Piše: prof.dr Blagota Mitrić
Kada se pravo shvati u okvirima pravde, kada se pravda prihvati kao stožer prava, onda je to pravo legitimno u svom izvoru i legalno u svojoj primjeni, pa tada pravo postaje sve manje nasilje, a sve više svojevrsna i samosvjesna sloboda. To bi trebalo da bude prostor vladavine prava.
I kada se društveni odnosi organizuju po načelu ustavnosti i zakonitosti, tada dolazi do punog izražaja nezavisnost i samostalnost sudije koji svojim presudama obezbjeđuje djelovanje pravne države, jer njegova nezavisnost i samostalnost u donošenju presuda predstavlja krucijalni temelj pravne države. Iz ovoga proizilazi da se svakome omogućava da živi u pravnoj državi, koja je u stanju da obezbijedi puni legitimitet i legalitet svih društvenih odnosa.
DANU na bijelom hljebu: Kad je riječ o nauci i umjetnosti, kao trajnim vrijednostima civilizacije, svaki ustavotvorac ima skoro identičnu normu, a prema Ustavu Crne Gore propisano je, u članu 77, da država podstiče i pomaže razvoj nauke, umjetnosti, prosvjete, kulture, sporta, fizičke i tehničke kulture, i da štiti naučne, umjetničke, kulturne i istorijske vrijednosti. ( Ustav iz 1992. godine imao je istovjetnu odredbu, sadržanu u članu 64 tadašnjeg ustava). Na bazi ustavne norme iz 1992.godine osnovana je Dukljanska akademija nauka i umjetnosti 14. jula 1999. gorine, čije akademike je izabrala Skupština Akademije, na predlog Matičarske komisije, kao autenentičan izraz i atribuciju crnogorske samobitnosti, sa najvećim imenima iz nauke i umjetnosti, a bez obzira na njihovu nacionalnu i vjersku pripadnost. Svi izabrani akademici su održali besjede,a mnoge od njih predstavljaju vrh umnosti date profesije. Nasuprot njoj, Crnogorska akademija nauka i umjetnosti osnovana je zakonom 25 godina ranije, takođe kao naučna institucija, kao što je to i DANU, samo što je razlika u tome da je CANU osnovana zakonom, a DANU kao NVO, ta da se CANU nalazi „na bužetu“, a DANU, od osnivanja do danas, „na bijelom hljebu“, iako naučnim i umjetničkim referencima nimalo ne zaostaje za CANU, čak, mislim da u pojedinim oblastima ima daleko poznatije naučnike i umjetnike.
U svakoj pravnoj normi fundament-prinuda: Zakon o CANU je potpuno jasan. Riječ je o verifikaciji članstva DANU u članstvo CANU- “po sili zakona”, metaforično rečeno. Njihove neopravdane primjedbe da se tim zakonom vrši prinuda su sa pravnog stanovišta bez ikakvog utemeljenja. Naime, svakom brucošu prava, koji je položio Teoriju države i prava, odnosno Uvod u pravo, sasvim je jasno da je u svakom zakonu, i uopšte, u svakoj pravnoj normi, fundament – prinuda, jer da nije tako ne bi bila demokratija već čista anarhija.
S druge strane, potpuno su besmislene tvrdnje da se novim Zakonom o CANU ugrožava autonomija CANU, bar kada je riječ o naučnoj autonomiji ( ono što joj i Ustav garantuje), ali kada je u pitanju njihova “politička” autonomija, koja naginje prosrpakoj orjentaciji u Crnoj Gori, onda je tu zakonodavac potpuno u pravu, kod takve faktičke situacije, da ovim zakonom, poštujući, razumije se, naučne reference svih akademika DANU, malo “promiješa karte”.
