Rukavice su skinute. Tim je riječima lider Lige socijaldemokrata Vojvodine Nenad Čanak možda na najbolji način prokomentarisao Izvještaj o stranom uplitanju u demokratske procese, koji je juče usvojen u Evropskom parlamentu.
Izvještaj je izuzetno zanimljiv jer se, u kontekstu ruskih uticaja i dezinformacija, naročito pominje naša regija, pa i sama Crna Gora.
Ubjedljiva podrška
Zapravo, prvi put se u jednom oficijelnom dokumentu Evropskog parlamenta otvoreno pominje ruski uticaj koji se ostvaruje preko Srpske pravoslavne crkve (“Orthodox churches”) u Crnoj Gori, Srbiji i Bosni i Hercegovini, odnosno srodnih religijskih organizacija u Gruziji i Ukrajini.
Još konkretnije, evropski parlamentarci su izrazili “zabrinutost zbog pokušaja Pravoslavne crkve u državama poput Srbije, Crne Gore i Bosne i Hercegovine da promoviše Rusiju kao zaštitnika tradicionalnih porodičnih vrijednosti i učvršćuje veze između države i crkve”.
Usred rata u Ukrajini, dokument tretira i polje dezinformacija, a usvojen je ubjedljivom većinom – od 693 predstavnika u Evropskom parlamentu, njih 552 bila su za, a 81 protiv.
Sve što je skrivano sada izlazi na vidjelo
Na uticaje Rusije u Crnoj Gori dugo je upozoravano, vrhunac se dogodio 2016. godine, no oni su ostali izraženi sve do danas. Uostalom, nedavno smo imali i primjer da se predsjedavajući Skupštine Crne Gore sastaje sa ruskim obavještajcem koji potom biva istjeran iz države.
Utisak je, međutim, kako su svi brojni navodi o snažnom ruskom djelovanju u Crnoj Gori, a koji su često uključivali i samu SPC, dugo bivali relativizovani ili gurani pod tepih. No, kada se u Ukrajini dešava ono što svi budno pratimo – sve što je bilo zatrpano, očito polako izlazi na vidjelo. I to u institucijama Evropske unije.
Možda nijesu čuli?
Sve se dešava u momentu kada su u našoj državi pojedine grane vlasti gotovo paralisane. I kada čelnik jedne od partija, koja bi da participira u novoj Vladi, izbjegava čak i da ustvrdi nešto što je već sedmicama očigledno – da Rusija vrši invaziju na Ukrajinu.
“Ne možemo konkretno odgovoriti da li Rusija vrši invaziju. Žalimo i znamo šta se sve dešavalo na ovim prostorima”, poručio je nespretno lider Socijalističke narodne partije Vladimir Joković, priklješten između čuvenih ‘Trojčindanskih zakletvi’ po objektima SPC i težnje da ta stranka uđe u nešto što se već duže predstavlja kao ‘evropska Vlada’.
Ni Jokovićeva, niti druge partije iz doskorašnje vladajuće većine, ni na jedan način nijesu se izjasnile o Izvještaju koji je usvojen sinoć. Zapravo, moglo bi se reći kako su crnogorski političari prespavali posljednja dešavanja u Evropskom parlamentu, da se nijesu oglasila njih trojica iz opozicije.
Za opoziciju sve jasno i očekivano
“Sasvim jasne poruke sadrži rezolucija usvojena sinoć u Evropskom parlamentu. U aktuelnim okolnostima, Crna Gora nema luksuz da pravi kompromise sa anti-evropskim političkim snagama. Vjerujem da sada to svi razumiju”, poručio je generalni sekretar Demokratske partije socijalista Aleksandar Bogdanović.
Sličnu poruku imao je i generalni sekretar Socijaldemokratske partije Ivan Vujović, koji je ocijenio da Izvještaj “jasno i precizno definiše mehanizme ruskog vanjskog uticaja na destabilizaciju ovdašnjih društava, čija je jedna od ključnih poluga uloga i djelovanje SPC”.
“Vjerujemo da ni u Crnoj Gori nikome neće pasti na pamet da nastavi da sprovodi politiku destabilizacije kroz manje ili više skrivenu prorusku, antizapadnu, velikodržavnu i klerikalističku agendu. Posebno to neće moći da radi sa pozicija vlasti. Ako nekome do sada nije bilo jasno, vjerujemo da i ova Rezolucija Evropskog parlamenta dovoljno precizno objašnjava i razjašnjava stvari”, naglasio je on.
I potpredsjednik Socijaldemokrata Danilo Orlandić misli da je usvajanje Izvještaja jasna poruka, i to budućoj Vladi, da "saradnje sa anti-evropskim, anti-NATO i proruskim snagama ne smije biti”.
"Crnoj Gori treba evropska, evroatlantska Vlada sa jasnim programskim principima u kojoj niko neće imati dilemu da jasno saopšti stav povodom nekih civilizacijskih pitanja, poput toga da Rusija jeste izvršila agresiju na Ukrajinu”, zaključio je on.
Izvještaj od značaja i za Crnu Goru i za regiju
Uz parlamentarne partije, vijest o Rezoluciji prokomentarisali su i iz Građanske inicijative "21. maj”.
„Građanska inicijtiva “21. maj” ukazuje da je izvještaj usvojen u Evropskom parlamentu od značaja za Crnu Goru i zemlje regiona i doprinosi jačanju njihove otpornosti i inkluzije. Posebno je važno što se u njemu osuđuje pokušaj Rusije “da iskoristi etničke napetosti na Zapadnom Balkanu kako bi raspirili sukobi i podijelila društva, što bi moglo dovesti do destabilizacije čitavog regiona”, naglasila je Ivana Rabrenović iz te organizacije.
Predstavnici građana Evrope jasno su saopštili šta misle. Vrijeme koje slijedi, ipak, odgonetnuće da li su njihove poruke čuli svi u Crnoj Gori.
