“Crnogorstvo je simbol viteštva, čojstva, poštenja, kavaljerstva! Poslije boja s kopljem u trnje! Sjetimo se ovoga! Da ne bude kasno. O ljudi! Kome nadima grudi prava crnogorska, slovenska krv osjetiće da ulog Crne Gore - na Balkanu, u Slovenstvu i Evropi - nije da bude provincija Šumadije. Ko to ne osjeća, ne može se za to ni boriti. Kad to u većini ne bismo osjećali - Crna Gora bi bila zbrisana pod srbijanskim kopitima. Tako bi ostalo, dok se ne pojavi novo pokoljenje-kao ranija, za pjesmu stvoreno-koje bi uspostavilo tok istorije, stare slave. Svaki narod je neimar svoje sudbine Crnogorci! Gdje nam je ponos, pregnuće? Stara mu majka, nije Crna Gora stvorena da bude prišipetlja, niti šipka pri srbijanskoj ostraguši!“, pisao je „Crnogorski glasnik“, oficijelni organ Crnogorskog potpornog saveza i Crnogorske narodne stranke seljaka i radnika (Detroit, Mičigen, SAD, godina IX, broj 62, petak 15 avgusta 1924, str. 1, članak „Crnogorstvo“).
Crnogorci, u domovini i egzilu, branili su Crnogorstvo i Crnu Goru i njihove vrijednosti i smisao bitisanja, od pomamne i brutalne militarne okupacije, aneksije i terora, kojeg su sprovodile regularne trupe i bande pod kontrolom režima Aleksandra Karađorđevića i beogradske vlade, tokom i nakon stvaranja Kraljevine SHS 1. decembra 1918. godine.
44Najveći branilac i afirmisani prijatelj, dobrotvor crnogorske države i dinastije Petrović-Njegoš, prof. Aleksandar Divajn, koji se borio za njena prava i sloboda, te koji je mnogo pomagao crnogorsku suverenističku državnu emigraciju, pisao je dugo, argumentovano i dosljedno, do smrti, o nepravdi i zlu, koji su počinjeni nad Crnom Gorom, njenim narodom i dinastijom od strane zvanične Srbije, koja je okupaciju i aneksiju Crne Gore sprovodila uz objektivnu političku pomoć saveznika, prevashodno Francuske. Ali, na indirektan način i drugih saveznika, koji su svojom indolentnošću i oportunizmom doprinijeli da Kraljevina Crna Gora, država saveznica, nestane sa geografsko-političke karte suverenih država, na način bez presedana u savremenoj istoriji.
Crnogorski krstaš barjak sa Vučjeg dola
U nastavku knjige “Off the map: the story of the suppression of Montenegro: the tragedy of a small nation” - „Izbrisana sa mape, uništenje Crne Gore-tragedija male nacije“ (1921), profesor iz Vinčestera (Velika Britanija), Aleksandar Divajn piše:
VLADAVINA TERORA
Mirovna konferencija i Lord Kerzon su mogli poreći lažnu Skupštinu ali Aleksandar, princ regent Srbije, već je pripojio Crnu Goru. Pripajanje proglašeno u decembru 1918. godine je pratila vladavina terora. Crnogorci su odbijali da postanu odani subjekti srpskoj vladi, ili oni za koje se sumnjalo da su pristalice kralja Nikole, zatvarani su, osuđivani kao izdajnici, internirani po Jugoslaviji, kuće su im spaljivane, a porodice daleko prognane. Krvave odmazde su se dešavale, sela uništavana na osnovu neslaganja sa srpskom vladom, a hiljade Crnogoraca je bježalo u planine ili tražilo utočište u Italiji, Albaniji i drugim zemljama.
Aneksija Crne Gore je za Francusku brzo prepoznata kao gotov čin. Francuska je tokom rata pozajmila milione Srbiji, a francuski kapital je usmjeren na gradnju trans-balkanske željeznice (koja bi išla do Boke kotorske ili Bara), i na iskorišćavanju šuma i rudnika Crne Gore. (to je bio jedan od ,,zločina“ kralja Nikole koji nikada nije podržavao finansijere i kapitaliste da eksploatišu Crnu Goru).
