Navedeno nam signalizira, kako za Portal Analitika ocjenjuje doktor ekonomije i profesor na Fakultetu za biznis i turizam, Ivo Županović da će u nekom sličnom procentualnom omjeru biti završena i kompletna godina, kad su u pitanju dolasci u kolektivnom smještaju.
''Kada je u pitanju kompletna opservacija turističkog prometa, tu su nam neophodni podaci o privatnom smještaju, za koje smatram i zalažem se više godina unazad da se prikazuju integralno sa podacima o kolektivnom smještaju, kako bismo mogli promptno da pristupimo integralnoj analizi turističkog prometa, a ne post festum'', govori Županović.
Primorski gradovi zadovoljili, Podgorici potreban jači marketing
Kako Županović dodaje, posmatrajući po destinacijama, u kolektivnom smještaju za period januar-septembar 2021. u odnosu na isti period 2019. možemo reći da su primorski gradovi ostvarili zadovoljavajuće rezultate: Budva 63%, Ulcinj 70%, Kotor i Tivat 65%, Bar 62%, nešto slabiji Herceg Novi sa 53%.
''Vidimo da je Podgorica na nivou od 47% broja dolazaka što ukazuje da je neophodno pojačati marketinške aktivnosti na ekstenziji sezone, jer Podgorica treba da bude cjelogodišnja destinacija, prvenstveno u smislu MICE i kongresnog turizma, dok su zimski centri takođe na nivou od preko 50% u odnosu na 2019. godinu (Žabljak 59%, Kolašin 57%)'', ističe Županović.
Analizirajući rezultate manjih i mirko destinacija, naš sagovornik ističe da ovogodišnji podaci upozoravaju da Crna Gora mora posvetiti posebnu pažnju ruralnom i kulturnom turizmu.
''Vidimo da određene manje ili mikro destinacije u okviru Crne Gore, a koje su u Monstatovim podacima tretirane integralno, čija se ponuda uglavnom zasnivala na onim vidovima turizma koji su budućnost istog, prevashodno tu mislim na ruralni i kulturni turizam, nisu revitalizovale promet i ostale su, ukupno gledajući na nivou 35% prometa gostiju u odnosu na 2019. godinu. To nas upozorava da moramo posebnu pažnju, i na nivou ukupne destinacije Crna Gora, posvetiti ovim vidovima turizma'', smatra Županović.
Učešće regiona znatno slabije u postsezoni
Kako naš sagovornik pojašnjava, struktura tržišta koja je bila na nivou osam mjeseci ostaje gotovo nepromijenjena, s tim da je došlo do rasta evropskih tržišta u septembru i smanjenja učešća tržišta regiona u odnosu na prethodni period.
''Posmatrano na nivou devet mjeseci, u pogledu broja dolazaka u kolektivnom smještaju, najveća zastupljenost je tržišta regiona 40% (od toga Srbija 21%), potom evropskih tržišta 34%, domaćeg tržišta 12%, tržišta Rusije i Ukrajine 6%, vanevropskih tržišta 8% (od toga Izrael 2,5%).
Poređenja radi, u istom periodu 2019. godine, procenat učešća gostiju iz regiona kad je kolektivni smještaj u pitanju je bio 19%, Evrope 48%, dok su gosti sa tržišta Rusije i Ukrajine bili zastupljeni sa 10%'', govori Županović.
Za produžetak sezone i realizaciju kvalitetne postsezone, ali i pripreme naredne sezone, kako smatra naš sagovornik ključna su dva faktora - fokus na organizovanom prometu ka zapadnoevropskim tržištima, te ruskom i ukrajinskom, ali i vanevropskim, kao i imunizacija, odnosno vakcinacija stanovništva.
''Kvantifikujući navedeno, broj dolazaka gostiju u kolektivnom smještaju sa navedenih tržišta u septembru 2021. godine nije drastično opao u odnosu na avgust. Na primjer, broj dolazaka njemačkih gostiju u septembru je iznosio 74% u odnosu na avgust, ruskih 68%, francuskih 65%, belgijskih 91%, austrijskih 62%, turskih 83%, izraelskih 74%, ukrajinskih 60%, dok kod regionalnih tržišta imamo sasvim drugačiju situaciju broj dolazaka gostiju iz Srbije u septembru je bio na nivou 33%u odnosu na avgust, a iz BIH svega 21%'', navodi Županović.
Kako dodaje, ekstenziju sezone jedino je moguće postići organizovanim prometom sa navedenih tržišta.
''Uz sav respekt prema regionalnim tržištima koja su nam i u kriznim situacijama donijela stabilnost, i na neki način osigurali špic sezone, ekstenziju sezone je jedino moguće postići organizovanim prometom sa tržišta koje sam naveo, a koji imaju značajan diskrecioni dohodak i mogu sebi priuštiti postsezonu i u finansijskom smislu i u smislu organizacije poslovnih i privatnih obaveza u tom periodu'', ističe Županović.
Naredne godine gubimo prednost slobodnih granica
Naš sagovornik ističe da turističku sezonu moramo sagledati iz još jednog ugla. Određeni broj turista je, kako govori, ove godine došao u Crnu Goru između ostalog i zbog dosta fleksibilnog tretmana prelaska granice, kao i zbog činjenice da su zdravstveni protokoli bili jasni, uključujući i besplatno testiranje za turiste.
''Sada imamo činjenicu da su konkurentske destinacije na Mediteranu i šire u većoj mjeri vakcinisali stanovništvo (Portugal 87%, Španija 80%, Italija 71%, Malta 83%, Kipar 63%, Grčka 62%, Turska 57%...), te je sagledavajući navedenu činjenicu, pretpostavka da će naredne godine i navedene zemlje liberalizovati procedure ulaska u zemlju.
Mislim da ova anticipacija zavređuje posebnu pažnju, i u smislu tržišta sa kojih je neophodan organizovani turistički promet, ali i u pogledu određenih regionalnih tržišta, prvenstveno Srbije, u odnosu na koje su nam glavni konkurenti Grčka i Turska, gdje je potrošačka moć gostiju sa navedenog tržišta bila najveća u 2019, dakle godini prije pandemije COVID-19'', zaključuje Županović.
