Kongresna biblioteka u Vašingtonu, institucija zadužena za ove poslove, proces utvrđivanja statusnoga i identitetskoga vrednovanja našega jezika sprovela je prema standardima koji važe za sve druge jezike.
Ovim je činom samo administrativno potvrđeno ono što je dokazano mnogo ranije, a što će u naučnome smislu dokumentovati Fakultet za crnogorski jezik i književnost u vidu bibliografije Crnogorski jezik koja je obimom i te kako premašila 10 hiljada jedinica. Za našu kulturu i uopšte za državu Crnu Goru ovaj postupak vašingtonske biblioteke ipak ne predstavlja samo formalnu radnju jedne ustanove, već postupak kojim se uvrštava i postaje vidljivije sve što je štampano na tome jeziku, a što se nalazi u svjetskim bibliotečkim i izdavačkim bazama. Relevantne naučne i kulturne adrese u svijetu tako posredstvom bibliotečkih e-baza imaju jasniju predstavu o beletrističkim, naučnim i drugim naslovima s oznakom CNR, kao i o svim pojedinostima u vezi s konkretnim djelom. Koliko ta prepoznatljivost u međukulturnom saobraćaju vrijedi, može svjedočiti časopis Lingua Montenegrina, na koji je upućen znatan broj saradnika i čitalaca iz svih grana slavistike. Ugled i uticaj naših naučnih ustanova pred inostranim kolegama gradi se preko pouzdanih naučnih rezultata, pa je s tim u vezi i podatak da u godini kad makedonska filologija slavi stogodišnjicu rođenja Blaža Koneskoga Filološki fakultet iz Skoplja kao partnera za ove programe ima i Fakultet za crnogorski jezik i književnost. Kolege Dimitar Pandev i Simon Sazdov za studente i profesore FCJK držaće predavanja makedonskom književniku i filologu u čast.
Samo neupućeni u kulturnu i jezičku politiku našega društva ili naprosto nedobronamjerni mogu poricati značaj datuma određivanja međunarodnoga koda za crnogorski jezik. Suočeni s realnošću kakva je trenutna strategija Ministarstva prosvjete, nauke, kulture i sporta, već 12 mjeseci naši važni datumi kulturne istorije ostaju bez adekvatnoga formalnog i vrijednosnog tretmana. Nefunkcionalnost grupisanja poslova četiri značajna resora, ideološka isključivost pri izboru kadra u prosvjeti i akademskoj zajednici te naglašena klerikalizacija imaju jednu zajedničku crtu kojom se nište bitni principi multikulturnoga crnogorskog društva. Radi ilustracije rečenoga valja poći dvadesetak dana unazad pa viđeti da Ministarstvo ne samo da nije dostojno obilježilo nego nije uopšte obilježilo dan rođenja Petra II Petrovića Njegoša (13. XI). Ili se, na primjer, vratiti cijelu godinu i primijetiti da je isto ministarstvo ignorisalo dobronamjernu i punu podrške crnogorskoj kulturi čestitku povodom tri godine od međunarodnoga koda za crnogorski jezik upućenu od jednoga Marka L. Grinberga, svjetskoga slaviste i urednika Enciklopedije slovenskih jezika i lingvistika. Davno je rečeno a kroza sve vrijeme potvrđivano – ako kulturnu politiku (a tako i jezičku) ne vodimo sami, vodiće je drugi ali za tuđe interese.
Srbista i slavista Predrag Piper poslove u jezičkoj politici i planiranju ovako je sažeo: „Стратегија језичке политике, као одређивање главних циљева, путева и етапа који воде до стратешких циљева у области језичке политике, мора бити јасно институционализована и персонализована како би се знало ко је ствара, ко је координира и води и ко је за њу одговоран.“ Primijenjeno na trenutnu crnogorsku situaciju moglo bi se reći ovo: činjenica da nadležne ustanove nemaju usaglašen dokument jezičke politike ne znači da ona u Crnoj Gori tokom potonjih 12 mjeseci ne postoji. Naprotiv, kontinuitet i karakter mjera kojima se utiče na jezičke prilike i u obrazovnoj i ukupnoj javnoj sferi komunikacije pokazuje da se ne zna konkretno ko kreira ove aktivnosti, dok je pritom jasno da ih podstiču za te poslove nekvalifikovani ljudi. Još i više, sprovode ih s puno ostrašćenosti i revanšizma, za što su očit primjer finansijske mjere i medijska kampanja trenutnih prosvjetnih vlasti s ciljem ometanja u djelovanju Fakulteta za crnogorski jezik i književnost.
U ambijentu kad se posve ozbiljne zamjerke stavljaju na rad Ministarstva zaduženog za crnogorsku nauku, kulturu i prosvjetu dočekujemo dan koji je u kalendaru novije naše istorije markiran dobijanjem međunarodnoga koda u okviru ISO 639 međunarodnoga standarda. To je, razumije se, datum koji bilježe lingvistika, odnosno sociolingvistika, ali realni njegov značaj za savremeno crnogorsko društvo nadmaša te discipline i zbog toga je obaveza struke da na to i ukaže. Odnos prema ukupnoj kulturnoj baštini, tradiciji i duhovnosti u velikoj će mjeri odrediti trenutno stanje ali i razvitak i afirmaciju crnogorske kulture pred svijetom.
