Bjelička parohija sve do 1927. nije imala samostalnog i stalnog paroha. Prema svjedočenju protojereja Radovana Abramovića, nakon smrti popa Stanka Vukovića, prvi bjelički paroh bio je pop Boško Dragović, sin popa Andrije iz Golubovaca – Zeta.
Pop Boško je inače bio sestrić popa Stanka Vukovića i ostao je dosta kratko, nepune dvije godine. Poslije popa Boška Dragovića službu u Predišu je kraće vrijeme obavljao pop Boško Radusinović.
Sveštenici do 1918-1920. godine bili su: pop Krsto Vukotić s Čeva; zatim za jedan dio Bjelica (Tomići i Mikulići) sveštenik iz Kosijera (nedostaje ime) [1], te pop Jovan Jovetić iz Ćeklića za Dub-Resnu. Za vrijeme prvog svjetskog rata (1914-1918) u Bjelicama je za određene svešteničke poslove bio nadležan pop Radovan Božović s Njeguša, koji je dolazio na službu u Bjelicama po potrebi, a poslije rata, i to nakon 1921. godine, pop Miloš Turčinović iz Čeva itd.
Pop Boško Radusinović će od 1927. do 1932. biti samostalni paroh bjelički, a potom postaje paroh ćeklićki. Bio je veoma omiljen među Katunjanima jer je poslije drugog svjetskog rata obavljao svešteničke dužnosti u svim plemenima Katunske nahije.
Spomenik pored crkve u Predišu
U ovom kontekstu relevantno je pomenuti i popa Đorđija-Đorđa Đurova Milića iz Resne, prvobitno paroha u Petrovcu koji je po sopstvenoj molbi uoči rata 1941. došao u zavičaj za paroha bjeličkog. Za vrijeme rata 1941-1945. živio je i, koliko su to prilike dozvoljavale, službovao u Bjelicama. Više puta je imao teške periode od okupatora, pa je 1943. dopao u italijanski zatvor na Cetinju. Za to vrijeme dužnost paroha bjeličkog obavljao je pop Radovan Abramović, izbjeglica iz Bačke eparhije iz Stapara.
Poslije rata, pop Đorđije je jedno vrijeme bio učitelj na Ruđinom Počivalu, a poslije sticanja učiteljske penzije nekolike godine prije smrti 1978. bio je sekretar Mitropolije.
Ovđe je, naročito zbog njegove doživotne posvećenosti temeljitoj opravci Crkve Sv. Đorđa u Predišu, potrebno iznijeti osnovne biografske podatke o protojereju Radovanu Abramoviću.
Radovan Nikolin Abramović rođen je u Predišu 20. XII 1910. Svršio je bogosloviju na Cetinju, nižu gimnaziju u Kotoru, a kasnije Bogoslovski fakultet u Beogradu. Po kanonskom otpustu i preporuci ondašnjeg mitropolita crnogorsko-primorskog dr Gavrila Dožića „ kao potomak prote Jovana Abramovića, koga je Njegoš proslavio u svome djelu „Šćepan Mali“, najtoplije se preporučuje...“ za Eparhiju bačku g. dr Irineju Ćiriću.
Bio je primljen u klir Eparhije bačke, rukopoložen u Novom Sadu za sveštenika 4. marta 1934. i postavljen za paroha novoosnovane parohije Čantavirske na kojoj je ostao do 1. IX 1940, a 28. IV 1941. od okupatora Mađara proćeran je sa svoje parohije u Staparu za rodnu opštinu.
Vrijeme rata proveo je u Predišu sve do 6. VII 1945, kada se vratio u Bačku. U Crnoj Gori službovao je u eparhiji grahovskoj od 5. X 1942. do 5. III 1943, a onda do 6. VII 1943. u parohiji trnjinskoj u Cuce za koje vrijeme je, zbog odsustva popa Milića, opsluživao i parohiju bjeličku.
Dakle, izuzev ratnih godina, u Vojvodini je službovao cijeli svoj radni vijek. Nakon penzionisanja krajem 60-ih, zajedno sa potpukovnikom Božom Vukovićem, sve do smrti veoma se posvetio mobilizaciji mještana i institucija oko obnove devastirane crkve u Predišu. Umro je 1984. godine u Subotici, đe je i sahranjen.
