Iluzorne su bile nade da će marionetski i autoritarni režim u Gruziji vlast prepustiti mirnim putem, odnosno da će omogućiti slobodne i fer izbore. Država izmučena stalnim nasrtajima Moskve da je (sa)čuva u svojoj imperijalnoj orbiti sasvim očekivano ponovo proživljava etapu otvorene i nezaustavljive agresije.
Nakon vojne agresije još davne 2008. kad je predsjednik Rusije Vladimir Putin i dalje bio partner Zapadu, nezaustavljiva je bila ambicija da se upravlja unutrašnjim pitanjima te države. Ne u NATO, ne u EU - komandovao je Putin slično kao što su taj model pokušali izvesti u Crnoj Gori ili još sličnije kako danas glavnokomandujući srpskog sveta predsjednik Aleksandar Vučić prijeti Crnoj Gori drzne li se da zatvori, čak i formalno, koji klaster i poglavlje na putu evropskih integracija.
3
Dirljive su scene sa Rastavelijeve avenije gdje građani mirnim putem ali istrajno protestuju protiv eklantantne krađe parlamentarnih izbora održanih prethodne subote. Sa njima je i predsjednica te kavkaske države Salome Zurabišvili, koja u zvanično ime države odbija da prizna brojanje glasova u putinovskoj režiji. Slično je i sa liderima ostalih baltičkih i država bivšeg istočnog lagera kojima su geografija, ali i istorijske okolnosti omogućile da učlanjenjem u NATO i EU trajno i suštinski napuste Varšavski pakt.
Međutim, osim deklarativne, podrška ne stiže od samog Brisela i važnije Vašingtona. Gotovo isti ignorantski i površni obrazac ponašanja lako je bilo predvijdeti i u ovom slučaju. Neznanje ili korupcija - rekao bi bivši čelnik crnogorske Skupštine Ranko Krivokapić. Isti onaj čiju institucionalnu zaostavštinu temeljito razaraju nekadašnji ugledni parlamentarci kojima je, razumije se, nekad i razaranje same skupštinske zgrade bilo u opisu posla. Tema koja zahtijeva posebnu elaboraciju i osvrt.
Paralele sa današnjom Crnom Gorom se tu i ne završavaju. Upravo je gruzijska verzija Demokratskog fronta, nedugo nakon dolaska na vlast, prva predložila Zakon o stranim agentima. Duh NKVD pokušava se oživjeti u cijelom bivšem lageru a svaki Front, bio on demokratski, gruzijski ili dodikovski, liči jedan na drugi. Upornost koju su Gruzini pokazali tih mjeseci i nedjelja može samo da služi kao inspiracija crnogorskom usnulom i posrnuolom državnom dostojanstvu.
Istovremeno, na drugoj obali Atlantika završavaju se pripreme za predstojeće predsjedničke izbore čiji će ishod definisati tok američke politike u narednim decenijama. Zahvaljujući političkom i institucionalnom konzensusu malo je sličnih primjera u američkoj istoriji bar poslije završetka Drugog svjetskog rata da neki redovni politički događaj može da nosi tu formativnu težinu.
Upravo u Džordžiji, jednoj od neopredijeljenih država kampanja dostiže vrhunac, čak na način koji nosi tenziju tipičnu za nedovršene demokratije. Balkanizacija kao usud kad se Balkanom ne bavi na vrijeme. Ankete čija pouzdanost je, posebno od 2016, u najmanju ruku upitna dodatno podgrijavaju žar političke, ali i društvene i kulturne borbe.
Rano je govoriti o uticajima sa strane na sam proces izbora, ali je jasno da bivši predsjednik Donald Tramp ne namjerava lako priznati poraz ako do toga dođe. Okosnicu napada na protivkandidatkinju Kamalu Haris upravo čini optužba za zavjeru i podršku takozvane duboke države. Poznato i davno viđeno.
Na koncu, sudbinu svijeta odlučuju birači u svega nekoliko saveznih država, Pensilvaniji, Sjevernoj Karolini i Džordžiji, dok Evropa svoje principe i vrijednosti čuva na ulicama Tbilisija. Podgorica i Priština su podsjećanje rezultata trulih kompromisa. Ili je ipak tačna teza da politiku Evropske unije ne definiše Njemačka ili Beneluks već mađarski premijer Viktor Orban.