Aleksandar Divajn
Krajem 1920. godine, francuska vlada je formalno prekinula diplomatske odnose sa Crnom Gorom i proglasila ukidanje svih diplomatskih i konzularnih predstavništava Crne Gore u Francuskoj. Nikoli i njegovim ministrima čvrsto su odbili dozvolu da se vrate. Velika Britanija je slijedila primjer, suzbijajući sve diplomatske odnose sa Crnom Gorom, prihvatajući pripajanje Srbiji i rješenje crnogorskog pitanja, odbijajući podršku ponovnom osnivanju crnogorske vlade, monarhijske ili republičke.
Italijanski premijer (sinjor Đoliti) jasno je rekao kritičarima njegove spoljne politike: ,,Zar oni žele da pokrenemo novi rat zbog Crne Gore?“
Stav našeg Ministarstva spoljnih poslova je bio sličan: ,,Zar oni misle da ćemo uvrijediti Francusku zarad tako male zemlje kakva je Crna Gora?“
Mnogi Italijani su naklonjeni Crnoj Gori, jer je njihova kraljica kćerka kralja Nikole, a značajna i velika rasprava se vodi u Italiji u korist Crne Gore.
Kralj Nikola
Britanski narod u svom srcu i dalje reaguje na vapaj za slobodom i slobodnom voljom malih naroda, stide se odricanja Crne Gore. Međutim, Italija i Velika Britanija su slične, unutrašnja pitanja okupiraju umove naroda a spoljna politika je za političare i kapitaliste. [1]
USPJEH SRPSKE PROPAGANDE
,,Pogrešno smo informisani i zaslijepljeni propagandom usmjerenom protiv kralja Nikole i njegovog naroda, kojoj je rijetko ko dorastao po neistini i vještini lažnog prikazivanja. Metode koje koriste određeni balkanski političari u pokušaju eliminacije Crne Gore kao nezavisne nacije, posramile bi čak i Tamani hol“.
Aleksandar Pauel, američki novinar koji se nedavno vratio iz Crne Gore.
Britanski ministar spoljnih poslova lord Kerzon
Prije nego što demokratija postane efikasna, njeni lideri i predstavnici moraju shvatiti spoljnu politiku i proučiti mapu Evrope. Da je narod Italije i Velike Britanije posjedovao puno znanje o srpskim intrigama za rušenje Crne Gore, vjerovatno su mogli spriječiti uništenje slobodnog naroda. Vjerovatno da su znali istinu, čak i narod Francuske, sa svojom velikom tradicijom slobode, ne bi dopustio Vladi Republike da stane pred svijetom kao ona koji je podržala i stajala iza zločina Srbije, koji je uništio slobodu male susjedne nacije.
U martu 1921. godine, kralj Nikola je umro u egzilu, od starosti i slomljenog srca, a njegov pepeo je sahranjen u Italiji. Ali njegovi klevetnici su ga tjerali do samog kraja. Poslednja laž koja kruži Evropom iz Beograda je da je kralj Nikola pristao da prihvati godišnju penziju od 300,000 franaka od Vlade Jugoslavije.
Kako se ova ponuda nikada nije desila, kralj je nije ni mogao odbiti, ali vijesti o proglašenju ove izjave su ispunili kralja ozlojeđenošću, jer je cilj ove klevete bio konačna predaja kralja Nikole i predstavljanje srpske vlade u lijepom svijetlu.
ŠTAMPA
Samo su Dnevni telegraf i jedna ili dvije novine objavile demant. Ostale novine su jednostavno odbile da ga objave. Sve više postaje praksa određenih odjeljaka novina da objave informacije onako kako javnost želi u njih da vjeruje; pa čak su i tada jedne od vodećih londonskih novina, koje su odbile da štampaju protest u korist Crne Gore, primorani da priznaju da je ,,Beograd mjesto glasina i nekih činjenica, a najsigurnije je ne vjerovati onome što čuješ“.
