Na području plavske i gusinjske opštine, na granici prema Albaniji, ima ih čak devet, dok su četiri propadanju prepuštene na teritoriji Andrijevice.
U Opštini Andrijevica karaule se nalaze u potkomovskim selima Jošanica, Kuti i Đuliće. Te karaule, koje su, nakon raspada Vojske Jugoslavije povremeno za svoje potrebe koristili pripadnici granične policije, dugi niz godina niko ne obilazi niti održava, dok je u svakoj od njih svojevreneno boravilo i do pedeset vojnika.
Posebnu devastaciju doživljeli su objekti karaule poznate pod nazivom Kruška, smještene između sela Cecuni i Kuti, koja je važila za najuređeniji vojni objekat u pograničnom pojasu Crne Gore i Albanije. Sa nje je odnešeno sve što se moglo odnijeti. I preostale tri karaule su vidno oštećene, dok se mještani sa sjetom prisjećaju vremena kada su vojnici iz čitave bivše Jugoslavije vojni rok služili u selima ispod Komova.
"Dok je vojska bila na ovom prostoru naša sela su bila puna naroda. Bila su to srećna vremena kad su mještani vojnike u našim karaulama, okupljene sa prostora čitave Jugoslavije, doživljavali kao svoje najrođenije“, priča stanovnik sela Cecuni, David Lalić.
Po njegovim riječima, vojska je tada pomagala lokalnom stanovništvu po mnogim pitanjima, a posebno u dijelu održavanja puteva.
Upravo je sa nestankom jugoslovenske vojske i zatvaranjem karaula, počeo i primjetniji i nagli odliv lokalnog stanovništva iz potpomovksih sela, koji danas već poprima zabrinjavajuće razmjere bijele kuge.
"U potkomovskim selima danas ima manje stanovnika nego što je nekada bilo vojnika u četiri karaule“, kaže Lalić.
Slično pričaju i mještani sela Konjihe, ističući da je uporedo sa zatvaranjem karaula stao život u selima ispod Komova.
"Tako danas nemamo ni vojske, ni naroda", kažu mještani Konjuha.
Iz stranaka na vlasti u ovom gradu na sjeveru države (SNP, DF, Demokrate), tvrde da napuštene karaule u potkomovskim selima na najbolji način ilustruju kako se država za vrijeme dok je državom vladala Demokratska partija socijalista odnosila prema ovom regionu Crne Gore.
"Kao posljedicu takve politike danas u Andrijevici imamo zatvorene fabričke pogone, devastirane bivše vojne objekte, i drastično iseljavanje naroda",kažu u lokalnoj upravi u Andrijevici.
Oni smatraju da se najmanje vodilo računa o vrijednostima koje su mogle da se stave u funkciju ekonomskog jačanja lokalnih zajednica, a samim tim i lokalnog stanovništva, kao i da se nije smjelo dopustiti da nekadašnji vojni objekti dožive tako neslavan kraj.
U plavskoj i gusinjskoj opštini od devet kasarni i karaula, pet je bilo takozvanih stalnih, i četiri ljetnje.
"U Gusinju su bile tri stalne i dvije ljetnje, a u Plavu po dvije stalne i ljetnje“, podsjećaju na to vrijeme mještani iz ovih krajeva.
Oni pričaju da je samo u jednom kratkom periodu policija koristila jedan od tih objekata, ali da je i on brzo napušten i prepušten propadanju.
"Te kasarne i karaule bivše vojske sada su potpuno prepuštene nemaru. U Nacionalnom parku Prokletije ove kasarne i karaule su se mogle lako i korisno adaptirati za skloništa za planinare i brojne turiste, ili pretvoriti u planinarske domove“, smatraju u lokalnoj turističkoj organizaciji.
Njihovi raniji apeli i molbe državnim institucijama da se zaustavi devastacija tih objekata nijesu imali rezultat.
"Sve što je moglo da se ponese iz tih objekata, odnešeno je. Sada su to samo obične ruševine“, kažu u Plavu i Gusinju.
Od svih karaula na sjeveru, jedino je ona na području opštine Andrijevice, u selu Jošanica, doživjela rekonstrukciju, i to zahvaljujući međunarodnim sredstvima.
Taj objekat je u okviru projekta "Revitalizacija lokalnih zajednica kroz turizam i rad sa mladima", preuređen u takozvani Avanturistički centar "Mojan".
Ovaj projekat je odobren u okviru prekograničnog poziva sa Kosovom i finansiran je od Evropske unije.
Objektom u Jošanici, koji je protvoren u hostel, danas upravlja opštinsko preduzeće Park prirode Komovi. Po broju planinara i turista koji ga koriste, posljednjih godina pokazuje se koliko je renoviranje ove kasarne bilo dobar potez.
Za renoviranje ostalih kasarni i karaula na sjeveru Crne Gore, koje su najbrojnije na području plavske, gusinjske i andrijevičke Opštine, novca nema. Ni stranog, ni domaćeg. Vrijedni objekti iz perioda biše Jugoslavije, pretvoreni su u ruine i, umjesto da se koriste, danas samo ruže prirodni ambijent u kojem se nalaze.
Komentari ()
