Trajuća ustavna i parlamentarna kriza potpuno je demaskirala davno postavljeni plan da se po svaku cijenu spriječi ulazak Crne Gore u Evropsku uniju. Čak i oni koji su u tome vidjeli teoriju zavjere, relativizirajući ulogu zvaničnog Beograda i novog izdanka srpskog nacionalizma upakovanog u "srpski svet", teško mogu da oponiraju namjeri koju iskazuje predsjednik Skupštine Andrija Mandić.
Rušenje i posljednjeg pokušaja da se dijalogom riješi blokada Parlamenta prilog je sistemskoj opstrukciji evropskih integracija i to je jasno svima koji nisu plaćeni da vide suprotno. Međutim, danas je sve problematičniji stav i postupanje same EU.
Ideja da se uz antievropske snage može napredovati u evropskim integracijama ne trpi bazični test logike
Sva istraživanja javnog mnjenja ukazuju na skoro plebiscitarnu podršku članstvu u EU, koliko god ta sama kategorija bila rastegljiva različitim motivima. Istovremeno, gotovo svi koji se članstvu protive, mahom inspirisani panslavenskim i proruskim osjećajem, podržavaju ključne konstituente vladajuće većine - derivate nekadašnjeg Demokratskog fronta.
Kad bi se zašlo dublje u analizu vrijednosnih stavova birača Demokrata i PES-a, i oni su mahom suprotstavljeni evropskom sistemu vrijednosti.
Paradoks koji iz toga proističe je da upravo sami Brisel, kroz diplomatsko predstavništvo, javno nade u napredak na tom putu učitava partijama za koje glasaju upravo ti birači. Inertno i površno bavljenje Crnom Gorom od strane EU, kao i ignorantski, zasad u najmanju ruku nedovoljno artikulisan, odnos prema onome što su ključni državni i nacionalni prioriteti, prijete da u perspektivi podstaknu talas euroskepticizma među progresivnim dijelom građanstva.
Teško je, bar na nivou dnevne politike, objasniti ili se suprotstaviti kritici načina na koji se Brisel odnosi prema najavama izmjena Zakona o državljanstvu ili anemično držanje u odnosu na grubo i već sad kontinuirano kršenje Ustava.
Uz to, suzdržano gledanje na permanentno uplitanje susjedne Republike Srbije u gotovo svako unutrašnje političko pitanje u Crnoj Gori cijelu situaciju dodatno otežava. Nepodnošljiva aljkavost u samom pokušaju da se razumije suština problema koji opterećuju crnogorsko društvo ne samo da podstiče sumnju u dobre namjere evropskih činovnika već i u samu opravdanost napora koje kao društvo treba da napravimo.
Prosto, ideja da se uz antievropske snage može napredovati u evropskim integracijama ne trpi bazični test logike - jednako kao što je politički sumanuto očekivanje da se region Zapadnog Balkana može demokratski razvijati pod pritiskom autoritarnog režima iz Beograda.
Crna Gora je iz pozicije uspješne regionalne i evropske priče postala i postaje akutni problem. Opšte je mjesto da dobar dio zasluga leži i u rukama naših, gordo rečeno, međunarodnih partnera odnosno njihove kratkovidosti i diplomatske taštine.
Teško je, bar na nivou dnevne politike, objasniti ili se suprotstaviti kritici načina na koji se Brisel odnosi prema najavama izmjena Zakona o državljanstvu
Današnji odnos prema problemima, način medijacije i stavovi koje čujemo od briselskih zvaničnika rade direktno u korist rasta euroskepticizma. Takav društveni fenomen ne samo da bi oslabio društveni zamajac već otvorio dodatni prostor za upliv konzervativnog i klerikalnog ideološkog supstrata čak i u onaj dio društva koji je do sad pokazivao značajnu rezistenciju.
Slične pojave smo mogli pratiti u susjednoj Albaniji i Sjevernoj Makedoniji, koje je sama Unija nekoliko puta "ostavljala na cjedilu", doduše u korist samih članica. Crnogorski slučaj je time tragičniji jer se radi o pokušaju da se udovolji državi koja ni formalno, a kamoli suštinski, želi evropsku integraciju.
Argumenti kojima može da se brani pozicija Brisela u Podgorici polako iščezavaju, a ako se odnos ni poslije ove krize ne revidira, više nego realno je očekivati zamor, ali i razočaranje u ono što je nekad EU značila.
