Iako je do prvih unutarstranačkih izbora u Americi ostalo nekoliko mjeseci, refleksije tog procesa već počinju da utiču na političku dinamiku, posebno na međunarodnom planu. Američki predsjednički izbori su politički ali više sociološki fenomen kakvog nema u drugim demokratijama. Tip i način vođenja kampanja predstavlja jedinstveni demokratski proces, jednako unutar samih stranaka kao i na nacionalom nivou. Teorijski modeli ovog puta imaju naizgled jednostavan zadatak.
U postratovskoj istoriji, svaki sljedeći predsjednik koji je tražio reizbor relativno ubjedljivo osvajao je nominaciju sopstvene partije. Uz nekoliko izuzetaka, takvom kandidatu bi i reizbor na nacionalnom nivou zapravo služio kao uvod u drugi, "lakši" mandat. Odnosno, mandat u kom se po pravilu predsjednici okreću definisanju sopstvene zaostavštine (legacy) i jačanju američke spoljne politike. Mnogi će reći da bi kandidatura, a onda i izvjesna pobjeda, Bajdena našoj regiji donijela više "pažnje" ili cinično više razumijevanja.
Republikanci tek sad počinju da odbacuju nasljeđe DT
Međutim, specifične okolnosti trajućeg rata i jačanja tzv. multipolarnih sila, ozbiljno otvaraju pitanje šta zapravo Americi 2024. treba!? Riječju, kakvo liderstvo je potrebno SAD, ali i cijelom slobodnom svijetu koji i dalje čeka oporavak čuvara liberalnog poretka od četiri godine traumatičnog mandata DT.
Demokratski establišment je po prvi put u ozbiljnoj koliziji sa biračkom bazom koja u anketama ne gleda blagonaklono na Bajdenov reizbor. Istovremeno, trenutna potpredsjednica nije uspjela da ubijedi Amerikance da joj vjeruju - nespretno trošeći politički kapital na marginalne skandale.
Nije tajna da Demokrate prolaze kroz specifičnu ideološku krizu koju jača ona teža - liderska. Sa druge strane, Republikanci tek sad počinju da odbacuju nasljeđe DT. Suočeni sa sudskim procesima, ali i skandalima vezanima za pokušaj puča upadom u Kapitol, liderstvo ali i birači GOP tek sad prave ozbiljniji zaokret od politike koja je na duže staze kompromitovala ugled SAD. Za detalje na ovu temu najbolje je pitati zainteresovanu proameričku javnost u regionu.
Mnogi će reći da bi kandidatura, a onda i izvjesna pobjeda, Bajdena našoj regiji donijela više "pažnje"
Ključ za rješenje krize u kojoj se nalazi SAD i dio svijeta koji joj gravitira je upravo u vraćanju GOP na reganizam – vrijednosno, ali i načinom vođenja, pravljenja, politike. Prema tome, krucijalno pitanje unutarstranačkih izbora u Republikanskoj stranci je ko i da li uopšte postoji kandidat koji ima potencijal da nastavi tu magistralu američke politike. Za nas na Zapadnom Balkanu samo taj profil kandidata bi značio suštinsko suprotstavljanje onome što nauka naziva maligni uticaj.
U suprotnom, nastaviće se novouspostavljena praksa da činovnici akumuliraju političku moć i trasiraju balkanske rute.
