Djelo donosi i daje objašnjenja 71 natpisa i 32 zapisa, spisak literature i registar, na ukupno 395 strana.
Autor knjige polazi od stava da malo država u svijetu, među njima i Crna Gora, ima toliko spomenika duhovne i materijalne kulture „o burnoj prošlosti i slavnim vremenima. To se upravo ogleda kroz kulturno umjetnička i graditeljska ostvarenja srednjeg vijeka, tragove koje nalazimo u natpisima i zapisima, a koji su predmet ovog rada“.
Kako saopštavaju iz Matice crnogorske, upravo natpisi i zapisi predstavljaju prvorazredne izvore za istoriju zemlje i naroda, čineći istovremeno i posebnu književnu vrstu.
Istraživački rad prof. dr Šekularca objedinio je naučne rezultate koji se odnose na srednjovjekovne natpise i zapise iz Duklje, Zete i Crne Gore od kraja VIII do XVI vijeka. Knjiga je podijeljena u dvije cjeline – Natpisi i Zapisi, pisane latiničnim i ćiriličnim pismom, hronološki razvrstane.
Uvršćeno je i nekoliko natpisa izvan Crne Gore, nastalih u Crnoj Gori, koji se odnose na značajne istorijske ličnosti iz crnogorske prošlosti. Tekstovi su prevedeni na savremeni crnogorski jezik a knjiga sadrži i ilustracije spomenika. Nakon prvog izdanja knjige Tragovi prošlosti Crne Gore iz 1994. godine, nametnula se potreba za ovim izdanjem, i u njega je uvršteno 18 novih jedinica – 9 natpisa i 9 zapisa.
Prevedeni na savremeni jezik i sabrani u jednoj knjizi, ovi će srednjovjekovni spomenici biti dostupniji istaživačima, studentima i znatiželjnima. Božidar Šekularac u predgovoru ukazuje da „Ova dokumentarna građa predstavlja prvorazredne izvore kojima se potvrđuje da naša istorija nije apstraktna, te da oni svojim kazivanjem formulišu misli – državne, vjerske, društvene, moralne i književne.“
Istaknuti crnogorski istoričar i naučni radnik prof. dr Božidar Šekularac, autor je više od 30 knjiga i 400 naučnih radova. Dominantno se baveći srednjovjekovnom istorijom i kulturom dao je izuzetan doprinos montenegristici. Svojim studijama je donio i dao tumačenje važnih dokumenata iz crnogorskog srednjovjekovlja.
Autor je značajnih knjiga o crnogorskoj pismenosti i štamparstvu XV i XVI vijeka, a u njegovom naučnom radu posebno mjesto zauzimaju knjige o crnogorskim dinastijama Vojislavljević, Balšić i Crnojević. Nosilac je brojnih državnih priznanja i nagrada, a 2019. godine je dobio i Trinaestojulsku nagradu, najveće državno priznanje, za knjigu „Crna Gora u doba Crnojevića“.
Ispred izdavača Matice crnogorske knjigu potpisuje Dragan Radulović, a urednik je Ivan Ivanović.
