Krsto Zrnov Popović, kao komandant ustanika, napravio je sljedeći raspored: Cetinjani (Konadžije i Bajice) bili su pod komandom kapetana Đura Kape i oni su posjeli prostor od Đinova Brda do iza Orlova Krša. Njeguši i Ćeklići bili su na lijevoj strani od njih i nalazili su se pod komandom kapetana Ilije Bećira.
Komadanti Božićnog ustanka: Čevljani koji su opsadirali Cetinje bili su pod komandom kapetana Đura Draškovića, a Cuce pod zapoviješću poručnika Janka Pešikana. Ustaničke snage iz Bjelica koje su brojale dvije čete bile su pod komandom poručnika Dušana Vukovića i Krsta Vujovića i one su zauzele prostor iznad Donjeg Kraja. Na Njegušima su ostale ne mnogo brojne ustančke snage pod komandom poručnika Nika Kašćelana i Vlada Vrbice. Sve ove ustaničke snage predstavljale su Zapadni sektor. Njihov komandant bio je kapetan Đuro Drašković. Istočni sektor ustaničkih snaga, koji je obuhvatao prostor od Donjeg Kraja do Belvedera, bio je: prostor od Donjeg Kraja Lješnjani pod komandom kapetana Sava Čelebića, Komani pod komandom kapetana Blagote Martinovića, kao i četa Bokovljana, Kosijera i Đinovića, koja se do Belvedera nalazila, a koja je bila pod komandom kapetana Vukala Rajkovića i poručnika Todora Borozana i Mašana M. Borozana.
Komandant Istočnog sektora bio je kapetan Pero Đurišić. Prostor od Belvedera do Donjeg Kraja ostao je neposjednut od ustaničkih snaga. Njega je po planu trebalo da zauzmu Ljubotinjani i Crmničani pošto prijethodno posjednu Virpazar i Rijeku Crnojevića. Komandant Štaba ustaničkih snaga kapetan Krsto Z. Popović smjestio se sa svojim štabom kod Barutane, u Bajicama.
Zabelješke generala Milutinovića: Komanant srpskih trupa (“Skadarskih”, zatim “Jadranskih trupa”), koje su oktobra 1918. godine okupirale Crnu Goru, general Dragutin Milutinović u svom dnevničko-memoarskom radu pod naslovom “Zabeleške o događajima u Crnoj Gori za vreme komandovanja Skadarskim, a zatim Jadranskim trupama, od 10. oktobra 1918. god. do 1. marta 1919. godine”, pored ostalog, piše da je 21. decembra 1918. godine (datum je po starom kalendaru) otišao u Ustanički štab u Bajicama (nadomak Cetinja) oko pregovora sa ustaničkim vođama i da se na tom sastanku žučno i žestoko raspravljao sa oficirima, Đurom Draškovićem i Ilijom Bećirom. Srpski general Dragutin Milutinović o tome piše (datumi su po starom kalendaru):
“Već oko 20. decembra, svuda unaokolo Cetinja bile su straže od pobunjenih Crnogoraca opkolile sav grad Cetinje. Oni su se postepeno spuštali sve bliže Cetinju, stežući obruč oko Cetinja i mojih trupa, kao i štaba koji se nalazio u samome Cetinju (Austrijska legacija).
21. decembra otišao sam oko 2 časa po podne u selo Bajice, gde je bio štab pobunjenika-oficira crnogorske vojske, od kojih je najžučnije i najvatrenije govorio komandir Đuro Drašković, kao i drski poručnik Bećir, kojom prilikom ovaj mi poslednji reče, prosto na prosto: “Ili vi Srbijanci napolje iz Crne Gore, ili će krv leći, gospodine generale. Drugog izlaza nema i ne može biti”“.
(“Zabeleške generala Dragutina Milutinovića, Arhiv SANU, Beograd, broj. 11441/11443, 1-8).
