Predlogom zakona o zaštiti konkurencije je, za najteže povrede odredbi, predviđena kazna od jedan do deset odsto ukupnog godišnjeg prihoda ostvarenog u finansijskoj godini koja prethodi onoj u kojoj je postupak pokrenut, navodi se u obrazloženju teksta zakona javila je MINA-BUSINESS.
Predlog zakona o zaštiti konkurencije, koji bi trebalo da onemogući pojavu zloupotrebe dominantnog položaja i koncentracije na tržštu, kao i da spriječi zaključivanje sporazuma koji sprječavaju, ograničavaju ili narušavaju konkurentnost, predviđa novčane kazne i za odgovorne osobe kod učesnika na tržištu. Te novčane kazne mogu biti između hiljadu do četiri hiljade EUR.
“Novčane kazne od četiri do 40 hiljada EUR predviđene su za učesnike na tržištu koji u zakonom predviđenom roku ne dostave zahtjev za izdavanje odobrenja za sprovođenje koncentracije”, navodi se u obrazloženju Predloga zakona.
Za isti prekršaj će odgovorni kod učesnika na tržištu, u slučaju da Skupština usvoji predloženi zakon, plaćati kazne od hiljadu do četiri hiljade EUR.
Oblast slobodne konkurencije na tržištu neposredno i značajno utiče na privredni razvoj, investicione aktivnosti, podizanje kvaliteta roba i usluga i stvaranje uslova za snižavanje cijena, zbog čega se nameće potreba usvajanja odgovarajuće zakonske regulative. Ta oblast, kako je objašnjeno, utiče i na stvaranje moderne i otvorene tržišne ekonomije, uz mogućnost uključenja Crne Gore u jedinstveno tržište EU i druge međunarodne tržišne tokove.
Predloženi tekst zakona je usklađen i sa evropskom regulativom, odnosno uredbama koje se, između ostalog, odnose na primjenu pravila konkurencije, kontrolu koncentracija između preduzetnika, kao i vertikalne sporazume i dogovorne prkse.
Predlog zakona definiše pojam povrede konkurencije, odnosno akte ili radnje koje za posljedicu mogu imati značajno ograničavanje, narušavanje ili sprječavanje konkurencije. Kao oblici povrede konkurencije definisani su sporazumi kojima se ona ograničava, ali i zloupotreba dominantnog položaja.
Predloženim tekstom su utvrđene vrste sporazuma, odnosno svi oblici ugovora, njihovi djelovi, izričiti ili prećutni dogovori, usaglašene prakse i odluke udruženja učesnika na tržištu, koji narušavaju konkurenciju na tržištu Crne Gore. Sa druge strane, definisani su i izuzeci od zabranjene vrste sporazuma.
“Uslovi koje svi izuzeci od zabrane sporazuma moraju da ispune su doprinos unaprjeđenju proizvodnje i prometa ili podsticaj tehničkom ili ekonomskom napretku, ako istovremeno obezbjeđuju pravičan dio koristi za potrošače i drugim učesnicima ne nameću ograničenjaa koja nijesu neophodna za postizanje cilja sporazuma”, navodi se u obrazloženju Predloga.
Za određene kategorije sporazuma, koji mogu sadržati elemente restriktivnosti, predviđena je mogućnost izuzeća na osnovu posebnih uredbi Vlade. Propisana je i mogućnost pojedinačnog izuzeća određenog sporazuma, koji sadrži potencijalno zabranjene elemente.
“Sporazum koji je predmet pojedinačnog izuzeća mora da ispunjava opšte uslove, a teret dokazivanja je na učesniku na tržištu koji traži izuzeće, na način i pod uslovima koje definiše nadležno ministarstvo”, navodi se u obrazloženju.
Predlog zakon predviđa i posebnu kategoriju restriktivnih, odnosno sporazuma male vrijednosti, na koje se ne primjenjuje zabrana. Naime, ti sporazumi su malog značaja i ne mogu ugroziti slobodnu konkurenciju na tržištu.
Predloženim tekstom je definisana i zabrana zloupotrebe dominantnog položaja, koji može biti posljedica ne postojanja konkurencije ili njenog slabog značaja, kao i boljeg ekonomskog položaja u odnosu na konkurente. Predlogom je utvrđena pretpostavka postojanja dominantnog položaja u slučaju tržišnog udjela preko 50 odsto, odnosno 60 odsto kod kolektivne dominacije.
“Dominantan položaj ne podrazumijeva povredu konkurencije, ali njegova zloupotreba to jeste, zbog čega je zabranjena. Ta zabrana je široko postavljena i može obuhvatiti sve oblike ponašanja učesnika na tržištu sa dominantnim položajem koji potpadaju pod opšte povrede konkurencije”, navodi se u obrazloženju.
Predlogom je definisan i pojam koncentracije, odnosno svih oblika spajanja dva ili više učesnika na tržištu. Tu spadaju statusno, ugovorno, zajedničko ulaganje, spajanje putem sticanja imovine ili imovinskih prava, kao i prava iz hartija od vrijednosti, pod uslovom da jedan ili više učesnika stiče kontrolu nad drugim.
Utvrđeni su i izuzeci, odnosno slučajevi u kojima se smatra da nije nastala koncentracija. Oni se odnose na situacije u kojima finansijske i investicione organizacije stiču udjele bez korišćenja tih prava na upravljanje poslovanjem zavisnog učesnika na tržištu, kao i na posebne uslove u vezi sa tim.
Zabranjene su koncentracije koje značajno narušavaju konkurenciju, bez obzira na to da li stvaraju ili jačaju već postojeći dominantan položaj.
Predlogom zakona su definisani položaj, nadležnost i organi Agencije za zaštitu konkurencije, koja je samostalna i nezavisna. Agencijom upravlja direktor, kojeg na mandat od četiri godine imenuje Vlada.
Unutrašnja organizacija, način rada i sprovođenja postupka, kao i ovlašćenja za donošenje akata bliže su određena statutom Agencije. U Predlogu je objašnjeno i da novac od naplate kazni ne predstavlja izvor finansiranja Agencije, već je to budžetski prihod.
“Imajući u vidu da je riječ o samostalnoj i nezavisnoj organizaciji, predviđen je visok stepen finansijske samostalnosti, u vidu relativno pouzdanog izvora finansiranja od naknade koje Agencija naplaćuje za obavljanje pojedinih poslova”, navodi se u obrazloženju.
Zakonom o budžetu za sprovođenje predloženog zakona, Upravi za zaštitu konkurencije je za ovu godinu opredjeljeno 215,37 hiljada EUR, za narednu 226,13 hiljada, a za 2014. godinu od 237,44 hiljade EUR.
