Nikad ne biste očekivali da se na posljednjim spratovima njujorškog nebodera, visoko iznad oblaka, iz namjera nekakvog oportunističkog milijardera izrodi nešto ljudsko. Ipak, kroz 78 polučasovnih epizoda animirane serije „Gargojli“, koje je Dizni prvi put emitovao 24. oktobra 1994. godine, gotovo jedina borba koja je vrijedna truda - jeste ona koja štiti čovjeka od ljudi.
Obaveza jačih
Gargojl, to krilato biće osuđeno na prokletstvo vječnosti okamenjenih dana, ali i na blagoslov brige u beskrajnom broju noći - nije nekakva čovjekolika kreatura. On je ljudskost sama po sebi.
Svaki od Gargojla je zasebna utopija. Svaka od tih pojava nakaznog, strašnog lika nalik je odrazu u ogledalu svih krivica u dugoj istoriji ljudskih zločina. Groteska, velika koliko i 208 centimetara visoki Golijat, taj stoički, pravedni i tihi lider klana Menhetn. Više od svega, Gargojl - to je zavjet da jači nikada neće iskoristiti snagu nauštrb slabijeg. Ili podleći sopstvenim nagonima.
Kada je 1994. godine milijarder Dejvid Ksanatos (sličan liku Džereda Leta u filmu „Blade Runner 2049“), tamo visoko iznad oblaka iskoristio moć i znanje da nakon hiljadu godina probudi stari klan letećih kreatura - to na prvu loptu liči na stvaranje neke neoliberalne, korporativne armije. No, priča već tu, na samom početku, hvata drugačiji smjer. Najveća vrijednost animirane serije „Gargojli“ jeste to što njeni junaci imaju nepogrešiv kompas da prozru sve niske pobude aktera modernog Njujorka.
Nesebična zajednicaGargojli nas uče koliko je teško žrtvama genocida da izbjegnu zamke Stokholmskog sindroma i postanu sluge sopstvenih mučitelja. Ili još gore, da se pretvore u osvetnike. Jer hiljadu godina ranije oni su izdati negdje u gorama Škotske. Pobijeni su i prokleti tim kamenim snom, i to ne od nekih drugih, sebi sličnih „čudovišta“ - već od ljudi. Sve do magičnog buđenja 1994, baš onda kad su ljudske tvorevine postale toliko visoke, da su mogle da dosegnu oblake.
Gargojli istrajavaju u misiji čuvara noći i onda kada postanu svjesni da su potpuno ranjivi tokom dana. Jer tada lome njihove okamenjene figure... Zbog neznanja, predrasuda ili radi pukog hira.
Ipak, ljepše od svakog moralnog principa, kodeksa ili zavjeta Gargojla - jeste njihovo kompleksno društvo, zajednica. Prvo, u okviru klana Menhetn: od istrajnog Golijata, mudrog starješine Hadsona i sarkastičnog bjelokosog Bruklina, do Leksingtona, najsitnijeg među njima. Njihovi različiti karakteri i stavovi su u velikom trenju, ali uvijek podređeni višem cilju, bez sebičluka. Sklad i poštovanje, uprkos različitostima, vladaju i prema suprotstavljenim zajednicama - od njujorškog, preko londonskog, do klanova Išimura, Gvatamala i Labirint.
Bolni udarci
Ako je trpeljiv odnos Gargojla prema ljudima rezultat nekog starog zavjeta - onda je isti takav prema „mješancima“ suštinski „rendgenski snimak“ velikog srca drevne krilate rase. Konačno, da zajednica prihvata i podstiče različito, jasno je zahvaljujući kompleksnoj i zreloj romansi Golijata sa njujorškom detektivkom Elizom Mazom.
Sve to nije bilo kakav mit o natčovjeku. Jer iz epizode u epizodu „Gargojla“, moralnost se najčešće slika kao nešto potpuno iracionalno, metafizičko, suprotno razumu.
Ipak, Gargojli istrajavaju na moralnom putu, bez pogovora, iz čistog osjećaja, ne zato što se tako mora, već jer je samo tako pravilno. Baš zato, na kraju, u crtanoj seriji najviše zabole udarci budnog čovjeka, koji tokom dana mrvi potpuno nedužnu kamenu grotesku. Kao da neznanjem, površnošću i zaboravom, taj čovjek uništava srž sopstvene okamenjene ljudskosti, što u noći ponekad ipak oživi gore iznad oblaka.
Bravura Kita Dejvida
Glavnom liku Golijatu glas pozajmljuje Kit Dejvid, jedan od najpotcjenjenijih američkih glumaca. Vrlo simbolično, jer on je tamnoputi Njujorčanin iz Harlema. Pamti se Kitova uloga Čajldsa u Karpenterovom horor klasiku „The Thing“ (1982), važna za filmu koliko i uloga Kurta Rasela. Potom, i niz malih uloga u velikim hitovima, kao što je Armitaž u ostvarenju „They Live“ (Džon Karpenter, 1988), general Kimsi u ,,Armagedonu“ (Majkl Bej, 1998), ili Big Tim u „Rekvijemu za san“ (Daren Aronofski, 2000)... Sve do minijature u modernoj animiranoj hit seriji „Rik i Morti“, u kojoj je pozajmio glas američkom predsjedniku.
FOTO: deviantart.com / youtube.com
