Ukoliko je u našoj regiji potrebno nabrajati aktere koji u kontinuitetu neumorno i beskompromisno pozivaju na slijeđenje prozapadnog kursa, onda je srpski advokat Čedomir Stojković jedan od njih. Danas predvodeći grupu Oktobar, u Srbiji poziva na uvođenje sankcija Rusiji, od početka njene agresije stizao je i u Ukrajinu, a regiju vidi kao dio Evropske unije i NATO-a bez alternative.
U novije vrijeme, takve se poruke iz susjedstva sve manje čuju, što je bio i razlog da sa Čedomirom Stojkovićem razgovaramo o brojnim temama. Na samom početku, nijesmo mogli a da se ne osvrnemo na to da je naš sagovornik uoči nedavnih predsjedničkih izbora podržao kandidaturu Mila Đukanovića – te smo ga kratko upitali zbog čega je to učinio.
“Podrška Đukanoviću došla je zbog mog uvjerenja da se jedino on, odnosno njegova politička grupacija, mogla i može suprotstavljati konzistentno i sa integritetom. Sve analize pokazuju da je Đukanović pravovremeno prepoznao maligne uticaje Ruske Federacije i da se njegova politika bez zadrške sinhronizovala sa zapadnim po pitanju njihovog suzbijanja. Ruski uticaj na Balkanu nije od juče, a ulazak u NATO je bio najvažniji doprinos bezbjednosti Evrope koji je Crna Gora dala upravo pod politikom Đukanovića”, naglašava sagovornik Analitike.
"Ruski hibridni uticaj je vrlo vješt u uklanjanju liberalnih krugova"
Ipak, kako ističe Stojković, po Đukanovićevom odlasku postavlja se pitanje daljeg suprotstavljanja onome što on karakteriše kao “Putinovu hobotnicu, čiji pipci uništavaju i kolektivne i individualne prosperitete”.
“Uz svo uvažavanje liberalnog krila glasača Jakova Milatovića, ne samo da ne vidim da će on imati kapacitete takvog principijelnog suprotstavljanja, već vidim potpuno suprotno - da je podrška za njegovu pobjedu došla od agenta Putinove politike, Andrije Mandića i njegovih grupacija. Ponavljam, ruski hibridni uticaj je vrlo vješt u uklanjanju liberalnih krugova, koji se još nazivaju i građanskom opcijom. Ali je vješt i u skrivanju tragova i zamjeni teza”, dodaje on.
Abazovićeva Vlada širom otvorila vrata za ruski uticaj
Iako je odlazeća Vlada formalno ispratila evropski vanjskopolitički kurs, Stojković smatra da je ona na unutrašnjem planu “širom otvorila vrata za Putinov uticaj”.
“Poput Vlade Srbije, doslovno ništa ne radi na njegovom suzbijanju. Ne može se podržavati “međunarodno hapšenje narko dilera” a istovremeno mu se dozvoljavati da prodaje svoju “drogu“ u Crnoj Gori. Tako ja vidim trenutno ponašanje Vlade Crne Gore povodom Rusije i Putina. U Srbiji je to još i gore, jer ona ne samo da Putinu dozvoljava da stanovništvu prodaje svoju “drogu“ već mu u tome i pomaže, a pritom za njegovo “međunarodno hapšenje” uopšte i ne glasa. I pomaže mu da tu “drogu“ prodaje i u Crnoj Gori. Jer, ambicije „srpskog sveta“ i „ruskog sveta“ ujedinile su se po pitanju Crne Gore”, poručuje Stojković.
Moskva dominantno utiče preko DF i SPC
Upitan ko su nosioci proruskog uticaja u Crnoj Gori, sagovornik Analitike nema puno dileme.
„Nema nikakve greške u tvrdnji da se preko lidera Demokratskog fronta ostvaruje uticaj Kremlja i efekat Putinovog megafona, ali i socijalne karike za spajanje brojnih hibridnih operacija Moskve u Crnoj Gori. Nema nikakve tajne ni u tome da je FSB od Ruske pravoslavne crkve (RPC) napravio platformu za uticaj najprije na sopstveno stanovništvo, a potom i na druge crkve kroz vezu sa njom, među koje osobito spada Srpska pravoslavna crkva. U SPC se anti-zapadni narativ posljednjih 10 godina toliko raširio kako to nije bilo ni kod najvećih istorijskih neprijatelja crkve – sovjetskih komunista“, smatra Stojković.
Kada se politički „anti“ narativ sintetiše sa duhovnim, dodaje on, dešava se opasna politička zloupotreba religije, a sljedstveno tome i manipulacija glasačima.
„Dakle, opasnosti su velike i neposredne. U Crnoj Gori ih možete upravo sada osjetiti kroz potiranje slobodarstva, odnosno liberalizma, sve jače vezivanje države i crkve do nivoa da polako postajenemoguće biti političar a ne biti usko vezan za crkvu, čime dolazi do desekularizacije, kroz koju Putin na veliku žalost i sramotu utemeljivača autokefalnosti svetosavske crkve, bez ometanja širi svoj narativ koji se potom preliva na sve socijalno političke sfere, a posebno parlament, vladu, ali i na profesionalne institucije“, poručuje Stojković.
Srbija je danas onakva kakvu je Moskva željela za sebe
Kada je u pitanju Srbija, Stojković ističe kako tamo Moskva još od prodaje Gazproma 2008. godine upravlja finansijama u toj državi.
