Od ruske agresije na Ukrajinu mnogi zapadni analitičari upozoravaju na maligni uticaj Rusije prema Zapadnome Balkanu te potencijalno izazivanje nemira na tome prostoru. Posebno se ističu slučajevi Bosne i Hercegovine, Crne Gore i Kosova. Činjenica da je Crna Gora članica NATO saveza neke je poznavaoce regionalnih prilika navela na ocjenu da je u njoj situacija nešto povoljnija. Nažalost, iznutra gledano, situacija ni približno nije takva. Evo i zašto.
Prethodnih sedam godina (od pokretanja ekstremističkih antiNATO protesta u Podgorici) Crna Gora je pod teškim pritiskom ruskoga uticaja i propagande. Njen se uticaj uglavnom ostvaruje preko srpske crkve u CG koja ima nekontrolisanu društvenu moć, prosrpskih partija koje djeluju u dogovoru s crkvom te brojnih medija, kulturnih društava i nevladinih organizacija. Njihova akcija ide u pravcu istrgavanja Crne Gore iz sfere zapadnoga uticaja i njezina kačenja na trase politike države Srbije i Vučićeve težnje za prekompozicijom Zapadnoga Balkana, što je dio širega plana vraćanja ruskoga uticaja.
Ruski igrač
Srbija se dakle tu postavlja kao najbitniji ruski igrač, što se dâ viđeti i po tome što se ta država nije pridružila potezima Evropske unije prema Rusiji a povodom invazije na Ukrajinu. Upravo te su snage krajem 2020. godine obrazovale Vladu u Crnoj Gori. Crkva Srbije uz pomoć svoga i Vučićeva političkog krila u Crnoj Gori – Demokratskog fronta zajedno s prosrpskom partijom Demokratama i podrškom partije URA Dritana Abazovića dogovorila je sastav Vlade Zdravka Krivokapića. I to simbolično – u manastiru Ostrog uz amin pokojnoga mitropolita Amfilohija Radovića. Kroz godinu i po nastojao se sistematski ubiti svaki element državnosti Crne Gore i od nje načiniti prosrpski (i proruski) provizorijum. Za ilustraciju stanja u državi najbolje svjedoči politika u bezbjednosnome sektoru. Za mandata Vlade Zdravka Krivokapića Agencija za nacionalnu bezbjednost je očišćena od prozapadnih kadrova. Na njeno čelo doveden je Dejan Vukšić, dokumentvani ruski čovjek koji je nedugo nakon postavljenja na čelo šefa tajne policije izazvao bezbjednosni skandal tako što je otkrio identitete nekoliko zapadnih agenata iz inostranstva. Potom, na čelo Odbora za bezbjednost Skupštine Crne Gore postavljen je jedan od lidera Demokratskoga fronta koji javno zastupa ruske interese i redovno ide na konsultacije u Moskvu i Beograd. Poseban trud srpske (i proruske) službe u Crnoj Gori uložile su u masakriranju Ministarstva odbrane. Tamo su na visoke pozicije vraćani penzionisani oficiri aktivni u eri Slobodana Miloševića a na čelo jednoga od tijela toga resora postavljena je osoba koja je prije nekoliko godina od strane NATO-a optužena da je odavala informacije Rusima. Sama ministrica odbrane Olivera Injac svoju je fanatičnost prema crkvi dokazala tako što je vazduhoplovne snage Crne Gore, koje se vode kao NATO snage, stavila na raspolaganje Crkvi Srbije prilikom ustoličenja Joanikija Mićovića na Cetinju 5. septembra 2021. godine.
Ako se pitate kako je sve to bilo moguće, odgovor je veoma jasan – to je plod „politike popuštanja“ prema Putinu od strane Zapada. Sve do rata u Ukrajini Evropska unija, a naročito Njemačka Angele Merkel, vodila je slijepu politiku prema Rusiji. Merkelova je svojom saradnjom s ruskim predśednikom podrivala temelje na kojima su nastali EU i NATO. U doukrajinskoj njemačkoj vizuri Srbija je trebala biti glavni igrač na Zapadnome Balkanu, što je značilo da neke zemlje poput Crne Gore treba prepuštiti srpskome uticaju. Njih eventualne posljedice takve politike nijesu zanimale. Onda je izbio rat koji je sve promijenio. A taj sukob je Crnu Goru zatekao s bezbjednosnim sektorom kakav gotovo da nema ni Putinov satelit Bjelorusija. Zato su opravdani strahovi i teze da je zapravo Crna Gora a ne Bosna i Hercegovina i Kosovo glavna meta eventualnih nemira koje bi Rusija pokrenula na Balkanu jer su poluge na koje se oslanja veoma žilave – srpska crkva i srpske partije u Crnoj Gori koje su tokom prethodnih godinu i po dana preuzele sve ključne pozicije u državnoj upravi.
