Piše: Miroslav ĆOSOVIĆ
Već dugo traje rasprava o ploči koja se nalazi iznad ulaza u budvanski Stari grad. Povod je, naravno, tekst na njoj - da je hrabra i pobjedonosna srpska vojska oslobodila Budvu 8. novembra 1918. godine. Sama ploča postavljena je na to mjesto 1931. godine.
A u stvari, tekst na ploči nema nikakvo istorijsko utemeljenje. Tog 8. novembra nikakvih borbi u Budvi i oko nje nije bilo. U grad su ušli uglavnom Grbljani, Paštrovići i pripadnici drugih okolnih plemena.
Uostalom, i sama plemena su specifičnost crnogorske nacije, plemena ne postoje kod Srba, niti su ikada postojala. Jagoš Vešović prenosi pisanje kod Srba mnogopoštovanog Jovana Cvijića: "Cvijić je konstatovao da izvan oblasti Stare Crne Gore, 'Sedmoro Brda' i crnogorske Hercegovine plemenska organizacija ne postoji nigdje više na Balkanskom poluostrvu." (Jagoš Vešović, Pleme Vasojevići, Andrijevica - Podgorica 1998, str 73)
Grbljani, Paštrovići i drugi Bokelji su se rado, sa oduševljenjem i sa svojom najboljom voljom ujedinili sa sirotinjskom Crnom Gorom još prije više od 200 godina. Ujedinili su se 1813. sa Crnom Gorom jer su bili svjesni da sa Crnogorcima sačinjavaju u potpunosti isti narod. Ruski oficir Nikić je 7. i 19. maja 1814. pisao caru da je "crnogorski i bokokotorski narod sjedinjen u jednu naciju" (Zbornik dokumenata Ujedinjenje Crne Gore i Boke Kotorske 1813-1814 tom 2, Podgorica, 1998. strane 286, 287 i 316).
Ali to ujedinjenje, taj veličanstveni događaj, poništile su velike sile. O tom slavnom ujedinjenju na Analitici sam pisao krajem 2013. u tekstu "Zašto se odćutalo 200 godina ujedinjenja Boke i Crne Gore."
Okupirana zemlja i međuratna propaganda: Dakle, da bi se bolje razumjela propaganda iznad ulaza u budvanski Stari grad, stvari moramo posmatrati šire, ne možemo dobro razumjeti namjere postavljača budvanske ploče, ako ne znamo što se između dva svjetska rata dešavalo širom Crne Gore. A kad kreću u akciju posrbljavanja Crnogoraca - i čobanin sa Komova i akademik SANU imaju identičnu argumentaciju - Njegoševe stihove! Srpski nacionalni ideolozi između dva svjetska rata tako su uviđeli da je Crna Gora nedovoljno srpska, da treba poraditi i na sve moguće načine nametati Crnogorcima (novo)srpska obilježja, a istovremeno i gušiti crnogorske posebnosti.
Da pogledamo bar dio od onoga što je rađeno između dva svjetska rata, kako su gušena crnogorska obilježja i kako su nametana nova, srpska.
- Jezik, čak i toponimi su zvanično ekavizirani između dva rata. Dr Adnan Čirgić piše: "A u periodu između dva svjetska rata čak i ijekavica je bila zabranjena. O tome svjedoči jezik naših pisaca, posrbljen do kraja, o tome svjedoče zapisi u ovdašnjim glasilima. Nije bila zabranjena u teoriji, propisivao ju je Belićev Pravopis kao marginalno dozvoljenu (i destabilizovanu), ali u praksi je bila nesprovodiva, pa je došlo čak i do ekavizacije toponima crnogorskih tipa: Reka Crnojevića, Belopavlići, Pešivci" (Adnan Čirgić, Standardizacija crnogorskoga jezika – „lingvistički“ neprebol, Crnogorski književni list, broj 135)
- Crnogorska kapa bila je zabranjena ukoliko se na nju ne stave 4 ocila. U knjizi "Crna Gora i Dušanovo carstvo” (Grafos, Cetinje, 1997) Radoslav Rotković piše, citira predratni list "Zeta": „I onda se desi da se uništi crnogorska država, 1918. i za desetak godina zabrani nošenje crnogorske kape, ako se na nju ne stave ova četiri ognjila kao slova, i tako se crnogorska kapa pretvori u – srpsku! Podgorička Zeta piše o tome 1939. godine: »Naša crnogorska narodna kapa, koja se jedno vrijeme poslije ujedinjenja nije smjela nositi, u posljednje vrijeme nalazi dobru prođu… To je još jedina naša dozvoljena zastava«!”.
O četiri ocila na crnogorskoj kapi pisao sam na Analitici u oktobru 2012. godine. Godine 1918. su četiri ocila prvi put u istoriji Crnogoraca silom uvedena na crnogorsku kapu, a danas mnogi Crnogorci misle kako im je taj simbol ostao od prapredaka, i ne znaju da im je prađed prisiljen da na kapu stavi taj simbol.
- Spomenik Crnogorcima poginulim u oslobodilačkim ratovima protiv Turaka, poznatiji kao spomenik Velikom vojvodi Mirku Petroviću srušili su srpski mitropolit Gavrilo Dožić, potpreśednik Podgoričke skupštine Savo Fatić i neka "manguparija" - kako je u memoarima zabilježio general Radomir Vešović. Ne postoje istorijski izvori i dokazi da su taj spomenik Kuči srušili. Odličan tekst o tome objavio je Novak Adžić u listu "Dan" 14. aprila 2015.
