Manastir Kosmača nalazi se na istoimenom ostrvcetu površine oko četiri km2, prekrivenom lovorom, na sjeverozapadnom dijelu Skadarskog jezera, poznatom kao Gornje malo blato.
Po svemu sudeći manastir je nastao u XIV-XV vijeku. Do 2004. godine manastir je bio pust i u ruševinama, bez svoda i krova, sa zidovima u lošem stanju, obrastao rastinjem i izložen zubu vremena.
Osim manastirske crkve i konaka za kaluđere, na ostrvu nije bilo drugih objekata. Manastir je zapušten u prvoj polovini XVI vijeka i ponovno obnovljen početkom XVIII vijeka. Krajem istog vijeka je razrušen u nekom od brojnih pohoda turske vojske na Crnu Goru.
Prilikom ranijih zaštitnih radova, nakon raščišćavanja crkve Sv. Đorđa, bilo je vidljivo da je građena u dva navrata. Po svemu sudeći u XIV vijeku je sagrađena omanja crkva sa naosom i polukružnom apsidom. Obnovom u XVIII vijeku crkva je dobila nešto nižu pripratu, čime su njene dimenzije udvostručene. Crkva je bila zasvođena poluobličastim svodom i pokrivena kamenim pločama.
Obnova Manastira Kosmača počela je februara 2004, a intenzivirana 2006. godine, uz protivljenje Zavoda za zaštitu spomenika kulture, Ministarstva zaštite životne sredine i uređenja prostora i Građevinske inspekcije Glavnog grada.
Crkva je ipak obnovljena bez utemeljenja u materijalnim ostacima. Ikonostas je u izradi, a živopisanje je bilo u završnoj fazi.
„Na zaravni naspram zapadnog zida crkve podignut je zvonik sa krstom sa trolisnim završecima, od kovanog gvožđa. Manastirski konaci i ostali dio kompleksa čekaju svoj red“, pisalo je u analizi stanja 2004. godine.
Kako je Portal Analitika već više puta pisao, krajem i početkom 20. vijeka crnogorsku kulturnu baštinu zadesio je devastatorski talas čiji je izgleda cilj, bio i ostao, da se nastavi kontinuitet prekrajanja nacionalne kulturne baštine.
U tim radnjama prednjačila je MCP SPC. Pokazna vježba za to se danas može pratiti u radovima izvršenim na Manastiru Kosmača gdje sve vrvi od dodatih elemenata koji nisu bili prisutni na ovim prostorima. Što arhitektonskih što živopisanih.
Danas na fresko ansamblu i ikonopisu Manastira Kosmača sve vrvi od likova vladara i svetitelja koji nisu autentični za ove prostore. Kao što možete vidjeti na fotografijama koje Portal Analitika objavljuje tu su freske Svetog Save, Sv. Simeona Mirotočivog, srpskog kralja Vukašina. Mjesto su našli i domaći crkveni velikodostojnici iguman Hrizostom, Mitropolit crnogorsko-primorski Amfilohije i mnogi drugi bez utemeljenja u doskorašnjim materijalnim ostacima.
