Uprava za inspekcijske poslove ovih dana će Osnovnom državnom tužilaštvu u Kotoru podnijeti novu krivičnu prijavu protiv Opštine Kotor zbog radova na dijelu arheološkog lokaliteta Carine u Risnu. To je Pobjedi potvrđeno iz više pouzdanih izvora, a ovo će biti drugi put u pola godine da Uprava podnosi prijavu zbog nelegalnih radova, tj. oštećenja i uništenja kulturnog dobra u blizini risanske Osnovne škole „Veljko Drobnjaković“.
Pobjeda, takođe, saznaje da će krivična prijava biti podnesena i protiv izvođača radova.
Podsjetimo, nakon što je u martu završila sanaciju lokalnog puta, Opština Kotor početkom jula započela je nove građevinske radove sa namjerom da u blizini osnovne škole izgradi sportske terene. Ni ovoga puta nijesu uradili konzervatorski projekat, niti su dobili saglasnost od Uprave za zaštitu kulturnih dobara (UZKD) čija stručna lica su 5. jula izašla na lice mjesta i konstatovala da se izvode radovi u cilju pripreme zemljišta za izgradnju sportskog terena.
Inspektorka za kulturna dobra Dragana Bošković-Drobnjak potom je donijela rješenje o zabrani radova, a ovih dana će, kako saznaje Pobjeda, podnijeti i novu krivičnu prijavu protiv Opštine Kotor i izvođača radova.
IZVJEŠTAJ
Krivična prijava je proistekla na temelju izvještaja Centra za konzervaciju i arheologiju Crne Gore, čiji stručni tim je, na inicijativu UZKD, 11. i 12. jula izašao na teren i konstatovao da su na „cjelokupnoj površini izvršene mašinske iskopne radnje do dubine 0,60-0,80 m, u zavisnosti od konfiguracije terena, nakon čega je izvršeno sabijanje i valjanje terena u cilju nivelacije i pripreme tampona“.
U izvještaju, u koji je Pobjeda imala uvid, navodi se da je na sjeveroistočnom dijelu gradilišta započeto nasipanje lomljenog kamena do prethodnog površinskog nivoa, a u pripremi je još nekoliko dopremljenih kubiciranih gomila. Takođe, u jugozapadnom dijelu izvršeno je probijanje lokaliteta kanalom po pravcu sjeverozapad-jugoistok kroz koji će biti instalirana betonska cijev namijenjena za odvodnju i kanalisanje otpadnih voda.
- Obilaskom šireg područja lokaliteta nije konstatovano odlagalište iskopane zemlje, te se na taj način nije mogla napraviti procjena koliko je pokretnih nalaza ovom prilikom otrgnuto iz istorijskog konteksta, kao i o kojoj vrsti nalaza je riječ. Prospekcijom graničnih profila, kao i profila rova sa još uvijek nezatrpanom betonskom cijevi, međutim, ustanovljeno je da kulturni slojevi idu dosta plitko o čemu svjedoče i pronađeni fragmenti keramike i tegula – navodi se u izvještaju.
Pronađeni fragmenti su prikupljeni i upućeni u Područno odjeljenje Centra za konzervaciju i arheologiju u Kotoru.
- Imajući u vidu navedeno, smatramo da je na lokalitetu Carine pričinjena planska devastacija i pozivamo Upravu za zaštitu kulturnih dobara i inspekciju za kulturna dobra da preduzmu mjere iz svojih nadležnosti u skladu sa Zakonom o zaštiti kulturnih dobara - navodi se u stručnom izvještaju koji su potpisali arheolozi Marija Jabučanin i Blažo Bošković.
USLOVI I PROCEDURE
Za uređenje sportskih terena na dijelu arheološkog lokaliteta Carine, podsjetimo, postoje konzervatorski uslovi koje je 2006. godine izdao stari Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture iz Kotora. Projektna dokumentacija, međutim, nikada nije dostavljena na saglasnost starom Zavodu, ni Upravi za zaštitu kulturnih dobara.
Opštini Kotor je te 2006. godine predočeno da je lokalitet na kojem se planira izgradnja samo djelimično istražen, te da nije predviđen nastavak istraživanja u bližoj budućnosti. Takođe, konzervatorski uslovi predviđali su mogućnost korišćenja te lokacije kao uređene zelene površine za potrebe sportskih terena. Za sve potencijalne radove konzervatorski uslovi, pored konzervatorskog projekta, predvidjeli su i obavezan nadzor arheologa, što Opština Kotor nije ispoštovala.
Opština se obratila Upravi za zaštitu kulturnih dobara 2020. godine, a iz ovog organa im je predočeno da je riječ o arheološkom lokalitetu koji je predviđen za nastavak istraživanja, konzervaciju i prezentaciju. Opštini je iz UZKD rečeno da je na parcelama, koje predstavljaju arheološki lokalitet, moguće samo posijati travu. Međutim, predsjednik Opštine Kotor Vladimir Jokić i Sekretarijat za investicije nijesu se obazirali na ove smjernice, već su kršeći sve procedure i zakonske norme svjesno započeli nelegalne radove i planski devastirali dio arheološkog lokaliteta, koji je integralni dio područja pod zaštitom Uneska.
Uprava odbila konzervatorski projekat Opštine Kotor
Kako pokazuje dokumentacija u koju je Pobjeda imala uvid, Opština Kotor namjerno je ušla u plansku devastaciju arheološkog lokaliteta Carine samo da bi realizovala projekat za koji nikad ne bi dobila saglasnost Uprave za zaštitu kulturnih dobara, da je sve išlo preko zakonske procedure.
Uprave za zaštitu kulturnih dobara, da je sve išlo preko zakonske procedure. Dakle, Sekretarijat za investicije Opštine Kotor, uz blagoslov prvog čovjeka ovog grada Vladimira Jokića, angažovao je bagere i kamione koji su takoreći na prepad završili prve zemljane iskope i radove, a tek kada je načinjena šteta, te na teren izašli stručna lica i inspektorka za kulturna dobra, Opština je ušla u proceduru izrade konzervatorskog projekta i zatražila saglanost od UZKD.
Izvor Pobjede iz Opštine Kotor dostavio je našoj redakciji Rješenje UZKD o odbijanju zahtjeva Opštine za davanje saglasnosti na konzervatorski projekat za uređenje lokacije na dijelu arheološkog lokaliteta Carine (nasipanje i poravnanje terena za potrebu sportskog igrališta). Uprava je odbila ovaj zahtjev kao neosnovan, prije svega zbog utvrđenog oštećenja kulturnih slojeva, te odsustva planskog i zakonskog okvira. Rješenjem je zaključeno da su neophodna zaštitna arheološka istraživanja kako bi se utvrdile sve promjene nastale iskopnim radnjama sprovedenim bez projektne dokumentacije i arheološkog nadzora.
- Nakon sprovedenih arheoloških istraživanja utvrdiće se mjere zaštite ovog segmenta lokaliteta i dalje intervencije u okviru istog – navodi se u Rješenju Uprave za zaštitu kulturnih dobara.