- Današnji Petrovac se kao Lastva prvi put pominje u "Ljetopisu popa Dukljanina" iz XII vijeka, a takođe i u povelji kralja Milutina iz 1308. godine. Kasnije je po tvrđavi koju su Mlečani sagradili nosio ime Kastel Lastva ili skraćeno Kastio. U februaru 1919. dato mu je ime po srpskom kralju Petru I Karađorđeviću i ovo ime i danas nosi. Da li je slučajno da su Petrovčani, bolje reći, Lastvani, 1920. masovno glasali za najvećeg neprijatelja kuće Karađorđevića - za komuniste. U septembru 1920. godine Petrovac je postao prva komunistička opština na Jadranu! 
- Između dva svjetska rata na Cetinju je srušena Tablja i pośečen istorijski brijest. Već sam na Analitici 28. jula 2012. pisao o Tablji i brijestu, Tablja je srušena jer je predstavljala potpunu suprotnost niškoj Ćele kuli i bila je previše jak identitetski simbol Crnogoraca. Brijest je pośečen jer je Crnogorcima previše budio uspomene na kralja Nikolu koji je pod njim mnogo puta śedio i sudio. - Kralj Aleksandar je poslije I svjetskog rata porušio Njegoševu kapelu koju su Austrijanci oštetili 1916. godine i 1925. sagradio svoju zadužbinu!
- Poslije pogibije kralja Aleksandra u Marselju 1934. na Cetinju mu je podignut monumentalni spomenik. U julu 1941. spomenik je srušen.
- Godine 1939. postavljena je u Podgorici spomen-bista vojvodi Božidaru Vukoviću Podgoričaninu na kojoj je uklesano "Prvom Srbinu štamparu i izdavaču". O tome je profesor Milenko Perović nedavno pisao u tekstu "Laž u kamenu".
- Kako je Zlatički potok „saviziran“. Od kad je 1856. izvanjac Nikanor Ivanović donio kult Svetog Save žustro se mijenjaju imena mnogih toponima u Crnoj Gori te se kite imenom Sv. Save Nemanjića. Tako se i ovom falsifikatorskom metodom ućeruje novi identitet. Danas u Podgorici imamo Savin potok koji je postao čuven po tome što je često zakrčen smećem pa izlazi iz korita i pravi probleme mještanima koji pored njega žive. "Primjeri čojstva i junaštva" Marka Miljanova su objavljeni 1901. godine, pretpostavljam dakle da je potok saviziran između dva svjetska rata. Ovako u jednoj priči piše vojvoda Marko: "Novo pred njima u prijetok niz Moraču, nadajući se da te i do Podgorice ili Spuža stignut. Kad su došli na potok zlatički, Turci ne bjeu prošli, no je teško bilo bezputice proć, stoga su morali trajat, te su i ovi pretekli." (Marko Miljanov, Jesen ratnika, Novi Sad - Beograd, 1971. str 75)
- Između dva svjetska rata turska tvrđava Depedögen na ušću Ribnice u Moraču nazvana je Nemanjin grad! Ovaj naziv koji ima korijen u nekoj guslarskoj pjesmici danas za ozbiljno uzimaju srpski istoričari, popovi i političari! Narod je tursku tvrđavu Depedögen zvao Stari grad, o čemu imamo svjedočanstvo Marka Miljanova, ovako Marko piše u jednoj priči iz Primjera čojstva i junaštva: "Poslije jedanaes godina udari vezir na begove Zotovića i Alilagića, izagna i iz Zete i Podgorice. Kad su se njine vojske bile oko Podgorice, pogoniše se od Staroga Grada i Ribnice do Vezirova mosta. Vezir je gleda sa Staroga Grada kako beg Zotović igra konja između bojeva, ugoni ga u vezirovu vojsku, te mu i bije i siječe..." (Marko Miljanov, Jesen ratnika, Novi Sad - Beograd, 1971. str 89).
Poznati Podgoričanin Gojko Martinović je u jednoj TV emisiji prije nekoliko godina tvrdio da oni iz Stare varoši nikada tvrđavu nijesu zvali Nemanjin grad, već - Stari grad.
Kad prevara postane istorijska istina: Tako je ućerivano srpstvo između dva svjetska rata i ovo je samo vrh ledenog brijega. I budvanska ploča samo je jedan falsifikat u mozaiku identitetskih falsifikata kojima su preplavljeni Crnogorci između dva svjetska rata. Falsifikatori računaju da će vremenom njihova prevara ući u narod kao neka istorijska istina po sistemu "od ništa - nešto".Na potpuno isti način danas Srpska crkva u crnogorskim selima gradi crkve sa kupolicama kakve nikada nijesu postojale u crnogorskim selima. Ali za 100 godina će neko reći: "Ova crkva je izgrađena davno, još prije 100 godina!"
A možda budvansku ploču i ne treba uklanjati. Možda bi valjalo samo postaviti iznad ili ispod, novu ploču, na kojoj bi pisalo da je na staroj ploči istorija krivotvorena.
Ili, da se iznad ulaza u Stari grad stavi ploča kako je "pobjedonosna crnogorska partizanska vojska ušla u Budvu 22. novembra 1944"! Može li iko reći da crnogorski partizani nijesu bili Crnogorci? Ili, natpis kako su Budva i Boka Kotorska, voljom svih primorskih plemena, Bokelja i Crnogoraca ujedinjena sa Crnom Gorom 1813. godine?
