„Sudeći po programima izbornih lista koje učestvuju na vanrednim parlamentarnim izborima 2023.u Crnoj Gori žive samo hetero muškarci. Prema tome možemo pretpostavitikakoće izgledati buduće politike,u čije imeiza kogaće se donositi“, poručuli su iz Centra za ženska prava i Spektre.
U rodnoj analizi programa izbornih lista, kako navode, bez upotrebe rodno razvrstanih podataka, sa rijetkim mjerama koje se tiču osnaživanja žena, LGBTI, osoba sa invaliditetom, Romkinja i drugih marginalizovanih grupa, programi većine lista djelujuobeshrabrujuće, deklarativno i ne doprinose evropskom putu Crne Gore.
„Uz nisko učešće žena u vršenju vlasti, koje, sudeći prema najnovijim istraživanjima o pozicijama izbornih lista i rangiranosti žena na njima, ni ovaj putneće premašiti 25%poslaničkih mandata u inicijalnom sazivu Skupštine, problemi većeg dijela populacijeostaju uglavnom netaknuti u programima koje smo analizirali“, navode oni.
Dodaju da djelovi programakoji se tiču siromaštva, diskriminacije, obrazovanja, kulture, nauke, sporta, medija, urbanog planiranja, saobraćaja, poljoprivrede, zelenih ekonomija, finansija, turizmauzimaju u obzir samo jednu perspektivu, propuštajući da iskoriste dostupne podatke koji bi im omogućili da obrate pažnju na specifičnosti od kojih zavisi da li će programi odgovoriti potrebama ukupnog stanovništva.
„Analiza koju su sproveli Centar za ženska prava i Spektra u Crnoj Gori, pokazuje da od 11 programa,svega jedan izborni program minimalno konsultuje rodne analize,što navodi da se zapitamoza koga partije kreiraju politike,ako one nijesu informisane specifičnim potrebama žena, naročito onih koje pripadaju ranjivim grupama. Rodna ravnopravnost jeMINIMALNO uključena u izborne programe,a dva programa uopšte ne uključuju ovu temu“, ističu u saopštenju.
Rodna ravnopravnost se, kako kažu, skoro isključivo prepoznaje kroz prizmu rodno zasnovanog nasilja, koje takođe nije adekvatno obrađeno.Samo jedan izborni programpodjednako komunicira i sa građanima i građankama i dosljedno koristi rodno senzitivan jezik.
Ciljane mjere za dostizanje rodne ravnopravnostipodržavaju, navode dalje, stereotipne patrijarhalne rodne uloge, pa su dominantno diosocijalnih politika, minimalno su prisutne u oblasti vladavine prava i ljudskih prava, ekonomskih politika (kroz razvoj ženskog preduzetništva) i tek ponegdje u sektoru kulture, zdravstva i sporta.
2„Samo jedanprogram se direktno osvrće na temu prava LGBTI, OSI i RAE (samo u okviru poglavlja koje se odnosi na socijalnu pravdu). Sedam analiziranih programajednom rečenicom obuhvataju prava LGBTI, OSI i RAE zajednicu, kroz opšta mjesta, bez konkretnih mjera. Nijedan program ne prepoznaje prioritete ovih marginalizovanih zajednica, niti žene iz ovih zajednica. To ukazuje dapolitičke partije potrebe žena iz ovih zajednica tretiraju kao POSLJEDNJE MEĐU JEDNAKIMA, jer se te žene suočavaju sa diskriminacijom po više osnova“, ističu u saopštenju.
U analizi programa primjetni su narativi koji(zlo)upotrebljavaju shvatanje tradicije, bilo da na diskriminatoran, isključujući i heteronormativan način tretiraju porodicu, bilo dajasno uvezuju tradicionalne vrijednosti sa nacijom i državom. Stogabi se prije rekloda je u pitanjuretrogradna politika nego čuvanje nasljeđa, s obzirom na tradiciju borbe za socijalnu pravdu na našim prostorima.
„Analiza pokazuje zabrinjavajućimanjak svijesti, ili hrabrosti,da se pitanja rodne ravnopravnosti stave u fokus izbornih programa. To znači još jednu izgubljenu šansu da potrebe žena i ranjivih grupa budu prepoznate od onih koji bi trebalo da ih predstavljaju“, naovde iz Centra za ženska prava i Spektre.
Uz činjenicu da četiri od 11 lista nijesu dostavile svoje programe na analizu, kako dodaju, stiče se utisak da je odgovornost lista prema ženama i ranjivim grupama na izuzetno niskom nivou, a samim tim da je potrebno još dugo putovati prije nego što stignemo do društva u kojem svako ima pravo na dostojanstven život.
Centar za ženska prava i Spektra će, kako dodaju, nastaviti da prate rodnu ravnopravnost u izbornom procesu i informišu građanke i građane, naročito one iz ranjivih grupa, o načinu na koji političke partije zastupaju njihove potrebe.
