Crkva Sv. Petra nalazi se na brežuljku Gradac, u selu Bogdašići, pored Tivta. U isto-rijskim izvorima se pominje kao Sv. Petar na Gracu, ili Sv. Petar Gradački. Kao vrijedan spomenik sakralne arhitekture zaštićeni je spomenik kulture od 1958. godine.
Nema sigurnih podataka kada je na tom mjestu nastala prva crkva. Smatra se da je to, najvjerovatnije, bila benediktinska opatija. Jedan srednjovjekovni latinski natpis, naknadno ugrađen u unutrašnjost crkve, pominje izgradnju klaustra i majstora Regulusa. Sudeći po epigrafskim karakteristikama, taj natpis se može datovati u 11. vijek.
Nije poznato šta se dogodilo sa tom najranijom crkvom. Jedan drugi natpis, ugrađen do ulaznih vrata na zapadnoj fasadi, pisan staroslovenskim jezikom, govori o podizanju tog hrama u vrijeme zetskog episkopa Neofita 1268 - 1269. godine.
Crkva Sv. Petra je predmet interesovanja i proučavanja mnogih naučnika zbog izrazitih istorijskih i likovnih vrijednosti. Naime, ona je podignuta vjerovatno na mjestu nekadašnje benediktinske opatije, dok ćirilični natpis nad ulaznim vratima, pisan staroslovenskim jezikom svjedoči da je hram podignut u vrijeme zetskog episkopa Neofita 1268-69. godine. Od te prvobitne građevine sačuvana su dva pjevnička transepta, od kojih su u južnom otkrivene freske, koje po karakteristikama pripadaju slikarstvu 13. vijeka.
Pretpostavlja se da je od te prvobitne građevine sačuvan samo manji dio - dva niska transepta, koja su ušla u sastav današnje građevine, uz sjevernu i južnu fasadu. To postojećoj građevini daje izgled krstolike osnove, mada je novo zdanje, zapravo, jednobrodan prostor čiji se naos završava kvadratnom apsidom.
Stručnjaci su mišljenja da Crkva Sv. Petra u Bogdašićima u sebi objedinjuje sve kulturno-istorijske slojeve koje Boka Kotorska u sebi nosi.
U literaturi se pominje da je ovdje najprije bio benediktinski samostan, zatim je u 13. vijeku ovdje bio pravoslavni hram, da bi u 15. prešao u ruke katoličke crkve.
Dr Miloš Milošević, u studiji “Oko sukcesije sakralnih objekata na istoj građevini u Bogdašićima u Boki Kotorskoj” navodi da su na Crkvi Sv. Petra u Bogdašićima “sačuvana dva natpisa: jedan na latinskom, o majstoru Regulusu koji je sazidao klaustar, i drugi ćirilični iz 1269. godine o episkopu Neofitu, koji je podigao crkvu.
To govori o sukcesiji: od benediktinske crkve sa samostanom i klaustrom (10-13. vijeka), preko Neofitove rekonstrukcije (13-15. vijeka) do katoličke crkve od 15. vijeka”.
Milošević pominje i da je ekipa Muzeja u Tivtu 1981. godine vršila sondažna istraživanja na više mjesta u južnoj kapeli, gdje su na oko metar dubine pronađeni oštećeni tragovi fresaka, identični ovima gore, a da nisu došli do poda. To navodi na potrebu istraživanja starije crkve ispod nivoa sadašnje.
Mogu se pročitati i unekoliko drugačija mišljenja o ovom pitanju, što samo pokazuje neophodnost arheoloških istraživanja na ovom vrijednom kulturno-istorijsko lokalitetu. Naime, pošto je ploča sa Neofitovim natpisom ugrađena prelomljena, naučnik Ivo Stjepčević iznosi mišljenje da je donesena sa druge zgrade i uzidana u ondašnju Crkvu Sv. Petra. Kako bilo tek će naredna naučna i arheološka istraživanja dati konačni sud o ovim dilemama.
Sanacioni i konzervatorsko restauratorski radovi na građevini izvedeni su nakon zemljotresa 1979. godine, kada je bila stradala.
Inače Crkva Sv. Petra zidana je lijepo obrađenim kamenim kvaderima u horizontalnim redovima. Nad zapadnom fasadom je zvonik na preslicu. Sa južne i zapadne strane, oko crkve i pomoćnih objekata, izgrađen je visoki podzid i široko pristupno stepenište.
U južnom transeptu su otkrivene freske. Iako veoma oštećene, te freske spadaju u bolja slikarska ostvarenja 13. vijeka kod nas. Od stojećih figura raspoznaju se Sv. Sergije i Vakh i Sv. Teodor Stratilat. Na svodu transepta - pijevnice smještena je kompozicija Silazak sv. Duha na apostole. Snažne figure, jednostavno modelovane sukobljavanjem svijetlih i tamnih tonova, postavljene na tamnoplavoj poleđini, odaju ruku vrlo solidnog majstora.
Tekst je kreiran uz pomoć sredstava za pluralizam medija Ministarstva kulture i medija dodijeljenjih Portalu Analitika za teme po projektu za konkurs
