Predsjednik SAD Donald Tramp nastavlja da razvaljuje liberalni poredak međunarodnih odnosa. Kulminacija promjene pristupa zapravo je bilateralni susret sa predsjednikom Volodimirom Zelenskim. Bahatost, površnost i nedostatak elementarne empatije isijavali su iz američkog predsjednika i njegovog potpredsjednika Dž. D. Vensa.
Čini se da nova administracija lakše i ljepše komunicira sa ruskom stranom nego sa strateškim partnerima. Taj pristup nije samo uvod u novi talas izolacionizma već do sad neviđena demonstracija američke slabosti. Ta vrsta sumornosti natjerala je evropske lidere na ciklus samita koji za cilj imaju kreiranje transatlantske alijanse na relaciji EU, UK i Kanada.
0Sama ideja o evropskoj vojsci je intelektualna posljedica Drugog svjetskog rata koja je iz razloga postepene integracije (funkcionalne) kontinenta ustupila mjesto kolektivnom sistemu bezbjednosti pod kišobranom NATO-a. Današnje insistiranje na strukturiranju nečeg nalik tome više liči na vapaj očajnika nego na strateško promišljanje.
Nesporno je da u ovom trenutku evropski lideri, uključujući britanskog premijera Starmera, treba da elementarno definišu šta obuhvata količinu i spremnost koalicije voljnih da učestvuju u ratu koji je po svojoj suštini evropski.
Zbog toga je najava zajedničkog samita Evrope, SAD i Ukrajine možda i posljednji pokušaj da se očuva privid transatlantskih veza.
Crna Gora je u ideološkom i političkom smislu prespavala pad Berlinskog zida. Umjesto ubrzane tranzicije i razlaza sa eksperimentalnim socijalizmom izabrala je velikosrpsku miloševićevsku zabludu.
Čini se da slično radi i danas. Doduše, od nedorasle političke elite, marginalnog skupa amatera i diletanata, teško je očekivati drugi i drugačiji odnos. Osim predsjednika Jakova Milatovića, koji je dosta suzdržano podržao ukrajinskog kolegu Zelenskog, za ostale prvake crnogorske vlasti to nije tema. Ignorisanje i kukavičluk bez presedana.
Crna Gora je u daleko težem periodu imala unutrašnje snage da zauzme stav: i onda kad je prihvatila desetine hiljada izbjeglica sa Kosova, kao i kad se odlučno odupirala nasrtajima Miloševićevih falangista. Današnja ćuti - razapeta između neznavenosti premijera Milojka Spajića i agende srpskog sveta predsjednika Skupštine Andrije Mandića.
Najava zajedničkog samita Evrope, SAD i Ukrajine možda je i posljednji pokušaj da se očuva privid transatlantskih veza
Zadatak u okolnostima novog iliberalnog međunarodnog poretka je koncipiranje novog strateškog pravca koji, za razliku od unisonog do sad, treba da ima dva kolosijeka. Onaj prema EU koja je strateški cilj i drugi, prema SAD, koje su najznačajniji partner Crne Gore. Sve i da nije došlo do povratka Trampove administracije, zadatak bi bio manje-više isti.
Crna Gora mora da nastavi da dijeli zajedničku bezbjednosnu i vanjsku politiku sa EU uključujući odnos prema Ukrajini, na što je povrh svega obavezuje etos na kome je izgrađena. Ali, i da paralelno razvija odnose sa SAD.
Posljednje slične promjene u međunarodnim odnosima prije više od 100 godina donijele su gubitak crnogorske državnosti. Današnje slične intrige protiv Crne Gore nažalost mogu voditi istom scenariju.