Za vrijeme Prvog svjetskog rata, piše Božidar-Božo Vuković, u citiranoj knjizi, „neprijatelj [2] je sa crkve skinuo sva tri zvona i gromobran, odnio ih da od njih pravi municiju za svoju vojsku“.Kasnije, 1926. ili 1927, u zvonik je udario grom, porušio jedan dio kampanjela i na krovu i zidovima crkve pričinio znatna oštećenja. Mještani supokušali da oprave makar krov, ali su te opravke bile više štetne nego korisne jer je, zbog nekvalitetnog maltera, preopterećena krovna konstrukcija.
Djelimičnu opravku na crkvi pokreće i finansira 1959, proto Abramović, ali tek 1969, prilozima i uz pomoć mještana pod njegovim nadzorom se propisno prekriva krov i odrađuju neke nužne intervencije na vratima i prozorima. Proto Abramović akribično vodi dnevnik, zapisujući „u paru“ novčane priloge, utrošak materijala i poimenični doprinos u hiljadama radnih sati i troškovima svakog mještanina.
Obraća se pismima za pomoć na razne adrese širom Jugoslavije i našem iseljenicima u Americi i Australiji, pa i rođaku arhimandritu Antoniju u Edmontonu u Kanadi. A pogotovo česte zahtjeve šalje mitropolitu Danilu Dajkoviću na Cetinju i njegovim prijateljema u Vojvodini. Kod toga mu svesrdno pomažu saplemenici Božidar Vuković i Hadži-Đorđe Pejović.
Pošto od kolskog puta kod Milušine pećine do Prediša i njegove crkve sa grobljem nije postojalo kolskog puta, mještani su se služili stazom po kojoj su se kretali samo pješaci i tovarna stoka-konji, mazge i magarci, te zato su ozbiljniji radovi na obnovi crkve morali čekati sve dok se put ne prokrči do Prediša i crkve.
U vezi puta B. Vuković navodi: „1973. godine u Prediš je osnovan odbor za komunalne poslove naselja i on je odmah pristupio trasiranju i pripremama za izradu dugo očekivanog kolskog puta, ne samo do sela Prediša i njegovog groblja sa crkvom nego i do sredine zaseoka Pejovići u dužini od 3.500 metara a širine četiri metra“.
Za predśednika odbora izabran je Božidar Vuković. Odbor je utvrdio obavezne finansijske iznose za familije koje žive ili potiču iz četiri bjelička sela. Izvjesnu pomoć od oko 4 miliona starih dinara obezbijedio je mjesni odbor na Čevu.
Autor navodi da su radovi na putu počeli proljeća 1974, a da je završen i pušten u saobraćaj u jesen 1976. godine. Put će tek znatno kasnije biti asvaltiran.
Potom dodaje: „Kad je put pušten u saobraćaj, odbor je uz pomoć dobrotvora za obnovu crkve u proljeće 1977. pristupio radovima na obnovi crkve i njenom dovođenju u prvobitno stanje i oni su završeni u jesen 1978. godine. Pored obnove crkve izvršeno je i uređenje groblja koje se nalazi oko crkve“.
Pošto je bilo potrebno obnoviti porušeno kampanjelo, nabaviti makar jedno zvono, zamijeniti drvenu metalnom traversom za držanje ikonostasa, fugovati naprsle zidove, izvesti propisnu gromobransku instalaciju, postaviti kamenu ogradu sa kapijom za groblje itd, potrebna su bila značajna sredstva i ponovo veliko učešće mještana u građevinskim radovima.
U tom cilju su se tada, veoma opširnim apelima u listu SPC „Pravoslavlje“ oglasili Abramović i Pejović, a otvoreni su i donatorski žiro-računi u zemlji i inostranstvu. Pošto crkva nije imala ništa od utvari za vjerske obrede, proto Abramović se 1977. obratio molbom upravi Crkve Sv. O. Nikolaja u Zemunu koja je iz svog inventara poklonila crkvi u Predišu odežde, kandila, kadionicu, dvije ikone i dr.