Nakon sloma ustanka: Poslije sloma Božićnog ustanka, brodom iz Kotora u San Đovani di Medua su 5/18. januara 1919. godine stigli brojni Crnogorci, među kojima su bili i braća Ilija i Vaso Bećir s Njeguša. Tog dana, u Meduanski zaliv, u sabirni, vojni logor crnogorskih izbjeglica, došli su iz Crne Gore sljedeći zelenaški ustanici i crnogorski rodoljubi:
komandir Krsto Zrnov Popović, kapetan: Blažo Marićević, poručnici: Ilija Bećir, Niko Kašćelan, Ćetko Bigović, potporučnici: Đorđije Martinović, Stevan Roganović, Vaso Marković, narodni poslanici: Labud Petrović, Vaso Đ. Martinović, finansijski kapetan: Luka Popović, potporučnik i bataljonski barjaktar: Savo Perov Martinović, zastupnik plemenskog kapetana Božo Bećir, pisar ministarstva pravde: Aleksa Martinović, pisar Ministarstva inostranih djela: Đuro B. Martinović, carinik: Miloš Martinović, činovnik Ministarstva finansija: Stanko Grujić, telegrafista Đuro Otašević, Vaso Bećir, Milo Petrović, Jovo D. Popović, Đuro Božović, Ilija Božović, Stevo Božović (poginuo u Šćepan dolu, u Rubežima kod Nikšića 28. XII 1923. godine u komitskoj grupi od ukupno 11 crnogorskih patriota), Dušan J. Popović, Luka N. Popović, Krsto I. Popović, Dušan R. Popović, Rako Đ. Popović, Vido Vuksanović, Dimitrije Pavlović, Savo Pavlović, Nikola Perišić, Dušan N. Martinović, Živko Martinović, Maksim Martinović, Savo M. Martinović, Jošo Stojanović, Dušan P. Martinović, Stevan Đurišić, Mitar S. Martinović, Milan Martinović, Marko Martinović, Božo P. Martinović, Savo N. Martinović, Stevo P. Martinović, Đuro P. B. Martinović, Blažo P. Martinović, Milan Madžar, Milo Jablan, Pero Kokot, Ilija Đurović, Nikola Gavrilović, Luka Ivanović, Boško Popović (brat Krsta Z. Popovića), Stevan D. Popović, Pavle Krivokapić, Vaso Vukotić, Marko Ivanović, Blažo I. Martinović, Vaso Otašević, Marko Popović, Pero Jovanović.
(Vidi o tome: Akademik prof. dr Šerbo Rastoder, „Skrivana strana istorije-crnogorska buna i odmetnički pokret (1919-1929)“, II izdanje, knjiga VI, Cetinje- Podgorica, 2005, dok. br. 1432, str. 1799-1801. Vidi o tome i: Novak Adžić, „Crnogorac bez domovine-Milo Petrović-Njegoš i crnogorsko pitanje“, Cetinje, 2013, str. 57-58.)
U Italiji su Ilija i Vaso Bećir bili u sastavu crnogorske vojske u egzilu (Gaeta). Ilija Bećir je maja 1919. godine najprije unaprijeđen u čin kapetana, a, istovremeno, njegov brat Vaso u čin potporučnika crnogorske vojske.
