Naš izborni sistem u svojoj osnovi počiva formalno-pravno na ustavno-pravnom principu da poslanik, odnosno odbornik, raspolaže sa svojim mandatom koje proizilazi iz njegovog ustavnog prava da se opredjeljuje i glasa po sopstvenom uvjerenju. S druge strane, u praksi to nije tako nego poslanik, odnosno odbornik, glasa po uvjerenju partije kojoj pripada. Ukoliko ne glasa po uvjerenju svoje partije, on je izdajnik, korumpiran radi protiv partijskih interesa, protiv partijskog programa i slično zbog čega mu slijedi najstrožiji akt, sankcija partijska, a to je isključenje iz partije. Tako da kod ovakvog normativno-faktičkog stanja imamo jedan izborni apsurd (ne samo izborni) da je onaj koji glasa protiv stava svoje partije nemoralan, korumpiran i slično i što sve ne, a on samo koristi svoje zakonsko i ustavno pravo, odnosno koristi ustavna i zakonska rješenja. Još veći je apsurd, gotovo crnohumorni i karikaturalni, dešava se u situacijama kakva je bila u Nikšiću kada od jednog jedinog glasa zavisi ko će biti vlast, a ko opozicija. A potpuni izborni haos u „nikšićkoj situaciji“ može da nastane teoretski da taj jedan jedini odbornik može kadgod mu se prohtje da glasa po sopstvenom uvjerenju od jedne do druge sjednice lokalne skupštine ili još traumatičnije od jedne do druge tačke dnevnog reda i da svaki put „mijenja“ političku volju građana. Ovakve vrlo moguće situacije nalažu hitnu reformu izbornog sistema u njegovoj osnovi na taj način da se poslanici odnosno odbornici moraju kao građani po imenu i prezimenu i sve ono što ide uz njegovo ime i prezime, a ne kao član neke od izbornih lista da bi on kao građanin bio u tzv. punom ustavnom kapacitetu da glasa po sopstvenom uvjerenju.
Ili, jednostavnije da se propiše da građanin glasa po stavu izborne liste sa koje je izabran odnosno po nalogu svoje partije kojoj pripada. U tom smislu ima jedna odluka Ustavnog suda Crne Gore iz 1994. godine...
Foto: Radoje Jovanović
