Nepokretna baština Crne Gore - PODGORICA

Na teritoriji Glavnog grada nalaze se 120 nepokretnih kulturnih dobara.
Nepokretna baština Crne Gore -  PODGORICA
Portal AnalitikaIzvor

Samo područje grada, a i bliža okolina bogati su raznim arheološkim nalazištima. Prva primitivna skloništa - gradine svjedoče o ranim civilizacijama na ovim prostorima. Postojanje nalazišta i iz drugih perioda potvrđuju da je na ovim prostorima vladao kontinuitet postojanja od najranijih začetaka ljudske civilizacije do današnjih dana. 

Velje Ledine – Gostilj, Zeta - arheološki lokalitet iz III – I vijeka prije nove ere
Doljani – Zlatica, arheološki lokalitet iz V – IX vijeka 
Mjace – Mataguži, Zeta -arheološki lokalitet iz helenističkog perioda
Manastir Duga, Bioče je nastao oko 1755. godine 

U selu Stijena Piperska, nalazi se manastir Ćelija Piperska sa crkvom Rođenja Bogorodice. Manastir je osnovan 1637. godine. Dograđivan je tri puta od 1815 do 1889.godine.

U selu Vuksan Lekić nalazi se staro malisorsko groblje. Nadgrobni spomenici ukrašeni su reljefnim predstavama. Groblje je iz XVII i XVIII vijeka. 

U selu Dajbabe, nalazi se manastir Dajbabe sa pećinskom crkvom Uspenja Bogorodice. Manastir je osnovan 1897. godine. Nešto kasnije 1908.godine dodata su još dva zvonika.
 

Stari most na ušću Ribnice je iz srednjeg vijeka.

Tvrđava Planinica, Dodoši je nastala u XVI – XIX vijeku.

Naselje Vranjina, ribarsko naselje na obali Skadarskog jezera je nastalo u XVIII vijeku.

Tamnica Jusovača je nastala sredinom XIX vijeka i istorijski je spomenik.

Stara varoš

Tvrđava Ribnica​ - potiče iz srednjeg vijeka i turskog perioda.

2

Kuća Čubranovića

3

Vjerovatno najstarija „preživjela“ starovaroška kuća – i ne samo u negdašnjoj Džeher mahali,  je kuća Čubranovića, ona u kojoj se danas nalazi poznati ugotiteljski objekat Dvor, nedaleko od Sahat kule (poreko puta zgrade Metalke).

Kuća Čubranovića sagrađena je davne 1630. godine i stavljena je pod zakonsku zaštitu, kao značajan kulturno-istorijski objekat te vrste.  Nakon oslobođenja Podgorice od Osmanlija (januara 1879.godine) jedno vrijeme je služila i kao sjedište prve lokalne vlasti i opštinske uprave, sa vojvodom Ilijom Plamencem, pa vojvodom Markom Miljanovim, na čelu.

Osmanagiča džamija​ - u Staroj Varoši je iz XVI vijeka.

4

Starodoganjska đžamija u Staroj varoši je iz druge polovine XV vijeka. 

5

Sahat kula


6

Iz perioda uticaja islama na ovom području treba još istaći džamije u Staroj Varoši kao i Sahat kulu. Sahat kula u Staroj Varoši je iz XVIII vijeka.

Crkva sv. Đorđa pod Goricom

7

Iz drugih perioda treba pomenuti crkvu sv. Đorđa u samom gradu. To je preromanička građevina koja potiče iz perioda od IX do XI vijeka. Krajem XIX vijeka izvršena je dogradnja tako što je prizidana priprata sa zvonikom na preslicu. 

Duklja – Doclea

duklja

Posebno mjesto u tom razvoju pripada arheološkom nalazištu Duklja iz rimskog perioda. Ono što je do sad otkriveno potvrđuje da se radi o jednom zaista vrijednom arheološkom lokalitetu iz tog perioda, a najvažnija istraživanja i puna valorizacija tek predstoji.

Dvorski kompleks, Kruševac

9

Nedugo nakon oslobođenja Podgorice od turske vlasti (1879), odnosno godinu dana nakon međunarodnog priznanja suverene države Crne Gore, crnogorski knjaz Nikola je odlučio da sagradi palac (ljetnjikovac) za sina mu Mirka.

Glas Crnogorca je 1886. godine pisao da je knjaz kupio Krušnu glavicu “sa velikijem prostorom u naokolo”. Početak izgradnje najavio je vojvoda Božo Petrović na nekoj svečanosti na tom lokalitetu, 7.juna 1890.godine.

Taj dvorac (palac) sagrađen je 1891/92.godine, nedaleko od desne obale Morače. U zapisima se navodi da je, uoči gradnje palaca, tu bilo “pet kuća sa 24 duše”, te da su to bila imanja porodica Milonjić, Zlatičanin i Harović.

Uz Dvorac je (1893) sagrađena i prizemna zgrada za perjanike, kao i dvorska (porodična) crkvica S. Đorđa (osvještanju te crkve, početkom avgusta 1894.godine, prisustvovao je i knjaz Nikola).

Okolina "tijeh" objekata “bogato” je pošumljena i formiran je (i danas znatno očuvani) lijepi park. Prvobitno, kako je zapisano – “unaokolo svega prostora, u dva reda, zasađene su masline”, ali se nijesu održale.

Zanimljivo je da je u Dvorcu na Kruševcu, odmah po useljenju, počela da radi prva telegrafska stanica u Podgorici, a tamo su, 1895.godine, bili instalirani i prvi telefonski aparati. Neki hroničari su posebno zabilježili dolazak u Palac knjaza Nikole, knjeginje Milene i sina im Danila (kao i pratnje), 10.maja 1902., kada im je priređen svečani doček.

Nakon okupacije Crne Gore (1916) tu je dvije godine (u konfinaciji) boravio teško oboljeli princ Mirko, drugi Nikolin sin, odakle je prebačen u Beč na liječenje, ali je tamo umro. Iz toga dvorca je kralj Nikola, 19. januara 1916. godine (nakon pada Crne Gore pod austrougarsku okupaciju) preko Albanije i Italije, otišao za Francusku – u izbjeglištvo.

U dvorcu je, nakon Prvog svjetskoga rata, jedno vrijeme bila smještena američka zdravstvena misija, a od 1920. godine u njemu je bila bolnica, da bi od 1974. bio namijenjen za Galeriju nesvrstanih zemalja Josip Broz Tito. U novije vrijeme tamo je sjedište Centra savremene umjetnosti Crne Gore, a služi i za priređivanje izložbi radova likovnih umjetnika. Nedavno usvojenim Zakonom, prostorije na spratu negdašnjeg Palaca namijenjene su za poslovni prostor Fondacije dinastije Petrović.

Tvrđava Medun, Kuči

medunski-kompleks-gornji-grad1

U selu Gornji Medun nalaze se ostaci ilirskog grada Meteona koji potiče sa kraja IV ili početka III vijeka prije nove ere. Kasnije u srednjem vijeku na tom mjestu je napravljeno utvrđenje. 
 

Portal Analitika