Naime, Kralj i Gospodar Crne Gore Nikola I Petrović-Njegoš je ukazom od 7 (20) maja 1919. godine u Nejiu kod Pariza, kojeg je pored njega potpisao i ministar vojni brigadir Milutin M. Vučinić, na prijedlog Ministra vojnog u crnogorskoj Vladi, na čijem se čelu nalazio Jovan Simonov Plamenac, a na osnovu člana 125 Zakona o ustrojstvu vojske, proizveo, pored ostalih, kako stoji u Kraljevom Ukazu „u čin pješadijskog kapetana stojeće vojske, dosadašnje poručnike: Rista Hajdukovića, Iliju Bećira, Mila Lekovića, Nika Kašćelana, Radovana Savovića, Dušana Vukovića, Janka Pešikana, Joka Dabanovića, Todora Borozana, Andriju Dragutinovića, Ćetka Bigovića i Luku Jovanovića, sa starješinstvom od 21. decembra 1918/3. januara 1919. godine)“. („Glas Crnogorca“, godina 47, broj 70, Službeni organ Kraljevine Crne Gore, Neji kod Pariza od 15. maja 1919. godine, str. 1, Službeni dio). Istim ukazom kralja Nikole i ministra vojnog Milutina Vučinića proizveden je, između ostalih, „u čin pješadijskog potporučnika stojeće vojske“ i dotadašnji vodnik Vaso Bećir. („Glas Crnogorca“, godina 47, broj 70, Službeni organ Kraljevine Crne Gore, Neji kod Pariza od 15. maja 1919. godine, str. 1, Službeni dio).
Međutim, u tekstu pomenutog Ukaza načinjena je tehnička greška od strane Miinistarstva vojnog, pa je isto Ministarstvo uskoro donijelo službeni akt (Broj 800, 20 septembra/13. oktobra 1919, Neji kod Pariza) kojim je učinilo ispravku u tom smisu što je navelo da se u navedenom Ukazu kralja Nikole, kojim se R. Hajduković, I. Bećir, M. Leković, N. Kašćelan, R. Savović, D. Vuković, J. Pešikan, J. Dabanović, T. Borozan, A. Dragutinović, Ć. Bigović i L. Jovanović, proizvedeni u čin katepana, s tim što njihovo starješinstvo (rang kapetana) važi od 1(14) decembra 1915. godine, a ne kako je greškom napisano od 21. decembra 1918/3. januara 1919. godine.
(Viđi: „Glas Crnogorca“, godina 47, broj 78, Službeni organ Kraljevine Crne Gore, Neji kod Pariza od 10/23. oktobra 1919. godine, str. 1, „Službeni dio“, Ispravka“).
Istaknuti je crnogorski oficir, komandir crnogorske vojske, jedan od ustaničkih komandanata u januarskom Božićnom ustanku 1919. godine, te politički emigrant u Italiji, dosljedni, promptni i nepokolebljivi borac za slobodnu i nezavisnu Crnu Goru. U ustanički oružani crnogorski državotvorni suverenistički pokret, odan pravnom poretku nezavisne Kraljevine Crne Gore i njenim legalnim institucijama, vjeran kralju Nikoli I Petroviću Njegošu, zajednom sa braćom Vasom i Đurom, kao pripadnicima zelenaškog pokreta.
Nakon sloma ustanka, Ilija Bećir je izbjegao za San Đovani di Medua, odakle je sa velikim brojem Crnogoraca emigrirao u Italiju i bio (1919-1921) sastavu komande Crnogorskih trupa u Gaeti. U Italiji je aprila 1919. godine formiran Štab Crnogorskih trupa. Za ađutanta štaba postavljen je poručnik Ilija Bećir. Okupacione srpske vlasti Iliju Bećira i njegovog brata Vasa tretirale kao „odmetnike“ i „neprijatelje“ države Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, te kao „crnogorske separatiste“ i protivnika režima koji je pod egidom dinastije Karađorđevića vladao državom iz Beograda i okupaciono upravljao Crnom Gorom.
Početkom 1919. godine Ilija Bećir se razbolio od upale pluća i liječio se u Italiji: u Napulju i u Rimu tokom 1920. i 1921. godine, ali nikad nije uspio da se od te bolijesti izliječi. Ona je bila uzrok i njegove prerane smrti 1925. godine na Njegušima, kada je preminuo s navršenih 39 godina života. Dok je bio u Italiji, od strane crnogorske Vlade u egzilu, Ilija Bećir je zbog zasluga za Crnu Goru i borbe za njenu državnost i slobodu, napredovao u oficirskim činovima od ranga poručnika preko kapetana do komandira (majora) crnogorske kraljevske vojske.
