Razloge za neispunjenje plana EPCG treba tražiti u nepovoljnoj hidrološkoj situaciji u prvoj polovini godine i posledicama epidemije koronavirusa. U nacionalnoj energetskoj kompaniji ističu da su godinu na izmaku, atipičnu po mnogo čemu, obilježili i pad potrošnje struje, kao i pad cijena električne energije na berzama. Ipak, ono što je za potrošače najvažnije – prema fjučersima za narednu godinu ne treba očekivati korekcije cijene struje.
Obustava saobraćaja i usporavanje proizvodnje na globalnom nivou uticala je da tražnja za naftom bude drastično smanjenam, što je za posljedicu imalo istorijski niske cijene nafte. Tržišno pravilo da niske cijene nafte indirektno utiču na cijene električne energije ukazuje na mogućnosti daljeg opadanja cijena električne energije.
„Kako se COVID 19 najprije pojavio u Italiji izazvao je pad „forward“ i fjučers cijena električne energije i gasa na italijanskom tržištu. Nakon toga i cijena na HUPX berzi (referentna berza za Balkan) počela je da opada, jer je veza između italijanskog tržišta i Balkana mnogo jača od 2020. zbog puštanja u rad podmorskog kabla Crna Gora-Italija”, pojašnjavaju u EPCG.
Kako se navodi u novembarskom izdanju kompanijskog lista Elektroprivreda,proizvodnja HE „Perućica“ za devet mjeseci 2019. godine je bila 83 odsto od plana, dok je tokom 2020. godine proizvodnja bila oko 55,5 odsto. Preciznije, od planiranih 626.000 MWh električne energije, u Perućici je proizvedeno 347.048 MWh.
Proizvodnja u HE „Piva“ je tokom 2020. godine bila na nivou od 84 odsto od planirane- od planiranih 536.000 MWh, proizvedeno je 449.176 MWh.
S druge strane, TE „Pljevlja“ je, iako je tokom epidemije bila dva mjeseca van pogona zbog remonta, u prvih devet mjeseci proizvelaukupno 1.033.526 MWh od planiranih 942.000 MWh, što je 9,72 odsto više od plana.
Takođe, vjetroelektrane su u posmatranom periodu prebacile bilansni plan za skoro 11 GWh.
Manja potrošnja struje u prva tri kvartala
Šef službe u Sektoru za operativnu podršku FC Snabdijevanje Božidar Živković kazao je da je distributivna (neto) potrošnja električne energije za prvih devet mjeseci tekuće godine iznosila 1.627.536.187 kilovat sati i manja je za 8,9 odsto od distributivne (neto) potrošnje u 2019. godini za isti period, dok je u odnosu na plan za posmatrani period manja za 9,7 odsto.
Distributivna (neto) potrošnja električne energije u septembru iznosila je 171.598.072 kWh i manja je za oko 3,5 odsto u odnosu na plan potrošnje za septembar 2019., a 6,5 odsto manja u odnosu na septembar 2019. godine.
Potrošnja električne energije domaćinstava za prvih devet mjeseci tekuće godine iznosi 919.783.866 kWh i manja je za 6,6 odsto u odnosu na potrošnju električne energije koju su domaćinstva ostvarila prethodne godine za isti period, dok je u odnosu na plan manja za oko 10 odsto. Potrošnja električne energije domaćinstava u septembru iznosi 88.892.159 kWh što je za 4,1 odsto manje u odnosu na septembar prethodne godine, dok je u odnosu na plan manja za 5,7 odsto.
Potrošnja električne energije kod ostale distributivne potrošnje za prvih devet mjeseci tekuće godine iznosi 707.752.321 kWh i manja je za oko 11,5 odsto u odnosu na potrošnju koju je ostvarila ostala distributivna potrošnja za isti period prethodne godine, dok je u odnosu na plan za navedeni period manja za oko 9,5 odsto.
Potrošnja električne energije ostale distributivne potrošnje u septembru iznosi 82.705.913 kWh što je za 9,3 odsto manje u odnosu na septembar prethodne godine, dok je u odnosu na plan manja za oko 1,5 odsto.
Pad tržišnih cijena smanjio negativne posljedice suše
Izostanak očekivane količine padavina u drugom kvartalu, inače karakterističnom po dobroj hidrologiji, kao i dvomjesečni izlazak TE „Pljevlja“ iz pogona zbog redovnog godišnjeg remonta, rezultirali su neuravnoteženim elektroenergetskim bilansom i izraženijom zavisnošću od uvoza.
U takvoj situaciji, za EPCG je dobra okolnost bila pad cijena električne energije na berzama, zahvaljujući čemu su djelimično ublažene posljedice izrazito sušnog perioda.
