Rezultati prethodnih, samo formalno, lokalnih izbora nanovo su otvorili dileme o budućnosti prozapadne i suverenisticke politike u Crnoj Gori. Odnosno, ideološkom repozicioniranju društva ponajviše po pitanju državnog karaktera i suštine Crne Gore. Izborna noć i razočaravajući rezultate te opcije nametnula je istorijske paralele koje ne daju mnogo prostora za optimizam ali jednako tako nijanse određuju konačni ishod.
Iskustva gubitka vlasti 'dominantnih' partija pokazuju puno veći pad podrške u odnosu na onu koja se desila DPS i koalicionim partnerima. Razlog vjerovatno leži u specifičnoj konfiguraciji političkog spektra koji je i dalje podijeljen po nešto manje oštroj suverenističko/unionističkoj liniji.
Kadrovske promjene treba da budu izraz političkog procesa, a ne legitimizacija lova na vještice
Kako god, DPS uprkos značajnom gubitku vlasti i dalje ostaje stožer okupljanja suverenističke i prozapadne opcije. Međutim, zajedno sa ostalim partijama iz tog kampa mora što prije ponuditi odgovor na brojne dileme koje su otvorene nakon avgusta 2020. a potvrđene u nedelju uveče. Uprkos jasnoj i nužnoj poziciji odbrane države neophodna je nadgradnja te ideološke pozicije sadržajem onog u kom pravcu je treba razvijati.
Istovremeno, neophodno je vraćanje odgovornosti na građane posebno u dijelu zaštite prozapadne politike. Pristup koji sudbinska državna pitanja spušta sa vrha prema dnu može da uspije i uspijevao je samo kao inicijalni okidač promjene paradigme Crne Gore.
Istorijski kapital tih promjena (mir, nezavisnost, NATO) nije moguće braniti sa vrha, već se odgovornost mora vratiti građanima koji na izborima te pozicije treba i da odbrane. Eksplikacija te teze uz nužnu ideološku nadgradnju je ključni izazov suverenističkog bloka. Razvijajući dalje ovu tezu, potrebno je da manji koalicioni činioci ponude ideološki novu platformu za rješavanje nagomilanih socijalno-ekonomskih problema.
Ovo posebno kad se shvati opasnost od desnog populizma (ES) koji se savršeno nadopunjuje kleronacionalizmom (DF/URA). Dakle, artikulacija socijalno odgovorne politike koja uporište treba da nađe u (opravdanoj) kritici pervetirane nejednakosti treba da bude zadatak socijaldemokratskog dijela suverenističkog bloka.
Zauzimanje diferenciranog položaja u odnosu na vjerska i(li) crkvena pitanja koja su noseći element agresija na Crnu Goru je od ključnog značaja zbog sprečavanja daljeg upliva Srbije i Rusije kroz svoje ključne poluge moći, a to jeste SPC. Ništa manje važna je kadrovska politika koja često služi kao pitki alibi za izdaju države i podršku destrukciji. Kontekst u kome se bagateliše ostavkom Đukanovića može samo da stvori konfuziju i da značajno oslabi hijerarhijsku strukturu DPS-a što konsekvetno povlači nestabilnost cijelog bloka.
Neophodno je vraćanje odgovornosti na građane posebno u dijelu zaštite prozapadne politike
Štaviše, takav jedan čin u trenutku kad su srušeni skoro svi institucionalni oblici državnosti vodi njenom daljem razaranju. Logika prema kojoj to što nam se ne dopada boja zidova kuće znači da je treba rušiti jednako je besmislena kao i ova koju propagiraju medijski punktovi destrukcije da lične nesimpatije opravdavaju podršku partijama izdaje.
Kadrovske promjene treba da budu izraz političkog procesa, a ne legitimizacija lova na vještice. Suverenistički blok ima ozbiljan zadatak za koji je upitno koliko ima vremena da se pripremi. Zabluda, da su u pitanju odbrana partijskih interesa i privilegija moći, je trenutno pokretačka snaga suprotne opcije koja mora što hitnije dobiti jasan odgovor.
Istorijsko djelo referenduma nije dovršeno dok se i institucionalno - demokratski ne odbrane temelji države. Crna Gora danas liči na Čehoslovačku tridesetih, a čvrstinu te paralele odrediće građani na predstojećim parlamentarnim izborima.
