Pozivajući se na izvore iz diplomatskih krugova, briselski portal tvrdi da su, pored Njemice Ursule fon der Lajen (Evropska narodna partija), koja je i ranije bila favoritkinja za drugi mandat na čelu Evropske komisije, u igri za prestižne poslove bivši premijer Portugala Antonio Košta, Maltežanka Roberta Mecola, i premijerka Estonije Kaja Kalas.
Kako se tvrdi u tekstu, Košta je viđen za predsjednika Evropskog saveta, Mecola bi mogla da ponovo postane predsjednica Evropskog parlamenta, dok se Kalas smatra mogućom naslednicom Đuzepa Borelja na mestu visokog predstavnika EU za spoljnu politiku i bezbjednost.
Ovaj portal napominje da bi konačna odluka o raspodjeli funkcija mogla da bude donijeta već početkom sljedeće sedmice, na neformalnoj večeri lidera EU koja se organizuje 17. juna, ali da zvanični dogovor neće biti objelodanjen do samita koji će se održati 27. i 28. juna.
Optimizam da ovoga puta pregovori o važnim resorima neće dugo potrajati uglavnom se temelji na činjenici da potencijalni “kočničari”, poput francuskog predsjednika Emanuela Makrona, nemaju veliki manevarski prostor da uspore taj proces. U tom kontekstu, podsjeća se da Makronovi liberali nisu ostvarili dobar rezultat na izborima za Evropski parlament, zbog čega je francuski lider raspisao prijevremene parlamentarne izbore. “Njegova pažnja je sada usmjerena na izbore u Franucskoj, a ne na to ko će dobiti koji posao u Briselu”, piše Politiko.
U tekstu se prenose nezvanične tvrdnje zvaničnika i diplomata da Evropa “ne može sebi da dopusti da unutrašnja trvenja ugroze stabilnost”, naročito u svijetlu rata koji je Rusija pokrenula u Ukrajini i mogućeg povratka bivšeg predsjednika SAD Donalda Trampa u Bijelu kuću nakon novembarskih izbora.
Politiko podsjeća da je socijalista Antonio Košta bio prinuđen da se krajem prošle godine povuče sa mjesta premijera. To je učinio zbog istrage o navodnim nepravilnostima koje je počinila njegova vlada u upravljanju projektima iskopavanja litijuma i vodonika u Portugalu.
Košta je tada rekao da mu je savjest čista ali da se neće ponovo kandidovati za premijera. Sada, osam mjeseci kasnije, navodi briselski portal, “slučaj istrage ostaje pod velom misterije”.
Prema informacijama do kojih je došao Politiko, većina evropskih lidera više ne smatra istragu protiv bivšeg portugalskog premijera preprekom da on dobije funkciju u Briselu. Štaviše, tvrdi se da je Košta dobro sarađivao sa Ursulom fon der Lajen tokom njenog prvog mandata na čelu EK, te da je po volji i Makronu “sa kojim često vodi intelektualne diskusije”.
S druge strane, ukazuje se da bi u slučaju da portugalsko pravosuđe onemogući kandidaturu bivšeg premijera za funkciju predsjednika Evropskog savjeta, rezervna opcija mogla da bude danska premijerka Mete Frederiksen.
Što se resora spoljne politike i bezbjednosti tiče, neimenovani diplomata je za Politiko izjavio da “ništa još nije sigurno”, ali da se učestalo pominje ime estonske premijerke. Kako se objašnjava, “evropski liberali smatraju Kalas za gotovo idealno rješenje u tom domenu”.
Ipak, ima i onih koji strahuju da bi se Kaja Kalas u slučaju da naslijedi Borelja “fokusirala isključivo na Rusiju i ne bi obraćala dovoljno pažnje na druge regione, naročito na Bliski istok i Afriku”.
Nasuprot tome, smatra se da je ponovni izbor Roberte Mecole, predstavnice Evropske narodne partije, za predsjednicu EP “gotovo siguran”, ali da treba sačekati i vidjeti da li će novi saziv EP dati zeleno svetlo za to.
