Autokefalni (suvereni) položaj crnogorske mitropolije suštinski potvrđuje njen dugi, samostalni, život koji su joj, unošenjem u zvanične kataloge (Sintagme) i oficijelnom komunikacijom, priznale vaseljenska i ruska a zatim i ostale crkve.
Ruski Katalog autokefalnih crkava, iz 1851. godine, navodi crnogorsku mitropoliju kao autokefalnu. To kao istorijska činjenica nije smetalo Amfilohiju da 1992. godine moli ruskog patrijarha da izbriše CPC iz registra autokefalnih crkava.
Naime, tadašnji mitropolit crnogorsko - primorski Srpske pravoslavne crkve Amfilohije Radović uputio je 10. juna 1992. pismo patrijarhu moskovskom i cijele Rusije, Alekseju II u kome ga moli da izbriše Crnogorsku autokefalnu crkvu iz registra pravoslavnih crkava.
Kao razlog za takvu molbu Amfilohije je naveo argumente Crnogorske pravoslavne crkve koja kao razlog za svoju autokefalnost iznosi podatak da u ruskom Diptihu iz 1850. godine postoji upisana Crnogorska autokefalna crkva.
Portal Analitika je prije desetak godina objavio faksimil originala i prevoda pisma koji je Amfilohije uputio ruskom patrijarhu Alekseju II kao i Svetom arhijerejskom saboru Ruske pravoslavne crkve u kome se traži prepravka istorijskih dokumenata.
“Naša smjernost, poslije nedavnog ličnog susreta sa Njegovom svetošću, obraćam se sa vašom molbom s blagoslovom našeg patrijarha Pavla, iznijeti rješenje o nekonanonskom i pogrešnom unosu u Diptih Ruske pravoslavne crkve 1850. godine Crnogorske mitropolije kao autokefalne crkve i postojeće u Diptihu opovrgnuti, zato što okolnosti u našoj svetoj Srpskoj pravoslavnoj crkvi pokazuju da postoje tendencije raskola u Crnoj Gori”, navodi u pismu Amfilohije.
On dalje navodi da se “pripadnici autokefalije tzv. Crnogorske crkve pozivaju na Diptih iz 1850. Ruske crkve na osnovu kojeg su unijeli u ''Sintagmu svetih kanona'' (Ralis ipoltis) naziv ''autokefalna crnogorska mitropolija'' (1856) između ostalih autokefalnih crkava”.
“Koristeći mogućnost srdačno se zahvajuljem vašem preosveštenstvu za prijateljski prijem i ''istinsko slovensko gostoprimistvo'' i euharističko zajedništvo za vrijeme boravka preosveštenih Nas. Delegacije svetog arhijerejskog sabora Srpske pravoslavne crkve. S molitvom želimo uspješan završetak svetog arhijerskog sabora Ruske pravoslavne crkve u slavu Svetog pravoslavlja”, zaključuje se u Amfilohijevom pismu koje je datirano na 10. jun 1992. godine.
Objašnjavajući taj i druge pokušaje prepravljanja istorijskih dokumenata koji su uzeli maha posljednjih decenija ako ne i cijeli vijek, Danilo Radojević u knjizi “Iz povijesti hrišćanskih crkava u Crnoj Gori” u poglavlju “Obmane i lažni ekumenizam” kaže:
“…Posebno je zanimljivo naglašavanje odnosa prema pojmu autokefalije “danas”, što sugerira da je on podvrgnut reviziji, da mu se želi promijeniti značenje u skladu sa sadašnjim (političkim) potrebama nekih crkava, a zatim taj novi smisao “pronaći” i u prošlosti.
Ta tendencija datira od dvadesetih godina 20. vijeka, kada je trebalo poništiti posebnosti i centralizirati crkvenu organizaciju u Kraljevini Jugoslaviji. Svakoj od “ujedinjenih” crkava negirana je autokefalna prošlost kako bi se preduprijedilo eventualno buduće ponovno konstituisanje neke od njih.
Da bi unitarno ustrojstvo bilo osigurano izmišljen je i pojam svetosavlje, pa je i njegovo značenje projektovano u prošlost, preko čega je trebalo poništiti svijest o posebnom duhu i ustrojstvu crkava, među kojim i crnogorske, koja je u sebi odrazila istorijski put crnogorskog naroda.”
Tekst je kreiran uz pomoć sredstava za pluralizam medija Ministarstva kulture i medija dodijeljenjih Portalu Analitika za teme po projektu