„I kao što vidite, u Srbiji je liberalna opozicija nestala, prozapadne političke grupe su ili stidljive ili lažne, ili minorne, a stepen ostvarenosti ljudskih prava je rekordno nizak. Solidarnosti nema, a animozitet prema Zapadu je dirigovanjem postao istorijski visok. To upravo jeste tlo koje su u Moskvi željeli stvoriti za sebe, u tome su uspjeli i sada samo održavaju i unapređuju tu socijalno-političku „baštu“ koju zalivaju i crkvom, bez prevelikog truda“, ocjenjuje on.
Stojković smatra da je Srbija država Zapada okrenuta Istoku.
„To je geopolitički blud. Aleksandar Vučić je 2019. primio od Putina u Beogradu orden za izuzetnu poslušnost. Druga ordenja Putin ne daje. Više gradova u Srbiji su Putina proglasili za počasnog građanina, među kojima je i Novi Sad. Gazprom i dalje ima monopol nad naftom u Srbiji. Russia Today i Sputnik se neometano emituju u Srbiji uprkos EU zabrani. Srbija nije uvela niti sankcije niti vize prema Rusiji, ali je nedavno u parlamentu primila ruske poslanike koji su na sankcijama Zapada. Svaki protest ispred ruske ambasade Srbija sprečava, dok je Više javno tužilaštvo u Beogradu spriječilo istragu protiv Wagner grupe. Na više medija se emituje 24/7 ruska propaganda“, nabraja sagovornik Analitike.
Bez kompromisa, potrebna borba kao u Crnoj Gori od 2006. do 2020.
Na sve to nadovezuje se i novi zakonski prijedlog kojim će, kako pojašnjava Stojković, Rusima omogućiti sticanje srpskog državljanstva nakon što u toj državi provedu svega godinu.
„Nigdje na planeti nema takvog slučaja. Demokratije nema. Korupcija je najveća moguća. Ljudska prava na najnižem stepenu. Sve isto kao i u Rusiji. Samo nema političkih ubistava i političkih zatvora, ali političkih šikaniranja i ekonomskih napada na protivnike, ne režima, već Rusije, i te kako ima. Prema tome, Srbija je vrijednosno bliža Rusiji, onako kako je Moskva i željela, a te vrijednosti su temelj politike. Dakle, vlast u Srbiji samo obmanjuje Zapad dok je njeno srce sve vrijeme kod Putina“, kategoričan je Stojković.
Samo po sebi postavilo se pitanje da li se u dogledno vrijeme u Srbiji može pojaviti snažna građanska politička opcija, koja će se beskompromisno zalagati za evropski put, bez koketiranja sa trećim stranama.
„Kako stvari trenutno stoje, beskompromisna građanska politička opcija sa jasnom zapadnom orijentacijom nastaće jedino ukoliko je ja formiram. Jer, osim par veoma časnih i sjajnih izuzetaka, koji su od početka zauzimali jasne stavove, svi su se vodili različitim kompromisima, umjesto voljom za odlučnom političkom borbom. Upravo odlučna politička borba je uslov za evoluciju društva, što je bio slučaj u Crnoj Gori od 2006 do 2020. godine“, smatra Stojković.
Kompromisi sa suštinom, poručuje naš sagovornik, uvijek dovode do degradacije društva.
Zapad ima preča posla, nas čekaju političke „Sutjeske i Neretve“
U Crnoj Gori često se može čuti stav kako zapadne diplomate možda nedovoljno odlučno reaguju povodom malignih uticaja. No, Stojković ističe da su ključni politički akteri Zapada danas fokusirani na druge djelove planete, koja je – kako navodi – na prekretnici na kojoj je već bila 1939. godine.
"Vremena u kojima će značajnija pomoć doći sigurno su ispred nas"
„Jedna sila je krenula u osvajački pohod u Evropi, dok druga prijeti Tajvanu i u Južnokineskom moru sa ambicijama da preotme uticaje u brojnim zemljama u Indopacifiku. To danas nijesu Njemačka i Japan, nego Rusija i Kina. U takvim okolnostima, Zapad ima prečih pitanja od razvijanja građanskih političkih opcija u malim državama Balkana. A takve su sve ove naše države, bez izuzetka“, naglašava on.
Ipak, kako on dodaje, ima i „odsustva shvatanja opasnosti“.
„Francusko novo-držanje prema Kini i njemačko prema Rusiji, njihovo neshvatanje opasnosti koje odatle po Evropu dolaze, najbolje pokazuje i odsustvo shvatanja o tome koje opasnosti postoje na Balkanu. Zapadni politički akteri koji to ipak vide fokusirani su, ne možemo reći bez razloga, na druge djelove planete. I u tim okolnostima, jedino što nam preostaje jeste da preživimo, jer vremena u kojima će značajnija pomoć doći sigurno su ispred nas. Do tada, političke „Sutjeske i Neretve“ biće velike i bitne ne zarad našeg oslobođenja, već političkog opstanka kao uslova budućeg oslobođenja“, poručuje Stojković.
Ne borimo se protiv političkih protivnika već protiv sistema vrijednosti
Nezavisno da li je riječ o Crnoj Gori, Srbiji ili nekoj trećoj državi regije, Stojković naglašava da svi moraju biti svjesni da se ne bore protiv političkih protivnika već protiv - sistema vrijednosti.
„Mi se borimo protiv Istoka i tog „sistema vrijednosti“, tog načina ponašanja, te korupcije, tog potiranja ljudskih prava, tog nepoštovanja suvereniteta, te zloupotrebe crkve, tog uništenja demokratije... Borimo se protiv Istoka, zapamtite. A da li taj Istok u našim državama nosi naša prezimena, to nimalo ne mijenja činjenicu. Jer, u anglosaksonskim državama taj isti Istok nosi engleska prezimena. To je jedini neprijatelj. A nosioci njegove politike u našim zemljama su njegovi kvinslinzi“, zaključuje Stojković.
