Ukidanje i negiranje crnogorske države nakon 1918. godine posebno nakon gušenja i posljednje komitske pobune 1929. obilježilo je period opšte političke, kulturne i društvene stagnacije, čiji je krajnji cilj bio dokrajčiti svaku artikulisanu nacionalnu i državotvornu aktivnost.
Prepakovana u format Zetske banovine, nekadašnja kneževina i kraljevina Crna Gora utapala se u birokratski besmisao, lišen bilo kakvog federalnog subjektiviteta. Sve je stavljeno u službu odbacivanja i potiranja kontinuiteta crnogorske države, kako bi se preduprijedio svaki eventualni otpor, koji je ipak postojao, barem u crnogorskoj emigraciji, naročito izražen u SAD.
Sramno nezainteresovan za budućnost i opstanak države čiji je premijer, Spajić i ovog puta odlučuje da se bavi drugim stvarima
Nepodnošljiva težina postojanja bila je suština tog dijela državnog bića crnogorskog. Bezidejnost i mrak, narcizam malih razlika i ponovna provincijalizacija duha i društva obilježile su ovaj period crnogorske istorije. Tek će promjena međunarodnih odnosa usloviti, odnosno usloži lokalne prilike iz čije iskre će se opet "razgoniti mrak". Onaj državni mrak koji je, prevarno i nečasno, a opet saučesnički i petokolonaški, nametnut crnogorskoj i balkanskoj, ali i evropskoj dinastiji i kraljevini.
59Sve to neodoljivo podsjeća na period koji Crna Gora upravo proživljava i sa kojim se, nažalost, polako saživljava. Bezidejnost duha i manjak otpora opet čeka promjenu političkih prilika na adresama izvan Crne Gore ili, pak, personalne diplomatske rokade unutra. Za to vrijeme odvija se eutanazija svega što je imalo ili što ima državni i nacionalni predznak.
Kulturna revolucija koja kani Crnu Goru i formalno pripojiti novoj formi velike Srbije, ne izaziva interesovanje ni slučajnog predsjednika Milatovića
Fukoovski - suština jedne vlasti najbolje se očituje na njenoj periferiji, geografskoj i političkoj, a ne u centru birokratske i administrativne vlasti. Upravo tamo se agresivno i predano sprovodi totalna regionalizacija Crne Gore i njeno svođenje na administraivnu jedinicu Srbije. Put od opštinske proslave dana državnosti susjedne države do balvana na putevima je dugačak koliko i interesovanje premijera Milojka Spajića za državna pitanja.
Sramno nezainteresovan za budućnost i opstanak države čiji je premijer, Spajić i ovog puta odlučuje da se bavi drugim stvarima. Šta je to drugo - i dalje nije jasno.U svakom slučaju, drugo nikako da postane prvo, rekao bi bivši predsjednik Skupštine i prvi profesionalni ideolog Svetozar Marović.
Dok je premijer Spajić obuzet “prvorazrednim problemima”, njegov PES je obuzet relativizacijama i šizofrenim pokušajima da se sami predsjednik Opštine Pljevalja izuzme iz nekadašnjeg DF. Ono da revolucija ne smije stati, mlade nade PES tumače na svoj način: jedino rekonstrukcija ne smije biti zaustavljena.
Kulturna revolucija koja kani Crnu Goru i formalno pripojiti novoj formi velike Srbije, Vulinovom srpskom svetu, ne izaziva interesovanje ni slučajnog predsjednika Jakova Milatovića. Valjda u tome ne vidi prostor da se javno sukobi sa svojim formalnim partijskim šefom, pa je i on zauzet kompletiranjem savjetničkog tima.
Sa druge strane, suštinski šef parlamentarne većine i predsjednik Skupštine Andrija Mandić iz Brisela jasno i javno demonstrira da je konačno pobijedila politika koju on personifikuje unazad deceniju. Samozvani garant dostojnog mjesta Srba “među drugim zemaljskim narodima”, Mandić je svoje koalicione partnere, na čelu sa Milatovićem i Spajićem, uspio da stavi u poziciju kakvu u Srbiji imaju Ana Brnabić ili Aleksandar Vulin.
U crnogorskom slučaju, kad aktivno ne učestvuju, koalicioni partneri Andrije Mandića, tog opunomoćenog i dobro plaćenog predstavnika “nabeskog naroda” u Crnoj Gori, jednako predano rade na relativizaciji kobnog političkog nauma, koga danas nisu svjesni samo oni koji, tipično crnogorski, biraju zablude.
Današnja parlamentarna većina je, u svakom svom segmentu, pokorna ili se sramotno pokorava interesima Beograda. Kulturna revolucija, odnosno litijaška kontrarevolucija, u punom je zamahu i nastavlja da javnim i manje javnim manifestacijama obesmišljava postojanje ne samo institucija, već aktivne crnogorske nacionalne politike.
Saoizacija Crne Gore zapravo je maska za njeno ponovno pretvaranje u nekadašnju Zetsku banovinu: teritoriju na kojoj žive ljudi dualnog identiteta u permanentoj krizi.