Da je u CANU, od sticanja nezavisnosti i obnove državnosti, a bogme, i od ranije nastao polumrak, odnosno sumrak nije ništa novo, zato što je ona od tada polusrpska i polucrnogorska akademija, sa ružičastom perspektivom da postane " političko odjeljenje SANU u Crnoj Gori", a dodatni stimulans za ovo je jučerašnji neizbor članstva DANU u članstvo CANU. Koji je pokazao da su "pomračeni umovi" u CANU izvrgli ruglu i sprdnji jedan važan državni projekat koji se zove Zakon o CANU. Naime, kad je Ministrastvo nauke donijelo rješenje o stavljanju njihovog pravilnika o verifikaciji van pravne snage, odnosno van pravnog poretka Crne Gore, oni su prevarili cijelu crnogorsku javnost da su postupili po Zakonu o CANU. A koji su, taj isti zakon, odmah nakon njegovog stupanja na snagu osporili pred Ustavnim sudom kao neustavan. Zatim su prevarili crnogorsku javnost da su postupili po odrednici zakona koja propisuje "ako ispunjavaju uslove iz člana 10 zakona" čime svjesno i namjerno prave dvostruku pravnu grešku: prvo proglašavaju da nema za DANU članstva u CANU bez izbora, a to podrazumjeva određeni postupak, a onda vrše izbor pojedinih akademika DANU u CANU, iako predhodno nijesu proveli postupak za njihov izbor ( bez recenzija i priloženih radova) već su izvršili verifikaciju. A zakon propisuje da su oni dužni da na posebnoj sjednici skupštine CANU izvrše verifikaciju članstva DANU u CANU, a ne pojedine članove DANU.
Da su postupili potpuno nepravnički najbolje govori podatak da se cijelo ovo vrijeme crnogorskoj javnosti nije obratio niko od pravnika –akademika CANU da oponira pravnim stavovaima DANU. Zašto? Zato što su bili potpuno svjesni da bi to bio blam za njih. I to ne samo pravnički. Nego su “isturili” laike za pravo da tumače pravne norm, inžinjere, ekonomiste, istoričare i da tako obmanjuju crnogorsku javnost da je izbor izvršen po Zakonu o CANU.
Sjednica zatvorena kao 1948: Kad neko nešto hoće da ukrade, on prvo gleda da to niko ne primjeti. Zato su oni donijeli odluku da sjednica CANU bude zatvorena za javnost, kao da se radi o 1948.godini.Time su pokazali da nijesu samo prevaranti, već su pokrali članstvo DANU protivno zakonu o CANU. Sve ovo potvrđuje moju tezu da u njihovim radnjama "ima obrisa organizaovanog kriminala" i u pravnom i metaforičnom smislu. Naime, još od dana stupanja na snagu Zakona o CANU, pa sve do jučerašnje sjednice CANU, oni su se tako organizovali da po svaku cijenu ne poštuju odredbe Zakona o CANU (a nepoštovanje zakona je kriminogena radnja) da bi stekli protivpravno dio imovinske koristi iz budžeta Crne Gore. A metaforično: zamislite da niko od pravnih subjekata ne poštuje zakon koji propisuje određena pravila njihovog ponašanja. Bio bi to svojevrsni “organizovani kriminal”, bila bi to čista anarhija i sveopšti haos u jednoj državi i društvu, uopšte.
Konačno ako se pozivaju na odrednicu jedne norme koja glasi “ako ispunjavju uslove iz člana 10 Zakona o CANU”, zašto onda nijesu proveli procedure izbora, jer član 10 podrazumjeva procedure izbora, dok član 32 podrazumjeva verifikaciju članstva DANU, a ne pojedinih članova. Ovo potvrđuje da oni ništa ne znaju o tumačenju pravnih normi, ili još gore, ako znaju – onda vrše klasičnu zloupoterbu prava, što je pravno kažnjivo.
Kako god se pravno okonča ova situacija – za sve one koji su glasali za ovakavo nezakonito postupanje skupštine CANU, ostaće zauvjek njihov crn profesionalni obraz.
foto: bicent.com
