Jedan od istorijsko arheoloških bisera Skadarskog jezera je ostrvo Beška (Brezovica). Na središnjem dijelu ostrva smješten je manastir koji se sastoji od dvije crkve, jedne posvećene Sv. Đorđu i druge - Sv. Bogorodici. Preciznih podataka o gradnji crkve Sv. Đorđa nema ali je moguće pretpostaviti da je njen ktitor bio Đurđe II Stracimirović – Balšić, te da je nastala krajem XIV vijeka.
Manju crkvu, posvećenu Bogorodici podigla je za svoj mauzolej Jelena Balšić, žena Đurđa II Stracimirovića – Balšića 1440. godine, kako stoji uklesano iznad vrata.
Crkva je malih dimenzija, jednobrodne osnove sa blago prelomljenim svodom, što su odlike hramova podignutih u vrijeme Crnojevića. U crkvi se nalazi i grob Jelene Balšić.
Kako je pisao konzervator Zdravko Gagović istraživanja obavljena od strane Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture 1970. pokazali su da je Jelenina crkva podignuta na temeljima starije trobrodne bazilike, prema nalazima brojne plastike, romanskih karakteristika – po svemu sudeći iz XII vijeka, doba Vojislavljevića.
Zidovi centralnog broda iskorišćeni su za zidove Jelenine crkve, a bočni brodovi bazilike pretvoreni su kapele za sahranjivanje, što je u to vrijeme bilo uobičajeno za hramove na Skadarskom jezeru .
Bogorodična crkva je bila sagrađena kao jednobrodna građevina pravougaone osnove sa polukružnom oltarskom apsidom i zvonikom na preslicu sa jednim otvorom. Zidana je dobro obrađenim tesanim kvaderima kamena slaganim u vodoravne redove.
Unutrašnji prostor Crkve zasveden je podužnim svodom, koji se oslanja na par pilastara i ojačavajući luk između njih.
Od nekadašnjeg živopisa bili su sačuvani fragmenti, u oltarskoj apsidi, na kojima se ne razaznaje sadržaj. U Crkvi se nalazi novi kameni ikonostas. Crkva je nekada imala po jedan izduženi paraklis sa apsidama uz bočne zidove, od kojih je južni bio otvoren. Ispred Crkve nalazio se i otvoreni trijem, dograđen kasnije.
To bi bilo stanje ovog kulturnog dobra koje je naočigled javnosti pretrpjelo izmjene koje je teško pobrojati. Naravno, sve je to urađeno bez saglasnosti nadležnih državnih institucija RZZSK/UZKD.
Pokušaćemo da navedemo samo one najeklatantnije primjere narušavanja izgleda ovog kulturnog dobra. U novije vrijeme, izuzev izgradnje zgrada konaka, dograđeni su i bočni paraklisi, s tim što je južni potpuno zatvoren, a nekadašnji trijem je dobio oblik priprate.
Crkva Sv. Bogorodice je u upotpunosti obnovljena, bez saglasnosti RZZSK/UZKD, dodavanjem novodograđenim izduženim paraklisima sa apsidama uz bočne zidove i novom pripratom urađenim u kamenu i prekrivenim bakarnim pokrivačem, na zvoniku Crkve stari kameni krst je zamjenjen novim, postavljen je novi kameni Ikonostas sa ikonama novijeg datuma bez umjetničke vrijednosti - i da dodamo dovedeni su do neprepoznavanja ostaci starijeg hrama iz vremena Vojislavljevića. I to prije, duže od dvadeset godina.
Izgleda da je preslikavanje političkih i društvenih događanja u Crnoj Gori iz devedesetih godina prošlog vijeka, kao i njihov nastavak, uzelo i još će dugo uzimati danak u kulturnim dobrima. Stihijsko stanje i erozija kriterijuma u društvu iz tog vremena ostaviće neizbrisive tragove na kulturnoj baštini Crne Gore. Nešto od nje će se moći obnoviti i sačuvati ali i veliki su izgledi da je i jedan dio bespovratno izgubljen.
SPC je sve neimarske poduhvate devedesetih u Crnoj Gori preduzimala bez dozvole, i mimo Zakona o zaštiti spomenika kulture. Tadašnja "brojna protivpravna djelovanja SPC-a" na više od 50 objekata manifestovala su se kroz arhitektonsko preoblikovanje, podizanje objekata na temeljima ranohrišćanskih crkava, oslikavanje novih živopisa koji nijesu stilski utemeljeni, preseljenju relikvija...
SPC ni za jedan svoj potez tada nije tražila dozvolu od Republičkog zavoda za zaštitu spomenika. Zavod i Ministarstvo kulture, međutim, sa svoje strane, rijetko su podizali krivične prijave, iako je SPC kršila zakon.
Prvi ozbiljniji pokušaj da se „popišu“ ove devastacije bio je dokument nazvan "Informacija o stanju nepokretnih spomenika kulture u Crnoj Gori" iz 2000. godine. U ovom dokumentu, između ostalog, popisani su sakralni objekti koje je devastirala SPC: Cetinjski manastir, Donji manastir Ostrog, Manastir Stanjevići, manastir Ćelija Piperska... Spisak je bio dugačak.
Međutim i poslije toga, SPC neimari nijesu mirovali. Radovi su vršeni u Vlaškoj crkvi, na manastirima u Skadarskom jezeru - Starčevo, Kom, Beška...
Tada su brojni crnogorski intelektualci upozoravali da je to proces koji treba identifikovati i zaustaviti. Čak su iznosili i stav da tim prepravkama SPC čini sve radi sveopšteg posrbljivanja, pa čak i crnogorske vjerske objekte želi da obuče u svetosavsko ruho.
Unutrašnjost i djelove konstrukcije ovdašnjih crkava "prerađuje" tako da dobiju sva obilježja tipične svetosavske crkve. Uklanjaju obilježja koja potvrđuju da te crkve nijesu srpske, odnosno dograđuju ili docrtavaju freske i druge detalje koji "svjedoče" o "svevremenom" srpstvu na ovim prostorima.
