Zajednica slobodno udruženih građana okupljenih za izradu Strategije za evropsku i građansku Crnu Goru, STEGA, uputila je otvoreno pismo premijeru Milojku Spajiću, navodeći da su u saznanju da je Vlada Crne Gore predložila izmjene i dopune Zakona o državnoj imovini, te ukazali na potencijalno kršenje Ustava.
Njihovo pismo prenosimo integralno:
"Poštovani predsjedniče Vlade Crne Gore,
U saznanju smo da je Vlada Crne Gore predložila izmjene i dopune Zakona o državnoj imovini. U tom smislu Vlada je prihvatila i amandman poslanika NSD g. Đokovića, kojim se namjerava preko promjene statusa grobalja promijeniti njihov sadašnji svojinsko-pravni režim.
S tim u vezi, upozoravamo Vas da se planiranom izmjenom Zakona o državnoj imovini hoće za groblja zaobići primjena čl. 58 stav 3 Ustava Crne Gore, koji se odnosi na svojinski režim “prirodnih bogastava i dobara u opštoj upotrebi”.
U vezi sa navedenim dajemo sljedeće obrazloženje:
Ustav Crne Gore u čl. 58 stav 3 utvrđuje: ”Prirodna bogatstva i dobra u opštoj upotrebi su u državnoj svojini.” Sagasno tome, ova dobra ne mogu biti u privatnoj svojini.
Prema čl. 16 stav 1 alineja 6 važećeg Zakonu o državnoj imovini ,,groblja su lokalna dobra u opštoj upotrebi kojima raspolažu opštine”. To znači da su sva groblja u Crnoj Gori u državnoj svojini, tako da prema Ustavu Crne Gore nije moguće da budu objekt privatne svojine. To podrazumjeva da ne mogu biti ni u svojini vjerskih zajednica ili drugih privatno-pravnih lica.
Prihvatanjem amandmana, pravni status grobalja se mijenja na način da groblja, kao “lokalna dobra u opštoj upotrebi kojim raspolaže opština”, budu tretirana kao “druga lokalna dobra od opšteg interesa kojim raspolaže opština”. Time se stvara osnov za promjenu svojinsko pravnog režima groblja, kao “dobara u opštoj upotrebi”, utvrđnih čl. 58 stav 3 Ustava Crne Gore i čl. 16 stav 1 alineja 6 Zakona o državnoj imovini.
Predloženim terminom: ,,groblja u u imovini opštine” prikriveno se stvaraju pretpostavke da se u pravni sistem Crne Gore uvedu i groblja koja nijesu u imovini opštine. To je nedopustivo i otkriva pravu namjeru predlagača. Ovim se stvaraju pretpostavke da groblja mogu biti i u privatnoj svojini, što znači i u crkvenoj svojini. Time se žele osnažiti (konvalidirati) raniji nezakoniti upisi prava svojine na ime vjerskih organizacija i zajednica.
Posebno naglašavamo da se obrazloženjem amandmana u kome se navodi da se “upotreba grobalja ne vrši bez posebnih dozvola i odobrenja nadležnih organa”, zapravo želi sakriti suština amandmana, a to je promjena svojinskog režima na grobljima iz režima isključive i jedino moguće državne svojine i u režim privatne, odnosno crkvene svojine!
Dodatno ističemo da je termini "upotreba grobalja” mnogo širi od onog značenja koje mu daje predlagač amandmana. Upotreba gobalja podrazumijeva, prije svega, pravo građana da posjećuju grobove svojih najbližih, što je dostupno svima pod jednakim uslovima i što se odvija bez posebnih dozvola i odobrenja nadležnih organa. Taj vid upotrebe je svakodnevni, masovni i najćešči.
To što se za neke vidove upotrebe traži saglasnost nadležnog organa ne dovodi u pitanje, samo po sebi, opšte pravilo da su ova dobra dostupna svima pod jednakim uslovima (član 10 stav 1 tačka 10 Zakona o državnoj imovini).
Uostalom, i za neka druga dobra u opštoj upotrebi (kojima raspolažu Crna Gora i jedinice lokalne samouprave) zakonodavac često propisuje neke vidove upotrebe uz odgovarajuće dozvole i odobrenja,čime se ne dovodi u pitanje njihov status dobara u opštojupotrebi ! Takva “dobra u opštoj upotrebi” su npr: vazdušni prostor, putevi, aerodromi, luke, lukobrani, vodovodna i kanalizaciona infrastruktura, javne i zelene površine itd. Za neke vidove njihove upotrebe se mogu propisivati i propisuju dozvole i odobrenja, ali se time njihov pravni status, kao dobara u opštoj upotrebi, ne mijenja. Zato se sa razlogom postavlja pitanje: zašto se samo za groblja mijenja pravni status?!
Predloženim amandmanom se pravno nedopustivo i zaobilaznim (prevarnim) putem hoće promijeniti status grobalja iz statusa dobara u opštoj upotrebi (koja su isključivo u državnoj svojini) u status dobara od opšteg intersa koja mogu biti i u privatnoj svojini.
Poštovani predsjedniče Vlade Crne Gore,
Usljed mogućnosti da Vi lično nijeste u potpunosti inofmisani ili to nije uradio vaš pravni tim, na ovaj način Vas javno upozoravamoi tražimo da Vlada povuče ovaj prijedlog zbog izuzetno velikog broja negativnih i vrlo opasnih posljedica predloženog i od Vlade prihvaćenog amandmana.
Istovremeno javno upozoravamo i pozivamo građane da ne dozvole da se promijeni postojeći svojinsko pravni režim na grobovima njihovih preminulih i da sa najvećim stepenom zabrinutosti prate postupanje Vlade i Skupštine po ovom pitanju.
Pozivamo jedinice lokalne samouprave (koje bi predloženim rješenjem mogleizgubiti status imaoca prava raspolaganja na mnogim grobljima u Crnoj Gori), Crnogorsku akademiju nauka i umjetnosti, pravne fakultete u CG, Udruženje pravnika Crne Gore, NVO i ukupnu stručnu i akademsku zajednicu da sa posebnom pažnjom prouče, protumače i tretiraju ovo pitanje, te svojim institucionalnim i stručnim autoritetom ukažu na opasnost i sveukupne posljedice navedene izmjene Zakona o državnoj imovini.
Obaveza je svih da se ne remeti spokoj i vječni mir naših pokojnika, da groblja ne budu predmet dnevno-političkih zloupotreba i da podjele ne dopru do naših grobova".
