Na listu nepokretnosti područne jedinice Tivat za KO Bogišići na parceli br. 28 crkvica tj. njeni ostaci na ostrvu Sv. Marko od 2000. godine bili su upisani na SPC manastir Sv. Arhanđela Mihaila kao titulara za korišćenje. Na istom listu nepokretnosti Crna Gora je upisana kao vlasnik.
Međutim, kako se može pročitati, SPC manastir Sv. Arhanđela Mihaila 2022. godine podnosi zahtjev za upis prava svojine iz prava korišćenja. Svojina nigdje drugo nego na ostrvu Sv. Marko koje evo već nekoliko godina slovi za primarni razvojni prostor na kojem bi se valorizovala ekonomska i razvojna strategija Tivta.
Kako je SPC krenula da se upisuje na sve strane realnije bi bilo reći za razvoj svog vlasničkog širenja, čime će još jedan vrijedan kulturološki biser Crnogorskog primorja doživjeti sunovrat kao što se to desilo sa Ostrvom cvijeća.
Iako je bio Zakonom zaštićen spomenik kulture, ostaci Manastira Sv. Arhanđela Mihaila su 2002. godine volšebno promijenili vlasnika.
Tadašnji savezni ministar odbrane i funkcioner Socijalističke narodne partije Velimir Radojević, proslavio se pri kraju mandata darežljivošću na račun Crne Gore. Odlučio je, ni manje ni više, nego da Srpskoj pravoslavnoj crkvi ustupi Ostrvo cvijeća kod Tivta, zakonom zaštićeni kulturni spomenik. U stvari, riječ je bila o trampi, ali za bezvrijedno zemljište u vlasništvu SPC, na lokalitetu Prijevor u Grblju.
Tako su Vojska i Srpska crkva 12. decembra 2002. u Beogradu sklopili ugovor po kome SPC postaje vlasnik jugozapadnog dijela Ostrva cvijeća, oko polovine ove atraktivne turističke destinacije, a zauzvrat dobija pustaru u zaleđu. Ugovor je sklopljen šest dana pošto je usaglašen konačan tekst Ustavne povelje nove državne zajednice Crne Gore i Srbije.
Tako da je čim je stekla vlasništvo MCP SPC pored ostataka manastira Sv. Arhanđеla Mihaila na vrhu Ostrva cvijeća dogradila objekat, vjerovatno konak, od preko 500 kvadrata. Naravno, nelegalno i suprotno pozitivnim zakonskim rješenjima između ostalog i Zakona o zaštiti kulturnih dobara.
Nelegalna gradnja se od tada nastavila dozidivanjem raznih objekata pri moru, raznih namjena kao što su krstionica, razne terase sa “riznicama”, a o nelegalnim arheološkimiskopavanjima vršenim na zakonom zaštićenom lokalitetu Crkve Sv. Arhanđela Mihaila kao jednom zbilja barbarskom činu suvišno je govoriti.
Uprkos protivljenju, građevinski radovi 2018. godine na kompleksu manastira Svetog Arhanđela Mihaila na Prevlaci kod Tivta počeli su da se izvode bez zastoja. Očigledno sa ili bez konzervatorskih uslova, za SPC je svejedno. Danas se mogu vidjeti na hiljade kvadrata ugrađenih ukrasnih ploča, armature koje štrče, materijal koji se gomila na sve strane oko ovog zaštićenog kulturnog dobra.
Pokojni mitropolit crnogorsko–primorski SPC Amfilohije osveštao je krajem jula 2018. novoizgrađenu riznicu manastira Svetog Arhangela Mihaila na Prevlaci kod Tivta i najavio da će do 2020. taj manastir biti obnovljen u punoj mjeri. Amflohije je tada sve u istom tonu najavio i proslavu 800. godišnjice uspostavljanja SPC i Zetske episkopije.
