Uredba o projektima za koje se vrši procjena uticaja na životnu sredinu („Službeni list Crne Gore“, br. 20/07, 47/13, 53/14 i 37/18) definiše spisak projekata za koje je procjena obavezna. U slučaju izgradnje poslovno-stambenog objekta u podgoričkom naselju Zagorič, čija je površina poslovnog prostora 998,18 m², utvrđeno je da se projekat ne svrstava u listu II navedene uredbe. Konkretno, za trgovačke lance i prodajne centre čija ukupna površina prelazi 1.000 m², prema rednom broju 12, tački b, predviđeno je sprovođenje procjene uticaja. S obzirom na to, Agencija je zaključila da za ovaj projekat nije potrebno sprovesti postupak procjene uticaja na životnu sredinu. Ovo je objašnjenje koje smo dobili od Agencije za zaštitu životne sredine povodom sječe čempresa u podgoričkom naselju Zagorič zbog gradnje višespratnice. Ipak iz Agencije za zaštitu životne sredine naglašavaju obavezu investitora da svoje aktivnosti usklade sa smjernicama zaštite zelenila i biljnog svijeta, uz primjenu kompenzatornih mjera i postavljanje zaštitnih zona.
Zakon i institucije
Ova odluka otvara pitanje adekvatnosti zakonskih okvira i njihove implementacije u cilju zaštite prirodnih resursa, posebno u urbanim sredinama, gdje su zeleni prostori pod sve većim pritiskom urbanizacije. Što se tiče zakonske obaveze investitora ili izvođača radova u pogledu očuvanja zelenih površina i stabala na lokacijama gdje se planiraju građevinski radovi, iz Agencije za zaštitu životne sredine ističu da je investitor u obavezi da svoje ativnosti uskladi i sa smjernicama koje se tiču očuvanja zelenih površina i zaštićenih biljnih vrsta.
- Investitor bi trebalo da primijeni kompezatorne mjere na lokaciji izvođenja projekta, postavi zaštitne barijere, odlaganje otpada i zemljanih radova vrši u skladu sa zakonom, da po završetku građevinskih radova izvrši sprovođenje rekultivacije predmetnog lokaliteta, projektuje održavanje zaštitnih zona oko šuma i očuvanje drveća u okviru gradilišta kada je to moguće i izvrši sadnju nove vegetacije kao kompenzacija za uklonjenu - objašnjavaju iz Agencije.
U vezi sa nedavnom sječom čempresa u Zagoriču od nosioca projekta ,,Fis Jase Invest“ ističu da je 29. oktobra ove godine investitor podnio zahtjev uz dokumentaciju za odlučivanje o potrebi izrade elaborata procjene uticaja na životnu sredinu za izgradnju stambeno-poslovnog objekta na dijelu UP 3, u zahvatu izmjena i dopuna DUP-a Zagorič I – dio zone A, koju čini KP 2125/2 KO Podgorica II, Glavni grad Podgorica.
- Uredbom o projektima za koje se vrši procjena uticaja na životnu sredinu („Službeni list Crne Gore“, br. 20/07, „Službeni list Crne Gore“, br. 47/13, 53/14 i 37/18), utvrđen je spisak projekata za koje je obavezna procjena uticaja na životnu sredinu. Budući da se pregledom dostavljene dokumentacije utvrdilo da se u konkretnom slučaju radi o izgradnji poslovno-stambenog projekta čija površina poslovnog prostora iznosi BRGP 998,18m2. Na osnovu navedenog utvrđeno je da se pomenuti projekat ne svrstava u listu II navedene uredbe, kojom je predviđeno da je za „trgovačke lance i prodajne centre čija je ukupna površina preko 1.000 m2, redni br. 12, tačka b. neophodno sprovesti postupak procjene uticaja“. S tim u vezi, Agencija za zaštitu životne sredine utvrdila je da u ovom konkretnom slučaju nije predviđeno sprovođenje postupka procjene uticaja na životnu sredinu - navode iz Agencije.
Što se tiče praćenja i kontrolisanja aktivnosti koje mogu imati negativan uticaj na životnu sredinu u urbanim područjima, Agencija to radi sprovođenjem monitoringa i praćenjem kvaliteta životne sredine, zatim izdavanjem dozvola i saglasnosti za aktivnosti koje mogu imati negativan uticaj na životnu sredinu.
Procjena uticaja
- Ovo se prvenstveno odnosi na primjenjivanje člana 32 Zakona o procjeni uticaja na životnu sredinu („Službeni list Crne Gore“, br. 20/07, „Službeni list Crne Gore“, br. 47/13, 53/14 i 37/18), dok je za realizaciju propisanih mjera zaštite tj. sprovođenje inspekcijskog nadzora nad primjenom ovog zakona nadležna ekološka inspekcija, koja je pod ingerencijom Ministarstva ekologije, održivog razvoja i razvoja sjevera. Takođe, značajna je i saradnja sa lokalnim samoupravama, naučnim institucijama i nevladinim organizacijama da bi se zajedničkim djelovanjem blagovremeno spriječili potencijalni problemi u životnoj sredini - kažu naši sagovornici iz Agencije.
Oni dodaju da kontinuirano sprovode aktivnosti koje se tiču edukacije i informisanja građana, kroz organizovanje kampanja i radionica, kao i distribucijom informacija da bi se povećala svijest građana o uticaju urbanih aktivnosti na životnu sredinu i njihovom aktivnom učešću u očuvanju iste.
Što se tiče sankcije predviđene za neovlašćenu sječu stabala ili narušavanje zelenih površina, ukoliko se ne radi o zaštićenom području ili zaštićenoj biljnoj vrsti, Agencija za zaštitu životne sredine nema nadležnosti da sprovede sankcije, na osnovu zakona koji su u njenoj nadležnosti, već je to pitanje nadležne inspekcije.
Specifični standardi
Iz Agencije za zaštitu životne sredine su nam objasnili da postoje specifični standardi i propisi koji regulišu zaštitu voda, zemljišta, šuma i vazduha na gradilištima. Ovi standardi obuhvataju: zaštitu voda - zabrana ispuštanja neprečišćenih otpadnih voda u površinske ili podzemne vode; upotrebu sedimentacionih bazena za kontrolu oticanja vode sa gradilišta; obavezu primjene mjera za sprečavanje zagađenja vode hemikalijama, gorivima ili otpadom; zaštitu zemljišta - kontrola odlaganja građevinskog otpada da bi se spriječilo zagađenje i degradacija zemljišta; skladištenje i upotrebu opasnih materija uz poštovanje pravila o sprečavanju curenja i kontaminacije; rekultivaciju zemljišta po završetku građevinskih radova; zaštitu šuma i vegetacije - zabrana sječe šuma i uklanjanja vegetacije bez odgovarajućih dozvola; održavanje zaštitnih zona oko šuma i očuvanje drveća u okviru gradilišta kada je to moguće; sadnju nove vegetacije kao kompenzacija za uklonjenu; zaštitu vazduha - kontrola emisije prašine i drugih zagađujućih materija tokom građevinskih radova, uključujući upotrebu prskalica za vodu ili zaštitnih prekrivača; održavanje građevinskih mašina kako bi se smanjile emisije izduvnih gasova; zabranu spaljivanja otpada na gradilištu.
Pored ovih specifičnih mjera, na gradilištima se primenjuju i opšti zakonski propisi o zaštiti životne sredine, koji su u skladu sa nacionalnim i međunarodnim standardima. Inspekcijski nadzor obezbjeđuje njihovu primjenu.
