Piše: Slobodan ČUKIĆ
Javnosti je poznato da je 2013. godine u crmničkom manastiru Donji Brčeli izvršeno nezakonito iskopavanje pod temeljima manastirske crkve – i to u jugozapadnom dijelu gdje je po predanju počivao crnogorski gospodar Šćepan Mali.
To je učinjeno pod izgovorom kopanja rake za igumana Grigorija Trajlovića koji je preminuo 4. decembra 2013. godine. Već je i sam izbor za Grigorijevo grobno mjesto bio čudan.
Prilikom iskopavanja rake za grobnicu uz samu crkvu, načinjen je nezakoniti prestup i nastavljeno s kopanjem prema crkvi, pri čemu je iskop zašao ispod njenih temelja. Sve to ukazuje da kopanje grobne rake na tom mjestu nije bilo slučajno, već da je učinjeno s Amfilohijevim blagoslovom i namjerom da se zađe ispod temelja.
Iskopavanje su sproveli lokalni sveštenici, odnosno nekompetentna lica, čime je trajno uništen kulturni sloj u tom dijelu manastira. Tokom iskopavanja pod temeljima je, navodno, pronađen skelet bez glave – što je trebalo da se poklopi s podatkom da je Šćepan Mali prilikom ubistva 1773. godine obezglavljen, a njegova glava odnijeta u Skadar.
AMFILOHIJEVE NADE
O svemu tome je Željko Jovanović više puta obavještavao javnost i podnosio prijave Upravi za zaštitu kulturnih dobara, sa zahtjevom da nadležni crnogorski organi reaguju, ali njegovi zahtjevi nijesu imali uspjeha. Da je ovo činjeno s namjerom govori i to što je Amfilohije nakon toga taj skelet (ili uzorke) ilegalno poslao u Rusiju radi DNK analize.
Sve je, dakle, izvedeno prema scenariju i sa očekivanjem da će Rusi uskoro izdati „naučnu potvrdu“ da je ispod crkve u Brčelima otkriven skelet jednog pripadnika porodice Romanov, odnosno cara Petra III, koji je inače ubijen i sahranjen 1762. u Rusiji, a pod čijim se imenom Šćepan Mali lažno izdavao prilikom stupanja na vlast u Crnoj Gori 1767. godine.
„STRUČNJAK“
Međutim, stvari sa ruskom DNK potvrdom se nijesu odvijale onako kako je Amfilohije zamislio, Rusima očigledno nije bilo ni na kraj pameti da se bave tom ujdurmom, da ne kažemo – budalaštinom. Već su jednom, prije 250 godine, tokom 1767-1768. godine, imali posla sa lažnim tvrdnjama vezanim za cara Petra III.
Nestrpljivi mitropolit Amfilohije je zbog toga sredinom 2014. angažovao jednog „stručnjaka“. Riječ je o dr Radomiru Radu Bulatoviću, nekadašnjem direktoru Istorijskog instituta Crne Gore, poznatom velikosrbinu i fanatičnom vjerniku, koji je na Amfilohijev mig sačinio pamflet o poduhvatu u Brčelima.
Da bi Amfilohijevom nezakonitom poduhvatu pribavio „naučni“ kredibilitet, Bulatović je u svom bezvrijednom spisu „nesumnjivo utvrdio“ da su Šćepan Mali i car Petar III ista ličnost. Ovdje treba visoko istaći da ta Bulatovićeva knjiga predstavlja vrhunac naučne nekompetencije i nepismenosti i da je okolnost da je takva osoba mogla biti na čelu Istorijskog instituta Crne Gore, jedan od najvećih sunovrata savremene crnogorske nauke.
NAJAVA?
Nije poznato šta se dalje dešavalo sa „Šćepanovim moštima“ i da li je Amfilohije u međuvremenu odustao od ruske naučne potvrde i posegao za nekom „kooperativnijom“ institucijom te vrste, koja neće tražiti dlaku u jajetu, već ispoljiti razumijevanje za mitropolitove ideološke projekte.
Ali, ono što se događa u Dajbabama snažno ukazuje da Amfilohije novoizgrađenu crkvu nije podigao tek tako, već sa namjerom da je u jednom trenutku upotrijebi za stvaranje i promovisanje još jednog mita – da su Šćepan Mali i car Petar III ista ličnost - a u funkciji sprovođenja agresivne velikosrpsko-panslovenske ideologije i politike.
Ukoliko Amfilohije Radović zbilja ima takvu namjeru, onda je najprikladnije podsjetiti na riječi koje je Dobrica Ćosić izrekao o sopstvenom narodu: „Mi lažemo da bismo obmanuli sebe ... Lažemo stvaralački, maštovito, inventivno ... U ovoj zemlji svaka laž na kraju postaje istina“.