Zaslugom protojereja Abramovića i potpukovnika Vukovića koji su u ime Odbora za obnovu crkve i groblja poslali na stotine dopisa i održali isto toliko sastanaka sa opštinskim i državnim funkcionerima, konačno se 10. septembra 1978, i uz veliko slavlje mještana, poslije 55 godina ponovo oglasilo zvono sa njihove crkve.
Povodom okončanja radova na crkvi kojom je vraćen njen prvobitni izgled, protojerej Radovan Abramović je, po blagoslovu mitropolita Danila, u neđelju 30. septembra 1979. odslužio sv. liturgiju, očitao molitve za sve ktitore i priložnike i održao pomen svima pokojnicima koji su imali udjela u podizanju crkve i njenim opravkama.
Protojerej Abramović je iz lične imovine poklonio crkvi posrebreni krst, odežde, crkvene knjige i dr. Po ogromnom doprinosu i ličnoj žrtvi zaslužio je kod brastvenika iz Prediša i Bjelica duboko poštovanje -kao hrišćanin i veliki rodoljub.
Takođe, zaslugom p.pukovnika Božidara S. Vukovića, pored crkve je u jesen 1980., nakon trogodišnjih radova, podignut spomenik borcima čete prediške, palim u borbama za slobodu domovine (1860-1920). Obuhvaćen je period postojanja čete od hercegovačkog ustanka 1860-1865. i ratova sa Osmanskim Carstvom (Turskom) 1886-1880, ratova sa Turskom i Bugarskom 1912-1913. i u Prvom svjetskom ratu 1914-1918-1920. Spomenik je izgrađen od tesanog kamena.
Na njemu je postavljen dvoglavi orao sa maslinovom grančicom ispod desnog i topuzom ispod lijevog krila koji se simbol nalazio na barjacima crnogorske vojske pod kojima su pali borci čija su imena upisana na bakarnim pločama koje se čuvaju u porti crkve.
Marta 1999. mještani su plebiscitarno prenijeli svoju crkvu pod duhovnu jurisdikciju obnovljene Crnogorske pravoslavne crkve. Ali to je posebna tema koja izlazi iz okvira ovog osvrta.
Zaključak: U pravoslavnim bogomoljama, hramovima, crkvama i manastirima u Crnoj Gori do 1920, obavljala je vjersku službu, bogosluženja, liturgije i brojne druge religijske procesije, obilježavala je razne vjerske jubileje, slave, praznike i obavljala obrede za potrebe naroda i države Crne Gore, odnosno, domicilnog stanovništva nekadašnja Crnogorska crkva - Crnogorska mitropolija, odnosno, njen episkopat, sveštenstvo i monaštvo.
Takav je slučaj, kao i sa ostalim hramovima, crkvama i manastitima i crkvenom imovinom u granicama Knjaževine i Kraljevine Crne Gore, bio i kada se radi o crkvi Svetog Georgija (Đorđa) u Predišu u Bjelicama. U vjerskom i držalačkom (radi se o državini), odnosno, upravljačkom smislu nad Crkvom Svetog Georgija u Predišu, od njene izgradnje 1886. do 1918-1920. bila je nadležna autokefalna Crnogorska crkva, ali ona nije imala svojinu nad njome.
Tada bilo kakvu jurisdikciju (ni religioznu, ni imovinsku) na pravoslavnim hramovima i crkvenom imovinom u Crnoj Gori nije imala, niti je mogla imati Crkva Srbije, odnosno, Srpska pravoslavna crkva, jer ona tada nije ni postojala na tlu Crne Gore (nastala je 1920), kada je i nasilno uvedena u Crnu Goru.
U konkretnom slučaju, u istorijskom i pravnom smislu, isključeno je polaganje bilo kakvog legitimnog i legalnog svojinskog prava Crkve Srbije-Srpske pravoslavne crkve, odnosno, njene eparhije Mitropolije crnogorsko-primorske nad Crkvom Sv. Đorđa u Predišu.
[1] Moguće da se radi o svešteniku Pavlu Rajkoviću iz Kosijera.
[2] Radi se o vojsci Austro-ugarske, koja je okupirala Crnu Goru početkom 1916. godine i držala je pod ratnom okupacijom do zadnjih mjeseci 1918. godine.