Uloga Crkve
Od ruske agresije na Ukrajinu primjetna je promjena politike Zapada u Crnoj Gori. Nadamo se da je konačno shvaćeno da glavni problem Crne Gore nije korupcija niti organizovani kriminal već ozbiljna penetracija ruskoga uticaja u jednu NATO državu. Valjda će Zapad shvatiti da je srpska crkva u Crnoj Gori glavni strateško-obavještajni punkt srpske i ruske politike i da su litije koje su dovele do smjene pronatovske vlasti bile osmišljene da bi se Crna Gora skrenula s evropskoga puta. Sad se sve to proba sanirati tako što se uz intervenciju zapadnih diplomata mandatarska palica daje u ruke Dritanu Abazoviću te smjenom Krivokapića.
Nepovjerenje u Abazovića
Kakva će biti Abazovićeva Vlada to sad ne možemo znati. Prvo, jer ni sam nije iznio osnovne postavke na kojima će se zasnivati njena politika, a siguran sam da ljude u Crnoj Gori najviše zanima – da li će mijenjati bezbjednosni sektor? Da li će mijenjati svoju politiku pokoravanja Crkvi Srbije? Kakav će mu biti stav prema Ukrajini? I kakav će mu biti stav prema inicijativi Otvoreni Balkan? Sve dok ne dobijemo odgovore na ta pitanja, ozbiljno možemo sumnjati u namjere Dritana Abazovića jer je upravo on najzaslužniji za nacionalnu katastrofu koja se desila 2020. godine, kad je velikosrpskim igračima u Crnoj Gori dao mandate svoje stranke da formiraju većinu i što je upravo on bio potpredśednik najgore Vlade u istoriji Crne Gore i što je eto baš on bio koordinator bezbjednosnoga sektora kojim bi se danas mogle pohvaliti otuđene pokrajine Luganjsk i Donjeck.
Najviše zabrinjava upravo nepovjerenje u Abazovića jer taj čovjek nema kapaciteta za upravljanje eventualnom krizom. U Crnoj Gori postoji nekoliko militantnih organizacija koje funkcionišu pod krinkom „pravoslavnih bratstava“ te udruženja „Kozaka“ i „Noćnih vukova“, kao i brojne navijačke skupine koje mogu izazivati nerede. Sve su te organizacije u službi Putinove politike i upravo oni ovih dana na sramotu Crne Gore organizuju skupove podrške Rusiji i zajedno s Demokratskim frontom prijete blokadama i „balvan revolucijama“ onako kako su to radili zastupnici Velike Srbije u Krajini početkom devedesetih. E upravo s takvima je Dritan Abazović nedavno bio na jednoj “humanitarnoj večeri” đe se u prisustvu „Noćnih vukova“ klicalo Rusiji i Putinu. Svako iole zabrinut za sudbinu Crne Gore s rezervom gleda na to što će Abazović biti mandatar. A pitanje Crne Gore nije samo crnogorsko. Subverzivne akcije Kremlja koje mogu izazvati nemire u Crnoj Gori veoma mogu naštetiti bezbjednosnoj situaciji. U septembru 2021. godine prilikom ustoličenja mitropolita srpske crkve u Crnoj Gori svjedočili smo potencijalnom izbijanju građanskoga rata. Abazović je tada bio na strani policije koja je životinjski razbijala demonstracije protiv okupacije cetinjskoga manastira. A svako izbijanje nereda ili nedajbože građanskoga rata u Crnoj Gori itekako bi se ticalo svih država u regionu, budući da je Crna Gora nacionalno heterogena država. Zato očekujemo od naših zapadnih suśeda, naročito Hrvatske, veliku podršku u nastojanju Crne Gore da se izvuče iz rusko-srpskoga obruča koji je steže već nekolike godine i vraća u epohu Slobodana Miloševića.
