Glavni srpski mediji podržavaju ZBCG
U Studiji više evropskih autora navodi se da u crnogorskom medijskom pejzažu dominira "malo jezgro establišment medija", koji su usko povezani sa Demokratskom partijom socijalista (DPS) (uključujući novine Pobjedu i Dnevne novine), i nešto veća grupa koja se svrstala uz listu Za budućnost Crne Gore (ZBCG)- uključujući Večernje novosti, Kurir i list Danas sa sjedištem u Srbiji.
Konstatuje se da kao i svuda u regionu, srpski mediji snažno "odjekuju" u Crnoj Gori, rezultirajući time da se "značajni narativi iz srpskih medija - kako činjenični tako i oni drugi - probijaju u crnogorski diskurs".
- Razvoj događaja u Crnoj Gori je i sâm često tema pokrivanja i komentara u srpskim medijima, što zauzvrat izaziva odgovore u Crnoj Gori. Opšte je mišljenje da glavni srpski mediji podržavaju ZBCG - navode autori studije.
Crna Gora predmet značajnih vanjskih dezinformacija
Dezinformacije iz inostranstva prvenstveno dolaze od ruskih i srpskih medija, a prvenstveno su povezane sa pokušajem državnog udara 2016. godine protiv tadašnjeg premijera Mila Đukanovića, navodi se u Studiji.
Poslije pokušaja državnog udara - i pristupanja Crne Gore NATO-u 2017. godine - mediji povezani sa Rusijom nastavili su da mobilišu javno mnjenje protiv NATO-a, kaže se u dokumentu.
Autori podsjećaju na istaknutu "lažnu vijest" o NATO vojnicima KFOR-a koji koriste satanske simbole, nastalu na veb stranici (in4s.net). Zatim su tu vijest preuzele Večernje novosti i Sputnjik Srbija, i na kraju je "završila na svim mrežama glavnih i manjih publikacija na srpskom jeziku širom Zapadnog Balkana u roku od nekoliko sati".
Kampanja za 2020. godinu, koja je, kako se navodi, propagirana na slične načine, i koju je Sputnjik podstakao ili pojačao – vezana je za "iskrivljene (mada ne u potpunosti fabrikovane) optužbe da su Crnogorska pravoslavna crkva i crnogorska Vlada eksproprisali bogomolje Srpske pravoslavne crkve“.
Nezavisni posmatrači vjeruju da je to pomoglo da se javno mnjenje preokrene ka pobjedi "proruskog i anti-NATO ZBCG“ u avgustu 2020.
- Prebacujući se ponovo na meku moć, Rusija je mobilisala Sputnjik i njegove mreže u srpskom govornom svijetu na podršku ZBCG i protiv Đukanovića. Iako nije moguće procijeniti uticaj koji su Sputnjik i razne anti-NATO i anti-EU poruke mogle imati na izbore 2020, čini se neizbježnim da je ZBCG, barem donekle, imala koristi od ovih napora - navodi se u studiji.
Lažne vijesti dolaze i sa domaćeg terena
Autori studije konstatuju da sve crnogorske dezinformacije nijesu međunarodne prirode, te da su "lažne vijesti“ bile važan instrument tokom domaće političke utakmice, i korišćene posebno od strane dugogodišnje vlade kojom dominira DPS da diskredituje svoje protivnike.
- Đukanović je sam širio dezinformacije tokom meteža oko puča, bez potkrijepljenih dokaza, stavljanjem opozicionih lidera Milana Kneževića i Andrije Mandića na spisak procesuiranih učesnika u zavjeri - navodi se u studiji za potrebe AFET-a.
Autori studije konstatuju i da je u martu 2020. godine, vlada dopustila da u javnost procure identiteti prvih potvrđenih slučajeva koronavirusa u zemlji, "što dovodi do prijetnji smrću i internet zastrašivanja pacijenata sa COVID-19“.
- Vjeruje se da je ovo učinjeno kako bi se stvorio protok informacija putem senzacionalističkog izvještavanja, ali i poboljšao vladin učinak u upravljanju pandemijom - navodi se u studiji.
Ističe se da u zemljama poput Crne Gore i Srbije, u kojima je politikom dominirala jedna grupa, dezinformacije teže da slijede "partijsku liniju", služeći interesima moćnika i podrivajući opoziciju.
