Uredbom o organizaciji i načinu rada državne uprave definisano je da Zavod za metrologiju vrši poslove koji se odnose na primjenu sistema zakonskih mjernih jedinica; ostvarivanje, čuvanje, održavanje i usavršavanje državnih etalona Crne Gore; obezbjeđenje metrološke sljedivosti za laboratorije za etaloniranje, organizovanje djelatnosti etaloniranja (kalibracije); ocjenjivanje usaglašenosti mjerila sa metrološkim zahtjevima; davanje stručnog mišljenja za ovlašćivanje laboratorija za ovjeravanje mjerila i drugih poslova iz oblasti metrologije.
-Zakonom o metrologiji je, za određene vrste mjerila, proipisana obaveza njihovog ovjeravanja. Postupak ovjeravanja mjerila obavlja Zavod za metrologiju. Ovjeravanje mjerila je postupak koji obuhvata pregled i žigosanje, odnosno izdavanje uvjerenja o ovjeravanju, pri čemu se konstatuje i potvrđuje da je mjerilo usklađeno sa propisanim metrološkim zahtjevima, objašnjava Vukoslavović.
Svi instrumenti moraju biti ovjereni: Tako na primjer, sve vage u prodavnicama i marketima, brojila električne energije, vodomjeri, rezervoari za gorivo na benzinskim stanicama, taksimetri moraju biti ovjereni. Period redovnog ovjeravanja ovih mjerila je od jedne do dvanaest godina, zavisno od vrste mjerila. Na primjer, trgovačke vage se ovjeravanju jednom u dvije godine, taksimetri svake godine, vodomjeri u pet godina, a brojila električne energioje za direktan priključak se ovjeravaju na svakih dvanaest godina. Nakon pregleda mjerila, u slučaju ispunjenosti metroloških zahtjeva, mjerila se žigošu propisanim državnim žigovima.
-Da bi se obavio stručan pregled mjerila, moraju postojati adekvatne laboratorije u kojima se to ispitivanje vrši, a oprema kojom se vrši pregled mjerila mora biti kalibrisana. Kalibracija je skup postupaka kojima se, u određenim uslovima, uspostavlja odnos između vrijednosti veličina koje pokazuje neko mjerilo ili mjerni sistem ili vrijednosti koje prikazuje neka materijalizovana mjera ili referentni materijal i odgovarajućih vrijednosti izraženih etalonima, kaže Vukoslavović.
Šta je finansirala EU: S tim u vezi, Zavod za metrologiju je u periodu od marta 2013. godine do juna 2015. godine uzeo učešće u projektu ,,Razvoj infrastrukture kvaliteta i metrologije u Crnoj Gori“ u okviru EU Akcionog Programa IPA 2011 za Crnu Goru. Glavni cilj projekta je bio jačanje kapaciteta Ministarstva ekonomije i Zavoda za metrologiju u cilju primjene EU zakonodavstva, regulative i tehničkih zahtjeva.
-Zavod je u okviru Projekta bio prisutan kroz njegovu treću komponentu koja se sastojala iz tri dijela. Prvi dio se odnosio na obuku osoblja za rad na opremi koja je obezbijeđena u okviru prvog dijela projekta ,,Razvoj infrastrukture kvaliteta i metrologije u Crnoj Gori“, a koji je realizovan tokom 2012. i 2013. godine, pri čemu je isporučena oprema u vrijednosti od 600.000 eura laboratorijama Zavoda za metrologiju: Laboratoriji za masu, Laboratoriji za temperaturu, Laboratoriji za zapreminu, Laboratoriji za dužinu i Laboratoriji za fizičko-hemijska mjerenja. U cilju obuke osoblja za rad ovom opremom , u okviru ovoga Projekta angažovani su eminentni eksperti iz nacionalnih metroloških instituta država EU, kaže Vukoslavović za Portal Analitika.
Tri kalabracione laboratorije: U toku 2014.godine tri kalibracione laboratorije Zavoda su već akreditovane od strane ATCG -Akreditacionog Tijela Crne Gore i HAA - Hrvatske Akreditacijske Agencije, i to: Laboratorija za masu, Laboratorija za temperaturu i Laboratorija za dužinu.
-U okviru ovoga projekta predviđena je i sprovedena priprema još tri kalibracione laboratorije za akreditaciju, a to su Laboratorija za električne velilčine, Laboratorija za vrijeme i frekvenciju i Laboratorija za pritisak. U cilju priprema ovih laboratorija za akreditaciju angažovani su eminentni metrološki eksperti iz ovih oblasti iz EU koji su dali doprinos u pripremi tehničkih procedura i obuci osoblja, dodaje Vukoslavović.
Zahvaljujući opremi koja je obezbijeđena kroz IPA fondove, preko Projekata IPA2007 i IPA 2011, obezbijeđena je opremljenost laboratorija, obavljena obuka osoblja i stvoreni svi uslovi za uspješan završetak procesa akreditacije.
Ocjenjivači iz HAA-Hrvatske akreditacijske agencije i ATCG-Akreditacionog tijela Crne Gore bili su u zvaničnoj posjeti Zavodu za metrologiju 1. i 2. jula ove godine. Oni su provjeravali dokumentaciju sistema kvaliteta u ovim laboratorijama Zavoda za metrologiju, kako sistem menadžmenta kvalitetom funkcioniše, te da li je u potpunosti implementiran međunarodni standard (MEST EN ISO/IEC 17025:2011).
Vukoslavović kaže da očekuju da će zvaničnu informaciju o tome da su i ove tri kalibracione laboratorije akreditovane od strane ovih institucija dobiti uskoro, te da će ona biti pozitivna.
-Uvjerenja o kalibraciji koja izdaje Zavod za metrologiju, a koja se odnose na oblast pritiska, električnih veličina i vremena i frekvencije, uskoro će biti priznata u cijeloj Evropi. Subjekti koji posjeduju mjerila iz ovih oblasti, a koji su do sada kalibraciju svojih mjerila i etalona vršili u inostranstvu, uskoro će moći da to obavljaju u kalibracionim laboratorijama Zavoda, što će značajno smanjiti troškove tog postupka, objašnjava Vukoslavović za Portal Analitika.
I Vlada Crne Gore je prepoznala značaj Zavoda za metrologiju, svih aktivnosti koje Zavod sprovodi i u velikoj mjeri pomogla u njegovom razvoju, od samog osnivanja 2006. godine, zaključuje Vukoslavović.
Aleksandra STANKOVIĆ
