U blizini sjeverne kapije Starog grada u Ulcinju, na malom zatvorenom trgu, neposredno uz gradsku tvrđavu, nalazi se djelimično sačuvana Crkva Sv. Marije. Obnovljena je 1510. godine, što se vidi po natpisu na portalu. U džamiju je pretvorena 1571. godine, padom Ulcinja pod tursku vlast.
Objekat je saniran, a u njegovoj unutrašnjosti smješten je dio sadržaja muzejske zbirke Muzeja Ulcinj. Kao vrijedan reprezent sakralne arhitekture zaštićeni je spomenik kulture od 1961. godine.
Stari grad Ulcinj nalazi se na izduženoj i prema moru nagnutoj kamenoj hridi, čija južna polovina duboko zadire u more, dok je sjeverna vezana za kopno.
Prvobitno naselje nastalo je u 4. vijeku stare ere kao ilirsko, građno po uzoru na grčke gradove (sačuvani ostaci moćnih zidova građeni u tzv. kikiopskoj tehnici) čija se akropola nalazila na mjestu današnje citadele.
Sačuvani ostaci arhitekture svjedoče da se grad razvijao tokom ranog, srednjeg vijeka (tragovi sakralnih objekata i djelovi fortifikacionog sistema), da bi snažnije obilježje pripadalo periodu mletačke dominacije, iz koga potiče najveći dio gradskih bedema, tzv. Kula Balšića, crkva (kasnije pretvorena u džamiju) i nekoliko stambenih objekata.
Današnji izgled potiče iz turskog perioda (stambena arhitektura, djelovi bedema i neki objekti vojnog karaktera).
Od prvobitne crkve nije ostalo mnogo sačuvano. Nešto je bolje očuvan zapadni zid sa originalnim portalom, dok su oba bočna i istočni zid gotovo kompletno prezidani.
Danas je to građevina nepravilne pravougaone osnove bez apside i zvonika. Zapadna fasada sa očuvanim prvobitnim portalom renesansne obrade, koji je u obnovi crkve 1569. godine neznatno izmijenjen, ozidana je od dobro otesanih kvadera sivog krečnjaka.
Pretvaranjem crkve u džamiju istočni zid prvobitne crkve potpuno je prezidan i u njemu je sa unutrašnje strane formiran mihrab pored koga se nalaze i ostaci mimbera. Uz južni zid, bliže zapadnom uglu, je minare kvadratne osnove ozidano od pravilnih tesanika.
U minare se ulazilo kroz pravougaoni otvor na spratu do koga se stizalo sa drvene galerije koja je nekada postojala uz zapadni zid.
Na unutrašnjim površinama sačuvanih zidova prvobitne crkve, ispod sloja maltera nalaze se tragovi fresko-maltera, pa se pretpostavlja da je crkva bila živopisana.
Danas je u crkvi - džamiji smješten Arheološki muzej Ulcinja. Kroz eksponate arheološke, etnografske i umjetničke zbirke ulcinjskog Zavičajnog muzeja, može se pratiti život ovog grada još od vremena njegovog nastanka, u 5. vijeku prije naše ere.
Za ovo kulturno dobro može se reći da osim što predstavlja arhitektonski rariret, predstavlja i svjedočanstvo i simbol isprepletanosti civilizacija Istoka i Zapada na ovim prostorima. Mjesto gdje se može pratiti prožimanje religija i kultura sa svim svojim sličnostima i različitostima.
Tekst je kreiran uz pomoć sredstava za pluralizam medija Ministarstva kulture i medija dodijeljenjih Portalu Analitika za teme po projektu za konkurs
