Na snazi će, počev od 1. januara, do usvajanja budžeta biti privremeno finansiranje potrošačkih jedinica, a ono podrazumijeva da im se na mjesečnom nivou iz državne kase isplaćuje iznos 1/12 izdataka u prethodnoj fiskalnoj godini.
Nedostavljanjem predloga budžeta Vlada je, kako smatraju u opoziciji, prekršila ustavnu obavezu. Potpredsjednik Socijaldemokratske partije Raško Konjević ocijenio je za naš portal da je Vlada odlukom da se ide na privremeno finansiranje sebi stvorila ogromne probleme i otežala poziciju.
„Ovo je javna uprava. Ovo nema veze sa politikom, već sa administrativnim funkcionisanjem. Ne znam zašto Vlada nije predložila bilo kakav budžet za 2021, pa onda uvela privremeno finansiranje. Siguran sam da privremeno finansiranje nije ni pomenuto u prospektu prilikom nedavne emisije državnih obveznica“, istakao je naš sagovornik.
On je prethodno na svom Tviter profilu naglasio da su premijer i Vlada, odlukom da ne predlože budžet za narednu godinu, prekršili Ustav.
U Demokratskoj partiji socijalista najavili su da će, u dogovoru sa ostalim opozicionim klubovima, razmotriti podnošenje zahtjeva za interpelaciju ministra finansija, naglašavajući da „zbog nesposobnosti Vlade da uopšte predloži Skupštini Zakon o budžetu, Vlada mora da ide na testiranje povjerenja“.
Prema nezvaničnim informacijama Portala Analitika, ukoliko parlamentu bude dostavljen zahtjev za interpelaciju do kraja godine, eventualna rasprava o tome bi se mogla naći na dnevnom redu Skupštine u februaru, jer Vlada ima rok od 30 dana da se izjasni o navodima iz interpelacije.
Iako institut privremenog finansiranja nije nepoznat u evropskoj praksi, nejasno je na koji način, na osnovu kojeg propisa, će se definisati budžeti novih ministarstava, nastalih spajanjem više resora – na primjer, da li će Ministarstvu prosvjete, nauke, kulture i sporta mjesečno pripasti 1/12 ovogodišnjeg budžeta Ministarstva prosvjete ili 1/12 budžeta sva četiri resora koje pokriva, a koji su do 4. decembra ove godine bili zasebna ministarstva.
Nejasno je i na osnovu čega će biti definisan mjesečni budžet novoformirane Uprave za sport. A o dobro poznatoj situaciji sa nacionalnom avio-prevoznikom, čiji se poslovni gubici godinama saniraju novcem poreskih obveznika iako kompanija nema pravo na državnu pomoć, da i ne govorimo... Stvari bi trebalo da budu jasnije krajem ove godine, kad Ministarstvo finansija usvoji plan privremenog finansiranja potrošačkih jedinica.
Moguća formalno-pravna osporavanja: Ekonomski analitičar Predrag Drecun smatra da je uvođenje privremenog finansiranja legitiman potez nove Vlade, tim prije što je, nakon smjene vlasti, nova izvršna vlast formirana početkom decembra i što ju je, kako je naveo, dočekala prazna kasa. On u izjavi za Portal Analitika ističe da je situacija u Crnoj Gori vrlo specifična i da je, iako se to često čini, nije moguće upoređivati sa onom u Srbiji, gdje je budžet usvojen, s obzirom na činjenicu da, kako je naveo, u Srbiji postoji kontinuitet vlasti.
„Novu Vladu dočekala je prazna kasa i izgubljeno vrijeme, a posljedica toga je najavljeno privremeno finansiranje, što je ekonomski legitimno. Logično je da novoj Vladi, sa personalno novim ljudima, treba više vremena da koncipira budžet jer je formirana početkom decembra“, rekao je Drecun.
On smatra da će plan privremenog finansiranja, koji se očekuje do kraja godine, biti vrlo zahtjevan za izradu.
„Privremeno finansiranje otvara niz dilema sa pravnog aspekta, ali suštinski neće biti teško izračunati izdatke za potrošačke jedinice ili, npr. socijalna davanja. Moguće je da će biti sporenja sa pravno-formalnog aspekta, ali ne radi se o nemogućoj misiji. Što se tiče ekonomske suštine, mislim da neće biti problema. Život, neusvajanjem budžeta na kraju kalendarske godine, ne može da stane. Šta je alternativa? Da se ne isplaćuju penzije i plate iz budžeta?“, upitao se Drecun.
Upozorenje Državne revizorske institucije: U Državnoj revizorskoj instituciji su u ponedjeljak saopštili da se privremeno finansiranje, kako je propisano zakonom, odnosi striktno na postojeće potrošačke jedinice definisane u ovogodišnjem budžetu. DRI pojašnjava da Ministarstvo finansija, shodno članu 37. Zakona o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, ako se godišnji zakon o budžetu ne donese do 31. decembra tekuće godine za narednu fiskalnu godinu, potrošačkim jedinicama odobrava sredstva od 1/12 stvarnih izdataka u prethodnoj fiskalnoj godini.
„DRI upozorava da se shodno ovom članu organskog zakona o budžetu odobrenje sredstava vrši potrošačkim jedinicama koje su utvrđene godišnjim zakonom o budžetu, usvojenim od strane Skupštine Crne Gore, za prethodnu godinu. Zakon o budžetu i fiskalnoj odgovornosti, u članu 34 utvrdjuje da budžet sadrži izdatke potrošačkih jedinica po organizacionoj, funkcionalnoj, ekonomskoj, programskoj i projektnoj klasifikaciji i shodno tome privremeno finansiranje moguće je samo kod zakonom utvrđenih potrošačkih jedinica. Za tačnost i pravilnost izvršenja budžeta, shodno članu 39 organskog zakona o budžetu, odgovoran je ministar finansija. DRI će, prilikom revizije završnog računa budžeta za 2020 godinu , a na osnovu člana 144 Ustava i člana 5 stav 2 Zakona o DRI utvrditi „pravilnost finansijskih i drugih radnji subjekta revizije u cilju vrednovanja uskladjenosti sa važećim zakonima i drugim propisima“, te da li je isti sastavljen u skladu sa Zakonom o budžetu za tekuću godinu i o tome izvjestiti Skupštinu Crne Gore“, naveli su iz DRI.