Tužba: Tužbom državnog tužioca KSHS, na cetinjskom sudskom procesu (1920.) u postupku protiv 137 crnogorskih patriota-zelenaša, ustanika, boraca „Za Pravo, Čast i Slobodu Crne Gore“, pored ostalih, među optuženima, okrivljenima bio je i oficir crnogorske vojske Krcun S. Mitrović. U sudskom postupku, na glavnoj raspravi (konačnom pretresu), on je, u svojstvu okrivljenog, dao iskaz o Božićnom ustanku 1919. godine i vlastitom učešću u istome. Pored ostalog, u svom iskazu, na tome sudskom pretresu, crnogorski oficir Krcun S. Mitrović svjedoči da je oficir Ilija Bećir s Njeguša spadao među glavne oficire iz Katunske nahije, koji su, nakon neuspjeha Božićnog ustanka (januara 1919.) emigrirali u Italiju i bili u Gaeti, tokom 1919. godine, u oficiskom Štabu „Komande Crnogorskih trupa“ u inostranstvu.
Naime, optuženi Krcun S. Mitrović, prema zapisniku sa 8. sjednice konačnog pretresa pred Okružnim sudom KSHS na Cetinju, od 12. oktobra 1920. godine „priznaje da je išao u Italiju 15. februara 1919. g. iz Kotora. Iskrcao se u Medovo i tu bio dva mjeseca. Iz Medova je pošao u Gaetu, đe su mu rekli da će Crna Gora ući u Jugoslaviju sa svim svojim pravima, ako bude Jugoslavije, jer Narodna Skupština u Podgorici, nije riješila po volji naroda nego je Crnu Goru stavila pod čizmom Srbije... Priznaje da je u Medovo našao Krsta Popovića, Sava Čelebića, Dušana Vukovića i 400 vojnika, koji su ga odmah uzeli pod komandom i davali mu trebovanje za 1 ½ mjesec dana, đe su mu govorili da su poslanici Velike Narodne Skupštine u Podgorici, bili potplaćeni i da Crna Gora ostaje pod Srbijom okupirana kao što su bile Bosna i Hercegovina...
Za vrijeme dok je bio u Medovo, oko njih je bila talijanska vojska. Iz Medova pošli su za Italiju u tri grupa. U prvu grupu bilo je 130 ljudi, sa kojim je komandovao Andrija Raičević. U drugu grupu bilo je 130-140 ljudi, sa kojim je komandovao Đuro Kapa. U treću bilo je 130-140 ljudi, sa kojim je komandovao Milo Petranović. Pošao je sa 2. grupom. U Italiji su se iskrcali u Formiju, đe su ih dočekali crnogorski oficiri od kojih poznaje poručnika Krljevića (Milana-prim. N.A), i Krsta Popovića i vojska koje je bilo od 300 do 400. Tu se je zadržao 1 ½ mjesec dana, đe su mu dali robu i drugo, a poslije je otišao u Gajetu. U Gajetu je bio jedan bataljon Crnogoraca, a komandant je bio Andrija Raičević. Od oficira iz Katunske nahije bili su: Dušan Vuković, Savo Čelebić, Jovan Nikolić, Savo Martinović, Milo Martinović, Ilija Bećir, Marko Popović, Luka Popović“.
(Vidi Državni Arhiv Crne Gore /DACG/, Okružni sud Cetinje 1920, V-144-150, kutija 110. Konačni pretres, Okružni sud na Cetinju, broj 2390-V-144-1920, Zapisnik vijećanja, od 12. oktobra 1920. godine; Sudsko saslušanje Krcuna S. Mitrovića; Zapisnik s konačnog pretresa, original, str. 79-80-81-82. Vidi o tome: Novak Adžić, “Politička suđenja u Crnoj Gori”, Cetinje, 2012, str.79-80). (Nastavak sjutra)
