Usljed netačne interpretacije podataka iz zvaničnih izvještaja Ministarstva finansija u dijelu medija iz tog resora ukazuju na sljedeće.
Prenosimo integralno:
Dezinformiše se javnost da država ne izmiruje redovno svoje obaveze.
Naime, u prethodnoj godini država je izmirivala obaveze u potpunosti i pravovremeno. Neistina je da obaveze nisu realizovane uranijim mjesecima da bi se platile u decembru, te apelujemo na sve učesnike u javnom diskursu da budu odgovorni i saopštavaju istinite i tačne informacije.
U decembru je, u skladu sa očekivanjima, došlo do povećane potrošnje usljed dinamike obaveza koje odgovaraju realizaciji tenderskih postupaka i potpisanih ugovora i saldiranja obaveza svih ugovornih strana sa kojima državama ima ugovorni odnos, inače poznato kao “decembarska groznica” koja je kao pojava prisutna svih prethodnih godina.
S tim u vezi, pored planiranih obaveza, u decembru je realizovano plaćanje u iznosu od 11 miliona eura za potrebe počinjanja postupka eksproprijacije u zahvatu Faze II Aerodroma Tivat na lokalitetima KO Đuraševići i KO Mrčevac, čime se namirio dio obaveza po ovom osnovu.
Zatim, izvršeno je namirenje potraživanja za sve preostale radnike privrednog društva „Radoje Dakić“ AD u stečaju, koja nijesu izmirena u dosadašnjem toku stečajnog postupka u iznosu od oko 8 mil. €, kamate su izmirene u iznosu za oko 10 miliona većem od plana usljed pristizanja obaveze koja je inicijalno bila očekivana u novembru. Kapitalni budžet u decembru je ostvaren na niovu od 93,91 mil. €, što predstavlja 225,9% decembarskog plana, odnosno za preko 50 miliona eura više od plana. Takođe, u decembru se obavlja plaćanje zarada za zdravstvo za suštinski dvije plate (novembarska do 10.decmebra, a decembarska na kraju decembra), zbog čega je plaćanje po ovom osnovu u decembru veće za oko 15 miliona eura od plana, kao i izmirenja obaveze prema Montefarmu za oko 22 miliona.
Sumarno, ukupno izvršenje budžeta za 2024. godinu je na nivou od oko 99% plana, od čega je tekući i budžet državnih fondova izvršen na nivou od oko 96% plana, a kapitalni budžet na nivou od oko 106%.
Uzimajući u obzir ostvarene prihode i rashode, u posmatranom periodu ostvaren je deficit budžeta u iznosu od 230,9 mil. €, odnosno na nivou od 3,2% procijenjenog BDP-a, što je za 4,5 mil € niže ostvarenje od planiranog. Takođe, u istom periodu ostvaren je suficit tekuće potrošnje u iznosu od 49,9 mil. €, što je u poređenju sa planom, koji predviđa ostvarenje suficita tekuće potrošnje od 34,3 mil. €, za 15,5 mil. € veći od plana. Ostvarenje suficita tekuće potrošnje predstavlja ispunjavanje kriterijuma fiskalne odgovornosti, odnosno tzv. zlatnog fiskalnog pravila, odnosno da se država zadužila isključivo samo za potrebe finansiranja kapitalnih projekata i otplate duga.
Evidentan kontinuirani rast prihoda državnog budžeta u prošloj godini, uz snažnu otpornost i makroekonomsku stabilnost, ostvaren je usljed dinamičnog rasta potrošnje i investicija, uz primjetan pad sive ekonomije.
Prihodi budžeta u 2024. godinu, veći su za čak 188,6 miliona eura ili 7,3% u odnosu na 2023. godinu. Da podsjetimo, 2023. godinu je karakterisala velika vrijednost jednokratnih prihoda, koji nijesu planirani u toj godini, pa je rast prihoda, ukoliko se oni izuzmu, u 2024. godini iznosio 333,8 miliona eura ili čak 14%.