„Iz ove riznice će polako da izrasta i hram Svetih Arhangela i nadamo se da ćemo do 2020. godine postaviti zlatni krst na ovoj drevnoj svetinji. Ova svetinja nije samo gomila kamenja koja je ostala. Ima nešto što se vaznijelo na nebesa i ugradiilo u vječni božiji grad Jerusalim, zajedno sa onima koji su se ovdje podvizivali i krštavali i vjenčavali kroz vjekove i onima koji su ovdje mučenički postradali“, kazao je tada Amfilohije.
Liturgiji su tada pored ostalih, prisustvovali i srpski član Predsjedništva BiH Mladen Ivanić, te predsjednici Skupština Opština u Kotoru (Dragica Perović) i Budvi (Đorđije Vujović), kao i konzul Srbije u Crnoj Gori Zoran Dojčinović. Uz bogat kulturno-umjetnički program na Prevlaci je održan veliki Sabor pravoslavne omladine.
Tako da smo danas dobili Ostrvo cvijeća skrojeno po crkvenom master planu. Zapušteno, nevalorizovano, sa sve nelegalnim divljim gradnjama čudnim prepisima i upisima. Crkvenom master planu po kojem su Tivat i Crna Gora ostali uskraćena za milione a kad se uzme u obzir protok vremena moguće i milijarde eura. Bez prilike za razvojnu šansu ovog bisera Crnogorskog primorja.
Kao da im je sve to bilo malo, danas su očigledno riješili da obime vlasništva i nelegalnih gradnji presele i na ostrvo Sv. Marko i time valorizaciju ovog atraktivnog lokaliteta svedu na ono što najbolje rade. Divlju gradnju i pustopoljinu.
Ostaje nejasno kako je parcela br. 28 na ostrvu Sv. Marko došla u obim korišćenja SPC manastira Sv. Arhanđela Mihaila 2000. godine a ugovor Vojske i Srpske crkve je sklopljen tek 12. decembra 2002. godine kada su, iako je bio Zakonom zaštićen spomenik kulture, ostaci Manastira Sv. Arhanđela Mihaila promijenili vlasnika.
Parcela koju SPC traži u vlasništvo nakon zamislite – korišćenja (u listu nepokretnosti piše nasljeđe – ruševina) nalazi se na susjеdnom ostrvu. Kroz istoriju je poznato kao Stradioti, Gabrio a danas je poznato kao ostrvo Sv. Marka.
Na njemu bi trebalo da postoje ostaci crkve arhanđela Gavrila, koja je možda starija i od Crkve Sv. Arhanđela Mihaila. O njoj se govori u Ljetopisu Popa Dukljanina. Po njemu crkva se nalazila u ravnici pokraj uvale na sjevernoj strani.
Pamti je i lokalno predanje kao što se može vidjeti njeno postojanje na starim kartama. U Crkvi Sv. Gavrila jе po pisanju u Ljetopisu Popa Dukljanina poginuo dukljanski kralj Dragimir.
Sad, ako se crkva javlja na starijim kartama Bokе Kotorskе, pitanje je kako savremeni tumači olako donose zaključke da “joj danas nеma arhеološkog traga”. Da je nije ko tražio? Nije. Nema, zato što nikada nisu ni vršena arheološka iskopavanja, jer očigledno ako bi se našla dala bi puno i na relevantnosti podataka iz Ljetopisa Popa Dukljanina. I doprinijela rasvetljavanju vremena i događaja iz vremena kraljevine Duklje.
A ako ova najnovija vlasnička transformacija i upis SPC kao vlasnika bude zaživjela vrlo je vjerovatno da nikada neće ni biti rađena. Nije po crkvenom master planu za Crnu Goru.
Na screenshotu možete vidjeti položaj “nasljeđa-ruševine” moguće i crkvice o kojoj ne znamo ništa zbog nedostataka arheoloških istraživanja. Znači arheoloških tragova ima ali nema zainteresovanih za njih. Osim naravno SPC, koja žuri da prepiše sve u vlasništvo, pošto je očigledno ostalo još ponešto što nisu prepisali. Šteta koju nanose Crnoj Gori takvim činjenjima do njih ne dopire, jer, da izvinete, nije po njihovom master planu za Crnu Goru.
