Svijet

Vremeplov: 27. maj 1679.

Na današnji dan: Usvojen Habeas Corpus akt

Parlament Engleske usvojio je na današnji dan 1679. Habeas Corpus Act, zakon koji štiti građane od nezakonitog hapšenja i utamničenja. Osnovni principi tog zakona ugrađeni su u Ustav SAD

Na današnji dan: Usvojen Habeas Corpus akt Foto: Brewminate
Vremeplov Analitike
Vremeplov AnalitikeAutor
Portal Analitika - ArhivaIzvor

Već od 13. vijka u sudskom postupku u Engleske se koristio takozvani Writ of Habeas Corpus. To je služilo kao neka vrsta naredbe državnom službeniku, šerifu, na osnovu koje on tuženika mora fizički da dovede pred sud. 

Otud naziv „habeas corpus“ čije je bukvalno značenje „imaj tijelo (lice)“. Osnov nije bio potreban za dovođenje tuženog, samo je nadležni organ imao obavezu da obezbijedi prisustvo tog lica u sudu određenog dana.

Habeas corpus je tada označavao naredbu kralja šerifu da dovede pred sud lice osumnjičeno za krivično djelo, još se njegova formula nije dovodila u vezu sa idejom lične slobode. Prije bi se moglo reći da je služio obrnutoj svrsi.

Prema ovom zakonu, izvršni organ može nekog uhapsiti i držati ga u zatvoru samo na osnovu naloga koji izdaje sud. Jedino je sudski organ nadležan da odluči ima li osnova da jedno lice bude lišeno slobode. Naravno, s obzirom na to da postoje situacije kada policija ne može da čeka sudski nalog, lišavanje slobode je dozvoljeno i bez naloga, ali pod striktno određenim uslovima.

Kada je neko lice uhapšeno bez naloga pod sumnjom da je učinilo izvjesno krivično djelo, ono samo ili njegova rodbina ima pravo da traži od nadležnog sudije pisano obavještenje o djelu zbog koga je uhapšeno, što mu mora biti predato u roku od 24 sata. 

Nadležni sudija pritom izdaje policijskom organu nalog – writ da u roku od tri dana privede uhapšenog pred sud i da pri tom navede osnov zbog čega je lice uhapšeno ili da ga, u suprotnom, pusti na slobodu. Za nepoštovanje ovih obaveza predviđene su izuzetno visoke novčane kazne, a u slučaju ponovljenog oglušavanja o ovaj nalog, policijskom službeniku je prijetio gubitak službe.

Portal Analitika