se subverzivno djeluje ka Crnoj Gori, bude od strane suśedne agenture pripušten u ćeraniju. Pošto osim agenta-provokatora, drugi bitni akteri nijesu u životu to ćemo izostaviti navođenje imena, jer su bitne pojave, a ovaj još uvijek živi akter biće jasno iscrtan i neće ostati dilema o kome se radi (autor ovoga priloga je jasno, imenom i prezimenom, prije par godina označio ovoga lika, govoreći o ovom događaju u drugom kontekstu).
Riječ je o Pesniku, koji je imao talenta za pjesništvo, ali više za doušničke djelatnosti. Ponekad je znao i biti duhovit, a imao je pseudonim (da li policijsko ime, ko zna) dr Janez Paćuka. Proglašavan je za „princa (udbinih) pesnika“. Tvorac je sintagmi „ostatak zaklanog naroda“ i „Kosovo, najskuplja srpska reč“. Svoja mladalačka i druga nedjela otplaćuje angažmanom ka Crnoj Gori, koju preži da nadživi. Neka bude dozvoljena mala digresija. Na jednom Sajmu knjiga u Beogradu (ima još śedoka) vidio sam da pjesnik Oskar Davičo, kojega smo mi mlađi zvali Očivad, čitajući mu prezime unatrag, ljutito viče: „Lupež, lupež, špijun!“ Začuđeno sam upitao starijeg kolegu kome to viče Davičo, da bi mi objasnio da se obraća narečenome Pesniku, usput potvrđujući navode o istinitosti Davičove tvrdnje.
MORALNO POSRNUĆE
Radilo se o aferi o kojoj je brujao intelektualni Beograd. Svoje umjetničko viđenje ovaj skandal našao je u knjizi Vuka Vuča „Kako sam prestao da sisam prst“. Vučo je u svom romanu do detalja opisao događaj, samo je kao glavni akter umjesto Pesnika bio „montanjarski slikar“. Pesnika je UDBA iskoristila da bi smijenila jednog visokog rukovodioca, koji je po tvrdnjama bio odstupio od linije KPJ, a nije htio da podnese ostavku. Njegova supruga, takođe revolucionar i visoko pozicionirana, upuštila se u ljubavnu igru sa devetnaest godina mlađim Pesnikom. UDBA ih je navodno pratila i u stanu jednog svog agenta đe su se „tajno“ sastajali, pod krevet je postavila mikrofone i snimala razgovore. Ime ovog agenta, čiji je stan bio u stvari studio za snimanje, doznao sam početkom devedesetih, tokom raspada Jugoslavije. I on je bio Crnogorac. Pesnik-ljubavnik-provokator postavljao je pitanja i navodio na komentare koji su predstavljali kršenje partijske i državne discipline. Tvrdilo se da su oboje uhapšeni i dugo godina kasnije rehabilitovani – što je vjerovatno jedna od udbinih bajki. Uglavnom, materijal koji je snimljen pušten je suprugu-revolucionaru, koji se obeznanio i podnio ostavku.
Događaj o kome je riječ desio se 1966. godine. Dosta godina poslije same afere i romana Vuka Vuča u kome je obrađena ta epizoda, kao i nekih naših tekstova, jedan novinar je došao do „senzacionalnog otkrića“ da je Pesnik bio saradnik Udbe. Kao ni ranije nije bilo direktnog odgovora/demantija od strane Pesnika. To je urađeno posredstvom propagandnih medija i gostovanja na jednoj beogradskoj TV stanici. Razdragana voditeljka je upitala Pesnika da li je vidio tekst u kome ga optužuju da je bio saradnik Udbe. Pesnik je vickasto napravio inverziju, odgovarajući otprilike: „Eto, čime se služe da me diskreditiju. Govore da sam ja bio važna ličnost kome su podvodili žene da bi iz mene (tj. tamonjega) izvukli informacije i kompromitovali me!“ Grohotom se smijao i sa njim svi u studiju. Omrčeni novinar koji je ranije pisao o Pesnikovom radu za službu nije to komentarisao. Kasnije smo morali dati stvarnu definiciju i javni komentar o Pesnikovoj ulozi. Nijesi ti, Pesniče, bio važna ličnost kojoj su podvodili ženske da te kompromituju, već si ti bio ona prostitutka koja je angažovana da se diskredituje osoba na položaju.
Među onima koji su znali za ovaj slučaj i duboko moralno posrnuće osobe koja se bavi poezijom, možda je jedino zabavan bio jedan momenat iz zapisnika, koji može naćerati na kiśeli osmjeh. Pesnik je u trenutku nadahnuća napravio jedan lascivni komentar u kome mu je za analogiju poslužila Titova štafeta. Sve ostalo je za duboki prezir i gađenje prema osobi koja ne prestaje da svoju staračku zlobu riga ka Crnoj Gori.
Znala se i cijena
Za pravu političku prostituciju i nevesele asocijacije nema boljeg primjera od Andrije Radovića, negdašnjeg predśednika crnogorske vlade iz doba kralja Nikole i članova „Privremenog centralnog izvršnog odbora za ujedinjenje Srbije i Crne Gore“, organizatora tzv. Podgoričke skupštine. Ovaj predśednik vlade i ovi „oslobodilački eksperti“ su se prodali i izdali Crnu Goru. Čak je i cijena utvrđena! Andrija Radović je od „četvrtog sina“ kralja Nikole uznapredovao do maršala Dvora, ministra, do učesnika „bombaške afere“, zatvorenika, pa pomilovanog, da bi opet bio ministar i na kraju kao predśednik crnogorske vlade postao srpski agent i doprinio nestanku Crne Gore. Aleksandar Divajn je tvrdio „da u rukama ima priznanicu na 500.000 franaka, koje je A. Radović primio od srpske vlade“. Njegovo ime je ostalo kao parametar izdaje, ali se plašimo da će savremeni nastavljači sa istih pozicija nadmašiti njegovo (ne)djelo.
Organizatori tzv. Podgoričke skupštine su radili takođe ekspertski „tajno ali organizovano“ na poslovima prisajedinjenja i kasnijeg terora po Crnoj Gori. Za potrebe bržeg i efikasnijeg djelovanja oko navodnih izbora tražili su potporu od strane „oslobodilaca“, tj. srpskih vlasti, za koje im je bilo potrebno da se pošlje milion franaka i to avionom! To je konkretizovao i komandant Jadranskih trupa, zaduženih za okupaciju Crne Gore, general Milutinović, koji piše komandi: „Potreba za novcem svakim danom sve veća. Molim da se novac pošalje aeroplanom“. Trebalo je namiriti toliko izdajnika, po dubini! Kad se tako duboko zaroni, bojati se da će ih potopiti rijeka naših vala.
