“Dužnost mi je da kažem da je zbornik Crnogorske studije kulture i identiteta rezultat projekta Fakulteta dramskih umjetnosti Crne Gore pod naslovom Umjetnička i medijska produkcija u funkciji stvaranja crnogorskog kulturnog identiteta koji je podržan od strane Ministarstva nauke i Ministarstva culture”, rekao je Vojinović.
Rektorka Univerziteta Crne Gore i urednica zbornika, Radmila Vojvodić osvrnula se na značaj ovoga izdanja.
“Ovaj zbornik je pionirski poduhvat u onom smislu u kom smo se latili da istražujemo problem i fenomene kulture kao i umjetničkog stvaralaštva i produkcije u smislu da uđemo u onaj zdravi, nužni polemički ton, da sagledavamo problem, da problematizujemo aktuelnu situaciju, ali da budemo slobodni pred tradicijom i pred vizijom crnogorskog kulturnog identiteta koji slutimo iz konteksta složenih tranzicionih fenomena i kulturne složenosti.” Istakla je Vojvodić.
Autor teksta Crnogorsko narodno pozorište u traganju za redefinicijom crnogorskog kulturnog identiteta i urednik zbornika Janko Ljumović osvrnuo se na estetski pristup uoči opremanja ovog zbornika.
“Kada se sve odabrane fotografije saberu onda se vidi jedan istraživački postupak, jer upravo smo te različite artefakte umjetničke i medijske produkcije pokušali da mapiramo koristeći različite istraživačke metode, dakle, nismo samo prosto ušli u teatrološki ili filmološki postupak, već smo ušli na teren sociologije pozorišta, sociologije filma ili različite studije konteksta, tako da zbornik u tom smislu nudi određene teme koje se možda po prvi put u ravni studija kulture uvode u crnogorskoj akademskoj produkciji I uopšte izdavačkoj djelatnosti poput novih medija, popularne kulture u kontekstu identiteta”, rekao je on.
“Ovo je zbornik radova u kome su autori pokazali najviše moguće uvažavanje činjenica i mislim da je to jedan dobar otklon od onoga što je crnogorsko iskustvo i pravilo kada se bavite nekom važnom društvenom temom, a identitet to jeste. Držali smo se onoga što su postulati naučne ili umjetničke sfere kojom se svaki od nas ponaosob bavi”, naglasio je istoričar Živko Andrijašević.
Boban Batrićević, istoričar i predavač na Fakulteta za crnogorski jezik i književnost, osvrnuo se na širok spektar identitetskih tema koje su sadržane u ovom zborniku.
“Ovaj zbornik ne nosi Crnu Goru u genitivu, dakle ne identitet Crne Gore, nego crnogorski identitet. Identitet treba da se crpi iz države, ne iz fetišističkih nacionalizacija. Ako znamo da su dramska umjetnost i muzika tokom svoje duge istorije igrali možda i presudnu ulogu u stvaranju kulture i širenju određenih kulturnih stereotipa, da je sad tu ulogu preuzeo film, da su ti stereotipi svijest o sebi tamo đe pitanja nacionalne kulture nijesu riješena, prepreka za identitetsko srastanje, da je nematerijalna kultura jedna od glavnih komponenti identiteta, da je jezik glavni činilac čijim kodovima artikulšemo sopstvo, da se danas identitet i kultura mjere svojom vidljivošću na internetu te da u marketinškom smislu brendiranje nekoga proizvoda nacionalne kulture predstavlja značajan faktor prepoznatljivosti, neće nam biti teško u ovome zborniku pronaći radove koji direktno korespondiraju sa gorenavedenim nivoima propitivanja”, rekao je Batrićević.
“Mene je najviše zainteresovao savremeni koncept u obradi malih kinematografija koje se na neki način baziraju na tematu nacionalne kinematografije i nacionalnog filma. To je koncept koji se istražuje u kulturološkom, ekonomskom, sociološkom i estetskom smislu. Estetski smisao znači istragu nekih žanrova i autorskih poetika”, istakao je autor studije O filmu u potrazi za crnogorskim nacionalnim stilom Sehad Čekić.
Jelena Mišeljić, autorka studije Medijalizovana crna gora divlja ljepota i romantične lutalice bavila se proizvodima popularne kulture.
“Zanimala me svjesna prezentacija identiteta, odnosno neka vrsta brendiranja. Moja studija odnosi se prije svega na narative koje sam sakupila identifikujući određene stereotipe koji se pojavljuju u dvijema grupama koje sam analizirala: promotivni video spotovi nacionalne turističke organizacije i muzički spotovi za Evroviziju”, navela je Mišeljić.
“Čini mi se da svi ovi tekstovi na neki način ne samo da polemišu o onome što su trauma ili iskustva koje Crna Gora nosi, već da smo zaista bili kritični i spremni da uđemo u borbu sa svim tim fenomenima i da budemo možda vrlo kritički nastrojeni”, rekao je Vuk Vuković koji je autor studije Identitet kao kreativna interakcija.
Identitetski kodovi u crnogorskoj muzici od upotrebe popularnih elemenata do savremenog izraza studija je koju potpisuje Jelena Martinović-Bogojević. “Za naš kulturni prostor važno je da prepoznamo značaj našeg etnomuzikološkog nasljeđa i da u tom kontekstu nekako izgradimo strategiju da naučne grane kao što su muzikologija i etnomuzikologija postavimo na čvršće temelje kako bi se sve ono što možemo analizirati očuvalo u nekoj perspektivi”, rekla je Martinović-Bogojević.
Nematerijalnim nasljeđem u ovom zborniku bavila se Milica Nikolić. “Namjera mi je bila da problematizujem neke teme koje se još uvijek nalaze u sferi nematerijalnog nasljeđa i da uvedem neke nove poduhvate koje se tiču međunarodnih standarda. Nematerijalno nasljeđe kod nas se još uvijek doživljava kao dio muzejske djelatnosti”, ističe Nikolić.
Edin jašarović, autor studije Made in Montenegro, identitet crnogorskih gradova na globalnom tržištu kreativne ekonomije, strategije i razvoja ističe kreiranje javnoga prostora u politici i lokalni razvoj kao strategije za lokalnu kulturnu politiku, odnosno poziciju gradova koji su u vremenu dekontekstualizacije I tranzicije doživjeli totalni krah svojega kulturnog bića.
Dejan Lučić, autor rada Manastir Ostrog-prekrojeni krajolik, bavio se pitanjem crkvenih odnosa u Crnoj Gori kroz prizmu manastira Ostrog koji je doživio promjenu kako vizuelnog izgleda tako i kroz artefakte koji su izmijenjeni.
Dekan Fakulteta za crnogorski jezik i književnost Adnan Čirgić u svom radu bavio se crnogorskim jezikom kao jednim od činilaca crnogorskog identiteta na sinhronijskoj i dijahronijskoj ravni.