„Smanjena potrošnja usljed zaustavljanja industrijske proizvodnje širom Evrope za posljedicu je imala pad cijena na evropskim berzama električne energije. To je ublažilo finansijski izdatak usljed loše hidrološke situacije u Crnoj Gori“, ističe za list Elektroprivreda specijalista inženjer za trgovinu na berzama u Direkciji za upravljanje energijom, mr Vladimir Kostić.
Kostić navodi da je EPCG u prva tri kvartala ove godine uvezla 705 GWh električne energije po prosječnoj cijeni od 37,42 €/MWh. Istovremeno, izvezeno je 514 GWh energije po cijeni od 50,12 €/MWh.
Poređenja radi, EPCG je u istom periodu prošle godine uvezla 975 GWh po prosječnoj cijeni 50,42€/MWh, dok je 2019. ostvaren izvoz od 552 GWh po prosječnoj cijeni 65,86€/MWh.
Tri regulatora očekuju 3,15 miliona prihoda u 2021. godini
Tri regulatorne agencije za energetiku i regulisane komunalne djelatnosti, tržište osiguranja i Komisija za tržište kapitala, u narednoj godini su planirale ukupne prihode od 3,15 miliona eura, pokazali su predlozi njihovih finansijskih izvještaja koji su ušli u skupštinsku proceduru.
Najveći prihod očekuje Regulatorna agencija za energetiku i regulisane komunalne djelatnosti (RAERKD) koja je projektovala prihod od 1,44 miliona eura. Taj regulator novac za rad obezbjeđuje iz naknada za izdavanje licenci, godišnjih naknada za korišćenje licenci, naknada za utvđivanje statusa zatvorenog distributivnog sistema, godišnjih naknada za korišćenje statusa zatvorenog distributivnog sistema, naknada za rješavanje sporova, kao i drugih naknada definisanih Zakonom o energetici.
Iz Agencije na nadzor osiguranja (ANO) su u predlogu finansijskog plana naveli da su u narednoj godini planirali ukupne prihode od 935.842 eura, od čega se po osnovu godišnje naknade za vršenje nadzora očekuju prihodi u iznosu od 899.842 eura, dok ostatak sume od 36 hiljada čine ostali prihodi (naknade za otklanjanje nepravilnosti i nezakonitosti, za dozvole za rad, polaganje stručnih ispita, za davanje saglasnosti).
Rashodi su planirani u iznosu od 932,822 eura, od čega je najveća stavka za bruto zarade zaposlenih.
Komisija za tržište kapitala u narednoj godini je planirala prihod od 773 hiljade eura, od čega najveći dio očekuje od naknade za kontrolu godišnjih izvještaja o radu 113 hiljada eura.
Toplifikacija Pljevalja do kraja 2023. godine
Zagađenost vazduha u najsjevernijem crnogorskom gradu tokom sezone grijanja je problem Pljevljaka za koji se decenijama traži rješenje. Jedno od najvažnijih rješenja je projekat toplifikacije grada, koji bi trebalo da bude završen do kraja 2023. godine.
Kako je navedeno u dokumentu o aktivnostima na realizaciji projekta termoenergetskog kompleksa u Pljevljima, koji je nedavno usvojila Vlada, toplotni izvor će biti obezbijeđen iz Termoelektrane, dok je Elektroprivreda u obavezi da izgradi toplotni izvor sa izvodom cijevi do kapije TE Pljevlja.
„Jedan od planiranih sadržaja je obezbjeđenje potrebne količine toplote za konzum Pljevalja, oduzimanjem pare sa Turbinskog agregata TE i izrada Izmjenjivača toplote u cilju zagrijavanja vode potrebne za snabdijevanje potrošača toplotom u sklopu kojeg je pumpno postrojenje za transport tople vode od TE do potrošača u zoni grada“, objašnjeno je u dokumentu.
U tom kontekstu, projektom ekološke rekonstrukcije postojećeg bloka, obezbijediće se izvor toplote za potrebe daljinskog grijanja grada u istom roku kako bi to bilo i u slučaju realizacije projekta izgradnje novog bloka TE Pljevlja.
„Pored navedenog, Elektroprivreda se obavezala finansirati izgradnju toplovoda od kapije Termoelektrane do krajnje lokacije u Pljevljima. Izrada glavnog projekta i izvođenje radova će se realizovati u periodu 2020- 2023. godine. Faznost rezalizacije projekta prilagođena je potrebi urgentnog rješavanja pitanja toplifikacije grada, pa je planirano da izdvajanje toplote sa turbine za ove potrebe bude obezbijeđeno već kod prvog redovnog zastoja elektrane, odnosno na samom početku realizacije projekta“, navodi se u dokumentu.
