Malo je istorijskih paralela koje se tako precizno mogu povući kao između ponašanja crnogorskih vlada u egzilu, u Francuskoj i Italiji, posebno nakon anšlusa 1918. i današnje crnogorske, neupitno državotvorne, opozicije.
Sličnost se suštinski ne ogleda samo u manjku taktike, uprkos jasno postavljenim izazovima, čak ne toliko ni liderskim sujetama odnosno nesnađenosti u opštem institucionalnom i političkom haosu. Ključna greška tadašnje političke pameti kao i današnje opozicije je oslanjanje na slabost odnosno sposobnost druge strane da se fundamentalno mijenja.
U prošlosti su sve nade polagane u promjenu odnosa velikih sila pa je pasivna pozicija pravdana potrebom davanja prostora drugoj strani da uvidi sopstvene greške.
Nema više prostora za strpljenje kako bi se bilo ko pa i Spajić, transformisao u reformatora i evropejca
Današnja opozicija je na putu da, po drugi put u kratkom periodu, napravi kapitalnu i po Crnu Goru kobnu grešku učitavajući politički i moralni kapital konkurenciji bez suštinskog utemeljenja. Kao da avantura i, pokazaće se, fijasko zvani manjinska vlada Dritana Abazovića nije dovoljna lekcija da bez konkretnih mehanizama kontrole nije moguće vjerovati laboratorijskim proizvodima velikosrpskog nacionalizma. Logistička, medijska i finansijska podrška iza ovih struktura ne ostavlja puno prostora za manevar, pa u svakom gestu koji upućuje na potencijalnu saradnju treba tražiti skrivene motive.
Ključna dilema koja se javnosti stidljivo plasira prije svega iz redova najveće opozicine partije odnosi se na razlike između predsjednika vlade i države. Kod ovog drugog dileme nema o karakteru, političkim motivima i ličnim ciljevima. Sve je stavljeno u službu ostvarivanja cilja zacrtanog u Beogradu.
Izvjesno je da upravo taj centar u trenutnom predsjedniku države vidi ključnog igrača u narednim političkim utakmicama pa mu se na raspolaganje, za sad stidljivo, stavlja i cjelokupna medijska mašinerija.
Ispostavi li se tačnim da bi formiranje nekog novog subjekta bila priprema za formalni odlazak iz PES-a, Milatović će brzo uživati status kakav je Milošević imao prema Bulatoviću. To je, na koncu, ono čemu Milatović i teži, poprilično nesvjestan kompleksnosti i asimetričnosti te relacije. No, suštinska enigma leži u predsjedniku države.
Uprkos ubjeđivanjima u njegov evropski potencijal čak i spremnost na kompromis, vrlo malo, ako uopšte, postoje empirijski dokazi da potkrijepe takvu tezu. Spajić još nije propustio priliku da propusti priliku i udovoljavi ostacima DF-a i njihovim ekspoziturama u različitim oblicima. Galimatijas oko formiranja vlade završen je pobjedom Aleksandra Vučića, kao i sve što se dešavalo u nedjeljama nakon. Simuliranje konstruktivnosti u odnosu na popis završeno je izigravanjem opozicije - epohalna prevara na male golove.
Očigledno je i naivnima da opozicija ne smije dozvoliti još jednog Dritana Abazovića
Slično je i u odnosu na druga pitanja koja služe kao lakmus papir njegove suštinske posvećenosti državnim i nacionalnim interesima države čiji je premijer. Nema političke snage ili volje, najgore bi bilo oboje, da sprovede oslobađanje bezbjednosnog sistema od kadrova koji nesumnjivo rade protiv interesa Crne Gore, kako to kažu članovi samo kabineta.
Predlaganje zakona koji su u koliziji sa pravnom tekovinom i standardima EU nisu recept za demonstriranje posvećenosti integracijama. Istovremeno, nad Spajićem je više više afera koje, svaka za sebe, imaju razorni potencijal, pa čak mogu djelovati parališuće za njega samoga. Sve to, uz ideološki kontekst iz kojeg je potekao, formalno od njega pravi manje realnog kandidata za bilo kakve emancipatorske iskorake.
Pitanje je samo, koja je to mjera i granica koju će opozicija njemu da omogući kako bi dokazao suprotno. Nema više prostora za strpljenje kako bi se bilo ko pa i Spajić, transformisao u reformatora i evropejca.
Očigledno je i naivnima da opozicija ne smije dozvoliti još jednog Dritana Abazovića odnosno još jednu prevaru cijelog državotvornog bloka.