Naslovnica Krvavog albuma Karađorđevića, Rim, 1920.
Pa ipak najsramniji čin je da su posle kraljeve smrti, kako bi sakrili sramotu od uspjeha kleveta protiv njega, određene novine i dalje objavljivale njihove klevete. Izjave anti-crnogorske štampe u Engleskoj su apsolutno groteskne i apsurdne; pa ipak takve izjave su uspjevale kod javnosti koja je ignorisala crnogorsko pitanje i ništa nije znala o srpskoj politici.
VOLJA NARODA!
Nekoliko mjeseci prije kraljeve smrti, naređeni je održavanje opštih izbora u Crnoj Gori, mora se prihvatiti činjenica da su se ovi izbori održavali pod nadzorom srpske vojne komande, i da nikakva monarhijska kandidatura nije bila dozvoljena.
Svakako da Velike sile nakon lažne Podgoričke skupštine 1918, moraju biti jako, jako pažljive sa izborima! Jednog dana stvari će postati jasne [2], i tada ćemo svi vidjeti da su izbori i okupacija crnogorske teritorije - nezavisne države i saveznice – su učinili Srbi kako bi pokrili odgovornosti Beograda za mnoga djela, nezakonitai lažna, koja je počinila Srbija protiv Kralja Nikole i njegovog naroda.
Grof Džon de Salis, britanski ambasador u Vatikanu
Britanska vlada je objavila Temperli - Brus - Izvještaj o ovim izborima (1921), oba majora G.Temperli i G. Brus, akreditovani predstavnici Velike Britanije, jako naklonjeni Srbiji, koje su srpski zvaničnici ,,lično vodili’’ po Crnoj Gori; pa čak i u ovom izvještaju najvažnije pitanje je preskočeno; veliki broj glasača je bio za Jugoslaviju kao što je zaista bio i kralj Nikola; ali nije bila u pitanju Jugoslavije već Velika Srbija, i to je suština cijele stvari.
Izvještaj grofa de Salisa (poslednjeg britanskog premijera u Crnoj Gori), kojeg je ranije poslala britanska vlada u Crnu Goru, nikada nije objavljen uprkos zahtjevu britanskog Doma lordova za njegovu objavu. Nikakav određen razlog za odbijanje objave ovog izvještaja nije dat, ali prava istina je da je grof de Salis nepovoljno izvjestio o vladavini srpskog terora nad Crnogorcima i izložio rad francuskih koncesionara-lovaca koji su se dočepali nerazvijenih crnogorskih resursa.
Prva stranica Salisovog izvještaja o Crnoj Gori
Otuda je uslijedilo ćutanje britanske vlade i sakrivanje izvještaja Grofa de Salis. Bilo kakav izvještaj ili kleveta protiv Crne Gore i njenog kralja a koja je išla u korist Srbiji mogla je biti objavljena, međutim nikakvo zvanično saopštenje, koje bi išlo u korist crnogorske nezavisnosti, govorilo o časti Kralje Nikole ili negodovalo Srbiju i francuske kapitaliste koji su podržavali Srbiju,nije bilo dozvoljeno.
Kada je umro Nikola, njegov najstariji sin princ Danilo, u prisustvu ostatka crnogorske vojske, formalno je prihvatio krunu, ali je vratio pet dana kasnije i predao njegovom nećaku Mihailu, još uvjek učeniku“.
(Nastaviće se)
[1] Pa ipak moramo napomenuti da se nikada nije raspravljalo o situaciji u Crnoj Gori niti se došlo do neke odluke Velikih sila. Stoga odnos Srbije prema Crnoj Gori danas je isti kao odnos Austrije tokom godina okupacije 1916-1918.-A.D.
Crna Gora, sa upravne i međunarodne tačke gledišta je jednostavno pod srpskom okupacijom.-A.D.
[2] Kompletni ,,Život Kralja Nikole’’ je trenutno u pripremi za štampanje-A.D.