Transparentnosti radi, Ministarstvo finansija je kao i svakog mjeseca, objavilo podatke o preliminarnom izvršenju svih pojedinačnih kategorija prihoda, pri čemu ključne kategorije poreza bilježe snažan porast naplate u prethodnoj godini.
Porez na dodatu vrijednost (PDV) je premašio plan naplate u 2024. godini za čak 23 miliona eura. Posmatrajući ukupan kontekst u odnosu na 2023. godinu, govorimo o porastu naplate ove kategorije prihoda od 163,3 miliona eura ili preko 15%, u uslovima znatno niže inflacije nego što je bila u 2023. Rast prihoda od akciza, poreza na dobit pravnih lica, poreza na dohodak fizičkih lica, takođe je snažno iznad ostvarenja 2023. godine, kao i iznad planiranih u prošloj godini. Kada su u pitanju doprinosi za penzijsko invalidsko osiguranje (PIO), u 2024. godini veći su za 6,2 miliona eura u odnosu na 2023, uprkos implementaciji programa 'Evropa sad 2'. U poređenju sa planiranim za 2024. godinu, niži su za 7 miliona eura, što je odraz vremenske dinamike naplate ove kategorije prihoda, a što potvrđuje preliminarno ostvarenje prihoda od PIO doprinosa u januaru 2025.
Samo u posljednja dva mjeseca 2024. godine, nakon implementacije reforme, prihodi od PDV-a i akciza su zbirno veći za 41,6 miliona eura, u odnosu na novembar i decembar 2023. Ovaj rast naplate ne samo da kompenzuje godišnji pad doprinosa za PIO u dva navedena mjeseca, već je za više od 5 miliona veći. Ovo znači da je porast potrošnje i investicija, uz suzbijanje neformalne ekonomije, uzrokovao rast ključnih kategorija prihoda budžeta.
Sa druge strane, neznatno odstupanje prihoda budžeta u 2024. u odnosu na plan, posljedica je neuplaćene dividende od EPCG, usljed rekonstrukcije i zastoja u radu, kao i razlike u ostavrenju prihoda iz Plana rasta EU, koja je uzrokovana blokadom rada Skupštine i kašnjenjem u usvajanju zakonskih rješenja, što očekujemo da bude prenijeto u prvoj polovini 2025. godine. Samo dvije navedene kategorije uslovile su niže prihode za oko 50 miliona u odnosu na plan za 2024.
Povodom mediskih navoda koji se odnose na budžetska kretanja i korišćenje depozita u decembru, neophodno je naglasiti da je riječ o dezinformacijama, a da je stvarno stanje sljedeće:
Korišćenje depozita tokom decembra bilo je planirano, ciljano i usmjereno, isključivo na uredno servisiranje dospjelog duga i finansiranje kapitalnih projekata.
Što se tiče emisije obveznica iz 2024, tim sredstvima u potpunosti su pokrivene dospjele obaveze iz prethodnog perioda, dok su zahvaljujući kvalitetnoj naplati prihoda tokom 2024. godine, depoziti u državnom trezoru održavani na značajnom nivou.
Podsjećamo da je u 2024. godini Vlada, uredno i blagovremeno, servisirala sve obaveze po osnovu javnog duga, pri čemu je oko 500 miliona eura otplaćeno na ime glavnice, a dodatnih 150 miliona eura po osnovu kamata.
Na kraju 2024. godine stanje depozita iznosilo je oko 300 miliona eura, što je značajno iznad planiranog i potvrđuje odgovorno upravljanje javnim finansijama.
Navedeni podaci jasno govore da je Vlada zaduživanje u 2024. godini koristila isključivo za servisiranje zatečenih obaveza i finansiranje kapitalnih izdataka, dok su tvrdnje o prekomjernom povlačenju depozita i neplanskog trošenja neutemeljene.
Dakle, nije došlo do vanrednog događanja kako se to implicira tendenciozno, već su tokovi javnih finansina u skladu sa planovima.
Ministarstvo finansija ostaje posvećeno transparentnom i odgovornom upravljanju javnim finansijama, u interesu građana Crne Gore i još jednom apeluje na važnost istinite i objektivne interpretacije podataka koje uredno objavljuje.
